Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
roken, dampen, rook of damp afgeven
zie ook smoor
In de winter smoort zelfs een verse koeiestront.
Godverdomme, ik sta midden in de richting van de smoor van den barbecue.
Die broodrooster staat hier te smoren, ik vrees dat de boterhammekes zwart zullen zijn.
> andere betekenissen van smoren
misten
zie ook smoor, smoorachtig
Het is nog maar augustus en het heeft ’s morgens boven de open velden al gesmoord.
> andere betekenissen van smoren
roken
in die betekenis op bepaalde plaatsen aan het verouderen, bij jongere generaties heet het vaak ‘smoren’ voor wietroken en ‘roken’ voor het roken van sigaretten.
Zie ook smoor, opsmoren, smoorder
Frank doet megawazig als hij smoort.
“V. zat op een stoel aan den voorgevel zijn pijp te smoren,” – uit ‘Van twee Koningskinderen’, Omer Wattez, 1896
roker
Smoorders op den trottoir voor een café, is een nieuw fenomeen sinds het rookverbod is ingesteld.
Hier kunnen woorden alfabetisch opgelijst worden die:
- in het Vlaams een ander geslacht hebben dan in het SN
- waar er binnen Vlaanderen verschillen zijn in het gebruik van het geslacht
- waar er discussie is over het geslacht … der engelen ;) (engelen, het geslacht der ~)
account: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
afval: m. in de provincie Antwerpen
album: m. in de provincie Antwerpen
aperitief: m. in Vlaanderen; o. in SN
asfalt: m. in Vlaanderen; o. in SN
atelier: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
(auto)bus: v. in de provincie Antwerpen, m. in W.-/O.-Vlaanderen
beton: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
blog: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
boek: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
bos: m. in W.-/O.-Vlaanderen; o. in SN
broodrooster: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
bulletin: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
bureau: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
cadeau: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
café: m. in Vlaanderen; o. in SN (ook VL)
casino: m. in Vlaanderen; o. in SN (zie ook Vlaamse uitspraak)
cement: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
combo: v. in Vlaanderen; o. in Nederland
deeg: m. en o. in Vlaanderen; o. in Nederland
defilé: m. in VL (den defilé); o. in SN-NL
deken: o. in Vlaanderen, v. in Antwerpen; m./v. in Nederland
deksel: o. in Vlaanderen; m. in Nederland
dessert: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
diner: m. in Vlaanderen; o. in SN
doolhof: m. in Vlaanderen; o. in SN
dossier: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
dok: v. in Antwerpen en de Kempen; m. in Mechelen en in Oost-Vlaanderen
eigendom: m. in Vlaanderen; o. in SN
filter: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
flatscreen: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
frituur: o. en v. in Vlaanderen; v. in SN
getuigenis: ANW: O. of v.; in VL v.
gilet: m. in Vlaanderen, v. in Antwerpen-stad; o. in SN
hof: m. in Vlaanderen; o. in SN
home: m. in Vlaanderen; o. in Schoon Vlaams
ID: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
kaart: m. in West-Vlaanderen, v. in de rest van Vlaanderen; m./v. in SN
kast: v. in Vlaanderen; m. in Nederland
kader: de in Vlaanderen, het in Nederland (zie Van Dale)
kapsalon: Algemeen Nederlands Woordenboek: “Lidwoord, de. Lidwoord, het ((vooral) in België, soms)”
kat: v. in Vlaanderen (kater en kattin zijn respectievelijk m. en v.); m. in Nederland
kleur: o. in Vlaanderen; m./v. in SN
koffer: o. in de provincie Antwerpen; elders m.
kroost: m. in Vlaanderen; o. in Nederland; m./v./o. in SN
koord: v. in Vlaanderen; o. in Nederland
lek: m. in de provincie Antwerpen; o. in Nederland
matras: In het Nederlands is matras van oorsprong een de-woord. Tegenwoordig komt matras, met name in Nederland, ook als het-woord voor. In België wordt matras voornamelijk als de-woord gebruikt; in Nederland is zowel de matras als het matras gangbaar. (taaladvies.net)
menu: m. in Vlaanderen; o. in SN
nest: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
omslag: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
oog/oor: o. in Vlaanderen en Nederland; v. in VL voornamelijk nog in vaste uitdrukkingen (zie iets of iemand in d’oog houden + commentaren aldaar)
order: o. in Vlaanderen (raar: m.); m./v./o. in SN
orkaan: o. in Antwerpen; v. in de Antwerpse Kempen; m. in SN (zie reacties)
plafond: m. in Vlaanderen; o. in Nederland (zie ook plafon, blafon)
proza: v. in Vlaanderen; o. in SN
punt (leesteken): o. in Vlaanderen; m./v. in Nederland
rit: v. in Vlaanderen, m. in SN
schilderij: v. in Antwerpen, o. in de Kempen; o. in Nederland
salon: o. in Vlaanderen, m. in SN (bv. ook kapsalon)
t-shirt: m. in Vlaanderen, ook v. in de Kempen; o. in Nederland
tarmac: m. in Vlaanderen; o. in SN (zie ook Vlaamse uitspraak)
techniek: ZN v.; VL: m.
