Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #30991

    finoeën
    (ww., finoede, heeft gefinoed)

    intiem betasten, flikflooien, flodderen, stoeien

    Frans finaud (gladjanus, goochemerd)

    vgl. filoeën, fikfakken

    Zie die twee daar finoeën, ’t is een geflets en gefoemel! (kijk die twee daar kroelen, ’t is een gefleem en gewriemel)

    Regio Haspengouw
    Bewerking door de Bon op 24 Feb 2020 13:50
    0 reactie(s)

    #30992

    hollandse mercedes

    Daf
    Toen ik nog jong was zag je ze veel rijden, die kleine Dafjes en eigenlijk hadden ze wel hun charme, maar toen werd daar heel geringschattend over gepraat…"het autootje voor zuinige/gierige mensen. En dat werd dus ook nogal eens over de Nederlanders gezegd, zodoende….

    zie ook wegcode

    Mijn oma reed vroeger tot op hoge leeftijd in zo’n Hollandse Mercedes rond.

    Regio Hageland
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:50
    2 reactie(s)

    #30993

    twee pk
    (begrip)

    2pk: antiek model van Citroën auto, met 2pk vermogen (ook wel 2cv, eend, …)

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
    ook geit

    SN: deux-chevaux (NL: deuj zjevoow :)

    zie ook wegcode

    Hij heeft zo’n opgekalefaterd 2pk-ke dat hij rood geschilderd heeft met blauwe bollen. Opvallen doet hij wel.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:49
    0 reactie(s)

    #30994

    geit
    (de ~, ~en vr. zst. nw.)

    Klein model auto van het merk Citroën
    zie twee pk

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, deux-chevaux

    ook: geitje, getje, …

    zie ook wegcode

    Citroen 2CV 1X7A7979

    Ik heb ooit met een geit gereden en op den buiten was dat een formidabel goed autoke, maar het deugde niet voor de autostrade.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:49
    0 reactie(s)

    #30995

    decapotabel
    (de ~ (m.) -s)

    cabriolet

    < Frans: décapotable

    zie ook wegcode

    Mazda-miata-1999-blue-side

    Die kakmadam kon nogal stoefen met hare decapotabel.

    …en een schadevergoeding van een nieuwe iPhone6, een BMW decapotabel en een jaarabonnement voor dancing Carré eisen en krijgen. (forum.politics.be, Kinepolis Brussel)

    Koen Roggen maakte een indrukwekkend geluidsdecor met geloofwaardige omgevingsgeluiden. Alleen de “decapotabel” van Koen Van Impe klinkt nog wat teveel als een blikken doos, en te weinig als een echte oldtimer en de zweep van Illegems op het gat van de muilezel knalt iets te luid in mijn ochtendoren, maar dat is detailkritiek. (Cobra.canvas.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:49
    0 reactie(s)

    #30996

    crèmekar
    (de ~ (v.), ~en)

    ijskar

    varianten: kremkar, kreimkar, crème-de-glace-kar, kreimboer
    in Antwerpen: crème-glacekar

    zie ook wegcode

    Klik op de afbeelding
    20110625 antwerp071

    Helga rijdt rond in crèmekar met ambachtelijk ijs.
    (TITEL HLN ed. Mechelen 02/04/2014)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:48
    1 reactie(s)

    #30997

    camionette
    (de ~ (v.), ~n; camionetje)

    kleine vrachtauto, bestelwagen

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)

    < Frans: camionnette

    zie ook wegcode

    Citroën Jumper II front

    Die zetels en andere grote meubelen verhuizen we met een camionette.

    bloemlezing De Standaard:
    De cargofiets, de camionette van morgen – De Standaard
    Maak van je camionette geen etalage – De Standaard
    Inbrekers sloegen een ruit van een geparkeerde camionette in de Ciamberlanidreef in en stalen een gps-toestel en documenten. (standaard.be)
    Onbekenden hebben maandagavond rond 18.45 uur aan de Turnhoutsebaan in Mol een camionette van het merk Nissan Interstar gestolen. (standaard.be)
    Zaterdagnacht reden twee gemaskerde mannen met een witte camionette, merk Fiat Professional, de parking van de AD op en namen de … (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:48
    2 reactie(s)

    #30998

    camion
    (de ~ (m.), ~s)

    vrachtwagen

    < Frans le camion; de etymologie van dit woord is niet bekend

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook: camionette; wegcode

    Truck icon

    Camions zouden tijdens de spits niet mogen rijden, het verkeer zou dan veel vlotter lopen.

