Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #29741

    Suske en Wiske
    (verwijslemma)

    “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten”
    Een analyse van intralinguale vertalingen van Suske en Wiske-albums (1958-1998)
    Masterproef aangeboden door Liesbeth VICCA tot het behalen van de graad van Master in het vertalen Duits-Spaans
    Promotor: Elke BREMS Academiejaar 2016 – 2017

    Interessante studie over de taal in de strips van Suske en Wiske in Vlaanderen (Belgisch-Nederlands), Nederland (Noord-Nederlands) en het Standaard Nederlands.

    Dit lemma wordt als verwijslemma gebruikt bij woorden of uitdrukkingen die in de strip als Vlaams beschouwd worden. Zie voorbeelden lemma’s of reacties: ajuin (scheldwoord), goesting, miljaar, vent, verwittigen, ziekenkas.

    Verder hieronder enkele vermeldenswaardige passages van de tekst.

    “Peter Van Gucht, de huidige scenarist van Suske en Wiske, lijkt zowel qua inhoud als qua taal geen immense veranderingen door te willen voeren (…). (Hij) laat de stripfiguren Standaardnederlands spreken, omdat dat volgens hem perfect past in de opvoedende taak die de strips van Suske en Wiske hebben”

    In de Vlaamse strip drinkt Lambik ‘gin’, maar in de Standaardnederlandse uitgave drinkt hij ‘jenever’.
    Figuur 23. Gin wordt jenever (De geverniste zeerovers, p. 21). Een klein beetje kennis van de geschiedenis en van jenever kan de vertaling van het CSE (Cultureel Specifieke Elementen, GG) verklaren. Jenever is een Nederlandse drank.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Mar 2020 09:07
    5 reactie(s)

    #29742

    Suske en Wiske
    (verwijslemma)

    “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten”
    Een analyse van intralinguale vertalingen van Suske en Wiske-albums (1958-1998)
    Masterproef aangeboden door Liesbeth VICCA tot het behalen van de graad van Master in het vertalen Duits-Spaans
    Promotor: Elke BREMS Academiejaar 2016 – 2017

    Interessante studie over de taal in de strips van Suske en Wiske in Vlaanderen (Belgisch-Nederlands), Nederland (Noord-Nederlands) en het Standaard Nederlands.

    Dit lemma wordt als verwijslemma gebruikt bij woorden of uitdrukkingen die in de strip als Vlaams beschouwd worden. Zie voorbeelden lemma’s of reacties: miljaar, verwittigen, ziekenkas.

    Verder hieronder enkele vermeldenswaardige passages van de tekst.

    “Peter Van Gucht, de huidige scenarist van Suske en Wiske, lijkt zowel qua inhoud als qua taal geen immense veranderingen door te willen voeren (…). (Hij) laat de stripfiguren Standaardnederlands spreken, omdat dat volgens hem perfect past in de opvoedende taak die de strips van Suske en Wiske hebben”

    In de Vlaamse strip drinkt Lambik ‘gin’, maar in de Standaardnederlandse uitgave drinkt hij ‘jenever’.
    Figuur 23. Gin wordt jenever (De geverniste zeerovers, p. 21). Een klein beetje kennis van de geschiedenis en van jenever kan de vertaling van het CSE (Cultureel Specifieke Elementen, GG) verklaren. Jenever is een Nederlandse drank.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Mar 2020 09:06
    5 reactie(s)

    #29743

    Suske en Wiske
    (verwijslemma)

    “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten”
    Een analyse van intralinguale vertalingen van Suske en Wiske-albums (1958-1998)
    Masterproef aangeboden door Liesbeth VICCA tot het behalen van de graad van Master in het vertalen Duits-Spaans
    Promotor: Elke BREMS Academiejaar 2016 – 2017

    Interessante studie over de taal in de strips van Suske en Wiske in Vlaanderen (Belgisch-Nederlands), Nederland (Noord-Nederlands) en het Standaard Nederlands.

    Dit lemma wordt als verwijslemma gebruikt bij woorden of uitdrukkingen die in de strip als Vlaams beschouwd worden. Zie voorbeelden lemma’s of reacties: miljaar, ziekenkas.

    Verder hieronder enkele vermeldenswaardige passages van de tekst.