tennis: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
terras: v./m. in W.-/O.-Vlaanderen; o. in SN
thuis: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
trottoir: m. in Vlaanderen; o. in SN
venster: v. in Vlaanderen; o. in SN
vest: v. in Vlaanderen (alle betekenissen); o. in SN (kledingstuk), m./v. in SN (stadsgracht)
villa: v. in Vlaanderen; m./v. in SN
voetbal (en andere balsporten): m. in Vlaanderen; o. in Nederland
zand: m. in Limburg; o. in SN
zie ook:
- de, ’t, over de versus ’t
- grammatica: gereduceerd lidwoord (+ link naar lijst van Grytolle)
- straat, t straat
bordeel
Van Dale 2016 online: BE
De baan tussen Mechelen en Leuven staat vol met hoerenkoten.
het overdragen van Vlaamse of Waalse instellingen of bevoegdheden naar het Brussels gewest; het aanpakken van Brusselse problemen op het Brussels niveau
zie ook andere betekenissen van verbrusselen
N-VA roept ministers Smet en Fremault op om enkel tweetalige rusthuizen te “verbrusselen” (liesbetdhaene.be)
Ze ontmantelen de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams onderwijs met het doel te ‘verbrusselen’. (n-va)
De regeerakkoorden laten toe Brusselse antwoorden te formuleren op Brusselse uitdagingen. Het gewest, de GGC en ook de VGC ‘verbrusselen’. (100procentbrussels.be)
Regering ‘verbrusselt’ tewerkstellingsgeld | BRUZZ
zich aanpassen aan de Brusselse taal en cultuur
(naar analogie met verfransen of vervlaamsen)
zie ook andere betekenissen van verbrusselen
Dat is dus de verbrusseling. Vroeger gaven wij handen, tegenwoordig kussen wij onder invloed van de Latijnse cultuur. (demorgen.be)
Ik ben nu bezig met het verbrusselen van de sonnetten van Shakespeare.(opendoek.be)
het overdragen van Vlaamse of Waalse instellingen of bevoegdheden naar het Brussels gewest; het aanpakken van Brusselse problemen op het Brussels niveau
zie ook andere betekenissen van verbrusselen
N-VA roept ministers Smet en Fremault op om enkel tweetalige rusthuizen te “verbrusselen” (liesbetdhaene.be)
Ze ontmantelen de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams onderwijs met het doel te ‘verbrusselen’. (n-va)
De regeerakkoorden laten toe Brusselse antwoorden te formuleren op Brusselse uitdagingen. Het gewest, de GGC en ook de VGC ‘verbrusselen’. (100procentbrussels.be)
hok, schuurtje, keet
maar ook (kleine) ruimte of plaats met een specifieke functie (zie samenstellingen onder)
Van Dale 2015: kot: Belgisch-Nederlands, spreektaal berghok, schuurtje
.JPG)
zie ook ballenkot, bezemkot, fietskot, hoerenkot,hondenkot, koffiekot, rokerskot, studentenkot, waskot, zwijnenkot
zie ook oplijsting kotten/koten in koterij
zie platen kot
Mijn tuingerief staat in het kot.
> andere betekenissen van kot
kot waar ballen en ander sportmateriaal bewaard worden
Denk aan de lokale voetbalclub die door de jaren heen een ballenkot, een trainerslokaal of een klein oefenveld heeft aangelegd. (metrotime.be)
Limburgse derby ontspoort: Stijn Stijnen wil “vechten in het ballenkot”, voorzitter provoceert uitsupporters (nieuwsblad.be)
Je gaat het ballenkot niet zonder toelating van de trainer/begeleider binnen. Je betreedt de kleedkamer niet met vuile schoenen : modder en vuil worden buiten … (belzelevoetbalt.be)
Oefenballen ophalen en in ballenkot opbergen. (sklaar)
je kan het na enkele dagen komen afhalen in het SIP (sportinfopunt), beter gekend als het ballenkot van de sporthal. (kjhasselt.be)
> andere betekenis van ballenkot
kermisattractie waarbij het de bedoeling is om met ballen blikken bussen omver te werpen
zie ook kot
Landelijk Gilde tekent van 14 tot 18 uur present met een tapasbar, ballenkot en volksspelen. (schiplaken.landelijkegilden.be)
Omdat Charel meestal platzak was en er weinig blikken werden omvergegooid in zijn ballenkot, besloten enkele cafégangers hem te helpen. (Zeg, ken jij de mosselman? – Sam De Kegel)
De eerste keer dat er opnieuw een kermis kwam, was dat een erg kleine kermis: de fanfare en een ballenkot. (www.erfgoedcelpz.be )
We kunnen er niet naast kijken: de kermis is weer in de stad. Lichtjes … We maken botsauto’s een ballenkot, eendjes vissen, en… we maken zelf popcorn! (derdekleuterklassanctamaria.blogspot.com)