    bloemlezing De Standaard:
    Daardoor sloeg de massa met kippeningewanden in de open laadbak van de camion over de wand en kwam tussen de laadbak en de trekker …(standaard.be)
    De man legde zich te rusten in zijn camion en vertrok rond vier uur. (standaard.be)
    Hoe Roger Borlez onder een camion sukkelde.(standaard.be)
    De Tahoe steekt met ramen en bagagerek boven alle gewone auto’s uit en lijkt wel een kleine camion. (standaard.be)
    Na afloop trok de wereldkampioen een halfuur lang naar de mobiele radiologie-camion om uit te maken of hij geen breuken had (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:47
    1 reactie(s)

    #30999

    maneuver
    (het~, ~s)

    handeling

    < Frans: la manoeuvre

    - vrt.taal: “In België is het manoeuvre gebruikelijk, in Nederland de manoeuvre.
    Van Dale spelt ook maneuver, wat de Belgische uitspraak beter weergeeft, maar wij volgen de Woordenlijst.”

    zie ook wegcode

    Hij moest alle soorten maneuvers doen om dat op zijn plaats te krijgen.

    Inhalen is een heel gevaarlijk maneuver. (rijbewijs-online.be)

    > andere betekenis van maneuver

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:41
    6 reactie(s)

    #31000

    wegcode
    (verzamellemma)

    Ook de Vlaming moet af en toe eens zijn woonst verlaten en hem in het openbaar begeven. Om van punt A naar punt B te geraken, moet hij een beroep doen op de wegcode, maar die verschilt in het Vlaams aanzienlijk van het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van alle essentiële en minder essentiële terminologie en uitdrukkingen m.b.t. wegen en verkeer.

    voertuigen:
    cabriard
    camion
    camionette
    crèmekar
    decapotabel
    geit
    hollandse mercedes
    ministadswagen
    mobilhome
    moto
    motocyclette
    opligger
    otto
    trottinette
    velo
    vlieger
    wagen

    wegen:
    afslag
    autostrade
    baan
    baanvak
    buurtweg
    drievaksbaan
    egelwegel
    fietsostrade
    gemeenteweg
    gracht
    kasseibaan
    kasseiweg
    kerkwegel
    macadam
    middenvak
    ovalen punt
    ovonde
    rijbaan
    rijvak
    rondpunt
    tarmac
    trage weg
    trottoir
    tunnelkoker
    tweevaksbaan
    vak
    velostrade
    viervaksbaan
    voetpad
    wegel
    wegenis

    varia:
    aan de klap
    accident
    achter de hoek
    achterruitontdooiing
    amortisseur
    auto-accident
    autoconstructeur
    autocontrole
    automatic
    baancafé
    baandancing
    baanhotel
    baanrestaurant
    baanwinkel
    baan, onder de ~
    baarchoc
    bache
    banden leggen
    banden steken
    bedrijfswagen
    betalend parkeren
    bielle
    blokrijden
    bluts
    blutsen
    Bob
    boîte
    bollen
    cabrioleren
    camion, van de ~ gevallen
    chappement
    copiloot
    corijder
    depanneren
    doorvlammen
    dwarsen
    een rijdende doodskist
    embrayage
    embrayeren
    ertegen plakken
    faar
    firmawagen
    frein
    garagepoort
    garagist
    gardeboe
    gat, in iemands ~ zitten
    groene nummerplaat
    handelaarsplaat
    herspuiten
    hol van Pluto
    ijsgang
    janettenbak
    kaartjesknipper
    keuring
    kilometriek
    kreukelpaal
    langs
    loonwagen
    maleur
    maneuver
    middenvakrijder
    mobiliteitsknoop
    monovolume
    motard
    moteur
    naft
    nummerplaat
    occasie
    op den trein, tram, velo
    pinken
    pinker
    pinkers opzetten
    pinklicht
    plak
    platten band
    Porschist
    ressort
    rijmplek
    rood licht
    schouwing
    schouwingsbewijs
    sjieken bak
    slijklap
    smijten, alles dicht ~
    sortie
    soupape
    statie
    stationeren
    treinbegeleider
    uitblutsen
    uitbollen
    verbodsteken
    verkeersaccident
    verkeersbelasting
    verkeerscode
    verkeershinder
    verkeersinbreuk
    verkeerswisselaar
    vervangstuk
    Vespist
    vlammen
    vis platinées
    vitesse
    vitessepook
    volumewagen
    voorbijsteken
    voorruitontdooiing
    waar men gaat langs Vlaamse wegen
    wegbollen
    wegeniswerken
    wegenwerken
    wet betreffende de politie over het wegverkeer
    wisselstuk
    z-plaat

    > andere betekenis van wegcode

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Feb 2020 13:39
    10 reactie(s)

    #31001

    belot
    (de ~, vrouw.zelfst. nw. geen mv.)