    “Peter Van Gucht, de huidige scenarist van Suske en Wiske, lijkt zowel qua inhoud als qua taal geen immense veranderingen door te willen voeren (…). (Hij) laat de stripfiguren Standaardnederlands spreken, omdat dat volgens hem perfect past in de opvoedende taak die de strips van Suske en Wiske hebben”

    In de Vlaamse strip drinkt Lambik ‘gin’, maar in de Standaardnederlandse uitgave drinkt hij ‘jenever’.
    Figuur 23. Gin wordt jenever (De geverniste zeerovers, p. 21). Een klein beetje kennis van de geschiedenis en van jenever kan de vertaling van het CSE (Cultureel Specifieke Elementen, GG) verklaren. Jenever is een Nederlandse drank.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Mar 2020 09:05
    5 reactie(s)

    #29744

    wissewasje

    Een vork met een lapje stof om de tanden gewikkeld.(vastgebonden met een garendraadje) Werd gebruikt om een braadpan egaal en heel zuinig in te smeren met gesmolten boter.

    Komt voor in het versje: “Een wissewasje om in te smeren… als ik soms eens koeken bak”

    Werd gebruikt en zo genoemd door mijn grootmoeder geboren in 1898 in Temse

    Regio onbekend
    Bewerking door Gargamelius op 06 Mar 2020 22:55
    0 reactie(s)

    #29745

    wissewasje

    Een vork met een lapje stof om de tanden gewikkeld.(vastgebonden met een garendraadje) Werd gebruikt om een braadpan egaal en heel zuinig in te smeren met gesmolten boter.

    Komt voor in het versje: “Een wissewasje om in te smeren… als ik soms eens koeken bak”

    Werd gebruikt en zo genoemd door mijn grootmoeder geboren in 1898 in Temse

    Regio onbekend
    Bewerking door Gargamelius op 06 Mar 2020 22:55
    0 reactie(s)

    #29746

    vent
    (de ~ (m.) , ~en)

    - man, jongen in het algemeen
    - echtgenoot (Van Dale: informeel)

    Verkleinwoord ventje

    Van Dale: vent
    met al­ler­lei ge­voels­nu­an­ces ge­bruikt: in­for­meel, min­ach­tend, soms be­won­de­rend ke­rel, man

    Encyclo.nl: Belgisch-Nederlands (mv. venten) (informeel) kerel

    West-Vlaanderen: vint, altijd vent voor man

    zie ook venteke, venten

    zie ook verzamellemma mensen

    Dames, let even op: 10 kerstcadeaus die elke échte vent wil! (clint.be)

    Homo Televisicus met Sofie Dumont: ‘Niet aan haar vent vertellen!’ (nieuwsblad.be)

    Ze bracht haar vent tot het randje, maar stond niet toe dat hij erover ging. In plaats daarvan draaide ze de douchekraan dicht, gaf hem een handdoek,… (Lied van de liefde: books.google.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 22:49
    6 reactie(s)

    #29747

    curieus
    (bn., ~ze(n))

    merkwaardig, vreemd

    Van Dale online 2016: aan­trek­ke­lijk door bij­zon­der­heid, op­val­lend- of zeld­zaam­heid
    = merk­waar­dig, ei­gen­aar­dig, ty­pisch, raar
    - ik vind het cu­ri­eus
    - cu­ri­eu­ze ge­woon­ten
    - een cu­ri­eus boek­je

    > andere betekenis van curieus

    Der is iets curieus aan de hand met mijn auto.

    In Figuur 25 zegt Jerom in de Vlaamse uitgave ‘curieus’. Dat wordt in het Standaardnederlands als ‘vreemd’ vertaald. (Suske en Wiske)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 22:43
    10 reactie(s)

    #29748

    Suske en Wiske
    (verwijslemma)

    “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten”
    Een analyse van intralinguale vertalingen van Suske en Wiske-albums (1958-1998)
    Masterproef aangeboden door Liesbeth VICCA tot het behalen van de graad van Master in het vertalen Duits-Spaans
    Promotor: Elke BREMS Academiejaar 2016 – 2017

    Interessante studie over de taal in de strips van Suske en Wiske in Vlaanderen (Belgisch-Nederlands), Nederland (Noord-Nederlands) en het Standaard Nederlands.

    Dit lemma wordt als verwijslemma gebruikt bij woorden of uitdrukkingen die in de strip als Vlaams beschouwd worden (voorbeeld miljaar).
    Verder hieronder enkele vermeldenswaardige passages van de tekst.