> andere betekenis van ballenkot
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bezemkot
buskotje
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
fritkot
hoerenkot
hondenkot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
koffiekot
platen kot
rokerskot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
waskot
wc-kot
zottekot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
kotstudent
kotbaas, kotmadam
kotbaasbedrijf
kotencomplex
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting/kottaks
boerenkot
luxekot
Uitdrukkingen:
kot, het ~ afbreken
dansen, mijn kot staat te ~
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, uit z’n ~ komen
kot, op ~ gaan, vervolgens kot, op ~ zitten
kot, het ~ vrij hebben / kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, eerst een ~ en dan een varken
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
kot, daar hebt ge het ~
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
> andere betekenissen van koterij
varkenshok
in W-Vl veelvuldig gebruikt: zwienekot
zie ook kot en overzicht koterij
Het zijn geen viooltjes die ik ruik zodra ik tegen de deur van dit ‘zwijnenkot’ aanduw. (azertyfactor.be)
Nonkel had de aalput onder het zwijnenkot proper uitgekuist en op de roosters had hij klodden vlas gelegd. (hln.be)
Als je een keukenstraf kreeg, was het een hele dag koper poetsen, of in het ‘zwijnenkot’ de tonnen leegmaken.(demorgen.be)
varkenshok, zwijnenkot
zie ook kot en overzicht koterij
Andere verhalen waren…. mien moeder heeft nog verteld dat ze bezig was ’t zwienekot aan t witten (schilderen), hoe meer ze witte, hoemeer zwienekoppen ze … (petergadeyne.wixsite.com › majutte)
Aartrijkenaar doopte het hangbuikzwijntje Louise, liet zijn kippen plaats ruimen voor zijn zwartharige deerne en bouwde haar een zwienekot.(kw.be)
Restaurant is veel gezegd. De Oosthoekhoeve is beter bekend als ’t zwienekot, je kunt er elke zondag voor tweehonderd frank varkensvlees à … (demorgen.be)
Het stationsgebouw van Zuydcoote (waarvan de Franse uitspraak sterke gelijkenissen vertoont met het West-Vlaamse ‘zwienekot’ ) (www.hgbtf.net)
de streke van de ‘zwienekoten’, de ’boere’fuiven, enz:p… Tussen Roeselare en Ieper… (www.weljongniethetero.be)
Begin maar eens je kamer op te ruimen, het is hier een echt varkensnest.
varkenshok, zwijnenkot
Andere verhalen waren…. mien moeder heeft nog verteld dat ze bezig was ’t zwienekot aan t witten (schilderen), hoe meer ze witte, hoemeer zwienekoppen ze … (petergadeyne.wixsite.com › majutte)
Aartrijkenaar doopte het hangbuikzwijntje Louise, liet zijn kippen plaats ruimen voor zijn zwartharige deerne en bouwde haar een zwienekot.(kw.be)
Restaurant is veel gezegd. De Oosthoekhoeve is beter bekend als ’t zwienekot, je kunt er elke zondag voor tweehonderd frank varkensvlees à … (demorgen.be)
Het stationsgebouw van Zuydcoote (waarvan de Franse uitspraak sterke gelijkenissen vertoont met het West-Vlaamse ‘zwienekot’ ) (www.hgbtf.net)
de streke van de ‘zwienekoten’, de ’boere’fuiven, enz:p… Tussen Roeselare en Ieper… (www.weljongniethetero.be)
varkenshok
in W-Vl veelvuldig gebruikt: zwienekot
Het zijn geen viooltjes die ik ruik zodra ik tegen de deur van dit ‘zwijnenkot’ aanduw. (azertyfactor.be)
Nonkel had de aalput onder het zwijnenkot proper uitgekuist en op de roosters had hij klodden vlas gelegd. (hln.be)
Als je een keukenstraf kreeg, was het een hele dag koper poetsen, of in het ‘zwijnenkot’ de tonnen leegmaken.(demorgen.be)
varkenshok, zwijnenkot
Andere verhalen waren…. mien moeder heeft nog verteld dat ze bezig was ’t zwienekot aan t witten (schilderen), hoe meer ze witte, hoemeer zwienekoppen ze … (petergadeyne.wixsite.com › majutte)
Aartrijkenaar doopte het hangbuikzwijntje Louise, liet zijn kippen plaats ruimen voor zijn zwartharige deerne en bouwde haar een zwienekot.(kw.be)
Restaurant is veel gezegd. De Oosthoekhoeve is beter bekend als ’t zwienekot, je kunt er elke zondag voor tweehonderd frank varkensvlees à … (demorgen.be)
Het stationsgebouw van Zuydcoote (waarvan de Franse uitspraak sterke gelijkenissen vertoont met het West-Vlaamse ‘zwienekot’ ) (www.hgbtf.net)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