    kaartspel dat in Oost- en West-Vlaanderen wordt gespeeld

    ook geschreven “belote”
    < Frans la Belote

    zie ook belotten, op iemands hol kunnen ~, belotten

    “Belot is een kaartspel dat met 32 kaarten en twee vaste, tegenover elkaar zittende, paren wordt gespeeld” (https://nl.wikibooks.org/wiki/Kaartspel/Belot)

    “Belote is het Franse klaverjassen, waarbij echter niet in paren wordt gespeeld , maar individueel, hier staan de spelregels. Er zijn maar weinig verschillen met klaverjassen bij het spelen.” (https://www.nederlanders.fr/profiles/blogs/belote)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 24 Feb 2020 13:38
    0 reactie(s)

    #31002

    kind, onderkomen ~
    (uitdrukking)

    letterlijk: een achtergesteld of verwaarloosd kind

    figuurlijk: een onderwerp dat te weinig aandacht krijgt
    NL: een stiefkind of een ondergeschoven kindje

    De Amerikaanse politie heeft gisteren een gruwelijke ontdekking gedaan in een woning in Texas. Toen ze er aanbelde omdat de bewoners in een slaande ruzie verwikkeld waren, ontdekten agenten er vier onderkomen kinderen. Twee van hen zaten opgesloten in een hondenhok. (HLN)

    Ze beweerde dat er nooit reclame op gewone TV is geweest met full frontal blote tetten. Arm onderkomen kind is opgegroeid zonder TV enzo, weet zij veel. (shrimpfuge.be)

    Het is nog steeds een onderkomen kind, niet voldoende gefinancierd en niet aangepast aan de moderne mogelijkheden van deze tijd. (Open brief aan de minister in zaak Julie van Espen – Het Nieuwsblad).

    De minibar is een onderkomen kind vanwege de prijzen, de kleine koelkast koelt ook matig. (zoover.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 23 Feb 2020 19:38
    0 reactie(s)

    #31003

    aan iets zijn
    (uitdr.)

    een liefhebber van iets zijn

    opm: vooral ontkennend, zie voorbeelden

    vergelijk hebben, het niet ~ voor

    Veel plezier, maar ik ben niet aan carnaval; :) (twitter)

    Ach ik ben zo niet aan moppetjes van Agnew (facebook)

    Ik ben zo niet aan de cocktailjurken, doe mij maar de cocktails zelf, dus naaide ik de Harlequin uit La Maison Victor. (blogspot.com)

    ik heb het liefst ‘echt’ vlees, ik ben zo niet aan worsten enzo. :lol (weljongniethetero.be)

    Mijn vriend heeft altijd superdroge en geschonden handen van het werken en het schuren na het werk en hij is zo niet aan de crèmes, you know. (sprinklesonacupcake.com)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 23 Feb 2020 18:31
    1 reactie(s)

    #31004

    koterij
    (verzamellemma)

    De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.

    Samenstellingen:

    apenkot
    ballenkot
    bergkot
    bergingskot
    bezemkot
    buskotje
    digikot
    doempkot
    drugskot
    druppelkot
    duivenkot
    fietsenkot
    frietkot
    fritkot
    hoerenkot
    hondenkot
    houtkot
    hullekot
    jeneverkot
    kattenkot
    kiekenkot
    koffiekot
    kolenkot
    koolkot
    paskot
    platen kot
    rattekot
    rokerskot
    rommelkot
    smoorkot
    smurfenkot
    stampkot
    stemkotje
    studentenkot
    telefoonkot
    tuinkot
    vogelkot
    vogelkotje
    waskot
    wc-kot
    werkkot
    wietkot
    zottekot
    zwienekot
    zwijnenkot

    Studentenjargon:

    kotstudent
    kotbaas, kotmadam
    kotbaasbedrijf
    kotencomplex
    kotreglement
    kotleven
    koteten en daarmee ook kotkilo’s
    kotlabel
    kotbelasting/kottaks
    boerenkot
    luxekot

    Uitdrukkingen:

    kot, het ~ afbreken
    dansen, mijn kot staat te ~
    kot houden
    kot, iemand uit zijn ~ lokken
    kot, uit z’n ~ komen
    kot, op ~ gaan, vervolgens kot, op ~ zitten
    kot, het ~ vrij hebben / kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
    kot, het ~ in brand steken
    kot, het ~ is te klein
    kot, eerst een ~ en dan een varken
    Regionaal beperktere uitdrukkingen:
    kot, iemand naar zijn ~ rijden
    kot, er zijn ~ in hebben
    kot, daar hebt ge het ~
    sterven op het kot
    kotje, in een ~ zitten
    vogelkotje, tegen het ~ gelopen

    zie ook kot, -erij

    > andere betekenissen van koterij

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Feb 2020 14:48
    1 reactie(s)