    “Peter Van Gucht, de huidige scenarist van Suske en Wiske, lijkt zowel qua inhoud als qua taal geen immense veranderingen door te willen voeren (…). (Hij) laat de stripfiguren Standaardnederlands spreken, omdat dat volgens hem perfect past in de opvoedende taak die de strips van Suske en Wiske hebben”

    In de Vlaamse strip drinkt Lambik ‘gin’, maar in de Standaardnederlandse uitgave drinkt hij ‘jenever’.
    Figuur 23. Gin wordt jenever (De geverniste zeerovers, p. 21). Een klein beetje kennis van de geschiedenis en van jenever kan de vertaling van het CSE (Cultureel Specifieke Elementen, GG) verklaren. Jenever is een Nederlandse drank.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 22:39
    5 reactie(s)

    #29749

    loebas
    (de ~ (m.), ~sen)

    een brute ongemanierde kerel

    Dat was een echte loebas, hij maakte tegen iedereen ruzie, van als hij nog naar schole ging.

    Scheldwoord loebas wordt schooier (De geverniste zeerovers, p. 51). Van Dale zegt over ‘loebas’ dat het niet algemeen taalgebruik is als het als scheldnaam gebruikt wordt. (Suske en Wiske)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 22:19
    7 reactie(s)

    #29750

    wissewasje

    Een vork met een lapje stof om de tanden gewikkeld.(vastgebonden met een garendraadje) Werd gebruikt om een braadpan egaal en heel zuinig in te smeren met gesmolten boter.

    Komt voor in het versje: “Een wissewasje om in te smeren… als ik soms eens koeken bak”

    Werd gebruikt en zo genoemd door mijn grootmoeder geboren in 1898

    Regio onbekend
    Bewerking door Gargamelius op 06 Mar 2020 22:16
    0 reactie(s)

    #29751

    ajuin
    (de ~ (m.), ~en)

    scheldnaam voor onverantwoordelijk of dom iemand

    Van Dale 2015 online: BE

    zie ook vetjuin, juin, koekappel

    > andere betekenis van ajuin

    Joenge gij zijt toch nen ajuin. Waarom hebt ge dat nu weer gedaan?

    Ajuin dat ge zijt!

    Scheldwoord ajuin wordt pias (De geverniste zeerovers, p. 13). In de Vlaamse uitgave staat er ‘een of andere ajuin’. Dat wordt in het Standaardnederlands ‘een of andere pias’. Suske en Wiske

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 20:42
    1 reactie(s)

    #29752

    mastiekeren
    (ww. mastiekeerde, gemastiekeerd)

    < (Frans) mastiquer
    het glas in een raam vastzetten met mastiek

    Bij het mastiekeren plakte de mastiek aan mijn handen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 06 Mar 2020 17:49
    1 reactie(s)

    #29753

    Suske en Wiske
    (verwijslemma)

    “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten”
    Een analyse van intralinguale vertalingen van Suske en Wiske-albums (1958-1998)
    Masterproef aangeboden door Liesbeth VICCA tot het behalen van de graad van Master in het vertalen Duits-Spaans
    Promotor: Elke BREMS Academiejaar 2016 – 2017

    Interessante studie over de taal in de strips van Suske en Wiske in Vlaanderen (Belgisch-Nederlands), Nederland (Noord-Nederlands) en het Standaard Nederlands.

    Dit lemma wordt als verwijslemma gebruikt bij woorden of uitdrukkingen die in de strip als Vlaams beschouwd worden (voorbeeld miljaar).
    Verder hieronder enkele vermeldenswaardige passages van de tekst.

    “Peter Van Gucht, de huidige scenarist van Suske en Wiske, lijkt zowel qua inhoud als qua taal geen immense veranderingen door te willen voeren (…). (Hij) laat de stripfiguren Standaardnederlands spreken, omdat dat volgens hem perfect past in de opvoedende taak die de strips van Suske en Wiske hebben”

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 09:28
    5 reactie(s)

    #29754

    stoppenbiljart
    (zn. m/o; ~en)

    tapbiljart

    Occasie tafelvoetbal, pooltafel, darts, flipperkast, arcadegame, stoppenbiljart … Wij vernieuwen continu caféspelen bij onze klanten (tomenrudiwebshop.be)

    Hier kan je rustig wachten op je beurt, een spelletje ‘stoppenbiljart’ spelen of de krant lezen. (bbbarber.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 09:12
    0 reactie(s)

    #29755

    tapbiljart
    (zn. m/o; ~en)

    toppenbiljart, topbiljart, stoppenbiljart

    SN-NL: golfbiljart

    Tapbiljart, darts, poolen. Dat associëren we vaak met een gezellig avondje met vrienden op café. (hbvl.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 09:09
    2 reactie(s)