    #31005

    afrippen
    (ww. ripte af, afgeript)

    oplichten, een veel te hoge prijs vragen

    vgl. Engels ‘to rip off’
    → merk op dat het hier niet noodzakelijk om een leenwoord gaat, aangezien ‘rippen’ een oeroud Vlaams werkwoord is voor ‘aftrekken, afscheuren, openrijten’
    → de betekenisverschuivende stap van letterlijk naar figuurlijk ‘afrippen’ is dus rap gezet
    → enkele andere afleidingen van ‘rippen’, zoals ‘openrippen’, zijn wel in Nederland verspreid geraakt, maar aangezien zij het werkwoord ‘rippen’ nooit gekend hebben is de kans reëel dat het daar wél om Engelse leenwoorden gaat
    → in Nederland, en in mindere mate in Vlaanderen, gebruikt men heden ten dage ook ‘rippen’ in de betekenis van ‘stelen’

    alle zoekresultaten uit NL zijn afkomstig van Vlamingen

    zie ook zak, in ’t ~ zetten; ribbedebie + commentaren

    booster: issem mij aant afrippen ofnie? (9lives.be)

    Zoals jij het uitdrukt klinkt het inderdaad zwaar afgeript en oneerlijk (forum.proximus.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 23 Feb 2020 14:15
    1 reactie(s)

    #31006

    losvijzen
    (ww. vees los; losgevezen)

    losschroeven

    zie ook vijzen

    antoniem vastvijzen

    De leiding maakt zich nog wel zorgen over twee, mogelijk drie privéwagens van agenten waarvan de wielbouten werden losgevezen. (hln.be)

    Aangezien de materialen dus eigendom geworden zijn van de klant, kunt u ze ook niet zomaar terug losvijzen en terug meenemen als er niet betaald wordt. (indicator.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Feb 2020 12:50
    0 reactie(s)

    #31007

    vastvijzen
    (ww. vees vast; vastgevezen)

    vastschroeven

    zie ook vijzen

    antoniem: losvijzen

    Ofwel zit de kabel van uw scherm niet goed in, en is het een kwestie van goed induwen en vastvijzen. (wijfzonderlijf.be)

    Dit gebeurt aan de hand van terrasplaatjes die aan de onderkant vastgevezen worden. (woodstoxx.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Feb 2020 12:47
    1 reactie(s)

    #31008

    vijzen
    (ww. vijsde, gevijsd)

    schroeven, vastschroeven, aanschroeven

    DS2015 geen standaardtaal

    opmerking: in Antwerpen: vees, gevezen (sterk werkwoord) in tegenstelling tot
    West-Vlaanderen: zwakke vorm (bij De Bo, in het Westvlaamsch Idioticon (1873): zwak en sterk: “VIJZEN (westvlaams VIZEN), vijsde en vees, gevijsden gevezen.”

    samenstellingen: aanvijzen, afvijzen, bijvijzen, opeenvijzen, losvijzen, vastvijzen, uiteenvijzen; ineenvijzen

    zie ook vijs

    Je moet eerst een plug steken, als je in die muur wil vijzen.

    Zondag vond hij zijn wagen terug in zijn carport met in het slot twee vijzen die meer dan 4 centimeter in het slot waren gevezen. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Feb 2020 12:44
    2 reactie(s)

    #31009

    vijzen
    (ww. vijsde, gevijsd)

    schroeven, vastschroeven, aanschroeven

    DS2015 geen standaardtaal

    opmerking: in Antwerpen: vees, gevezen (sterk werkwoord) in tegenstelling tot
    West-Vlaanderen: zwakke vorm (bij De Bo, in het Westvlaamsch Idioticon (1873): zwak en sterk: “VIJZEN (westvlaams VIZEN), vijsde en vees, gevijsden gevezen.”

    samenstellingen: aanvijzen, afvijzen, bijvijzen, opeenvijzen, losvijzen, vastvijzen, uiteenvijzen; ineenvijzen

    zie ook vijs

    Je moet eerst een plug steken, als je in die muur wil vijzen.

    Zondag vond hij zijn wagen terug in zijn carport met in het slot twee vijzen die meer dan 4 centimeter in het slot waren gevezen. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Feb 2020 12:44
    2 reactie(s)

    #31010

    gerecycleerd
    (bn.)

    voltooid deelwoord van het werkwoord recycleren

    NL: gerecycled (van ww. recyclen)

    vgl. ook recycleerbaar

    Gerecycleerd papier is sowieso minder milieubelastend dan wit papier. (bewustverbruiken.be)

    En zo is er dus ook heel wat kleding te vinden die specifiek van gerecycleerde PET-flessen is gemaakt. (supergoods.be)

    De gerecycleerde batterijen worden geladen door zonnepanelen en dienen als noodoplossing. (autogids.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Feb 2020 22:43
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.