    #29756

    tapbiljart
    (zn. m/o; ~en)

    toppenbiljart, topbiljart

    SN-NL: golfbiljart

    Tapbiljart, darts, poolen. Dat associëren we vaak met een gezellig avondje met vrienden op café. (hbvl.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 09:05
    2 reactie(s)

    #29757

    toppenbiljart
    (zn. m.; ~s)

    tapbiljart, soort biljart met toppen

    Van Dale “golfbiljart” (gespeeld op een biljart met twaalf rubberen doppen en aan beide korte zijden een gat waarin de spelers hun vijf ballen moeten stoten)

    niet in Van Dale 2014 online

    variant: topbiljart

    Bumper pool table

    zie ook bos

    In café De Kroon staat een toppenbiljart.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 09:03
    0 reactie(s)

    #29758

    toppenbiljart
    (zn. m.; ~s)

    tapbiljart, soort biljart met toppen
    Van Dale “golfbiljart” (gespeeld op een biljart met twaalf rubberen doppen en aan beide korte zijden een gat waarin de spelers hun vijf ballen moeten stoten)

    niet in Van Dale 2014 online

    variant: topbiljart

    Bumper pool table

    zie ook bos

    In café De Kroon staat een toppenbiljart.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 09:01
    0 reactie(s)

    #29759

    Hollandismen in Vlaanderen
    (verzamellemma)

    Hollandisme: “Nederlands-Nederlands van karakter zijn en buiten Nederland onbekend, ongebruikelijk of stilistisch zwaar gemarkeerd zijn. Tegenhangers zijn belgicismen en surinamismen. Voorbeeld: ‘hartstikke’ is in Nederland een gebruikelijk bijwoord, maar in Vlaanderen niet. Het wordt daar als hollandisme beschouwd.” (Wikipedia)

    We verzamelen voorbeelden van pers, media en schrijvers die voor een Vlaams publiek Nederlands-Nederlandse alternatieven gebruiken, zelfs daar waar Standaard Vlaamse (standaardtaal in België) of gewoon door Vlamingen gebruikte Standaard Nederlandse alternatieven voorhanden zijn.

    Voorbeelden alfabetisch gesorteerd op de NL-NL term of uitdrukking

    fruithapje: DS2015, ‘Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn’, geeft als verklaring voor het VL fruitpap het NL-NL ‘fruithapje’. Dat is zoals Van Dale vroeger het VL schepen verklaarde met het NL-NL wethouder. (google2019: 73 hits in .BE voor ‘fruithapje’, de meeste reclame van Kruidvat en Albert Heijn)

    kat, voor de ~ zijn kont: “Zomaar voor de kat zijn kont wat gaan trappen doen wij niet meer.” (Column Mark Coenen in De Morgen): 1) de uitdrukking is typisch NL (google2020: 5 in .BE) 2) in VL zou het dan toch ‘voor de kat haar kont’ zijn.

    loszingen, zich loszingen van iets (NL-NL) voor loskomen van iets, zich onafhankelijk opstellen tegenover iets
    “Johan is losgezongen van de krabbenmand die partijpolitiek is.” (H. Camps – De Morgen)
    Het is een stuk over de John Crombez van de sp.a in een Vlaamse kwaliteitskrant voor een Vlaams lezerspubliek. Camps forceert zelfs het woord paljas om de Vlaamse context te benadrukken, maar kan dus toch niet nalaten het NL-NL te cultiveren.

    mannelijk geslacht: Hij (NL) voor zij (VL): “No way. Dit kon mijn kat toch niet zijn. Maar hij was het wel!” (vrt.be)
    Ook al is de titel vertaald uit het Engels, de kat is in VL nog altijd vrouwelijk. Dus zeker voor de Vlaamse Radio en Televisie.

    misstand (NL-NL) voor mistoestand (standaardtaal in België)
    “Zo wijst hij op William Binney, cryptoanalist bij de NSA, die misstanden aan het licht bracht.” (demorgen.be)
    vrttaal.net: mistoestand: Standaardtaal in België; Algemeen Nederlands is: wantoestand; In Nederlands-Nederlands komt ook misstand voor. In België wordt die term nauwelijks gebruikt.

    mobieltje (NL-NL) voor GSM (VL): … zwarte jeans, gympies, rugzakje, dikke sjaal, haar in een knot, mobieltje in de aanslag. (De Morgen – Danny Ilegems)

    pinnen (NL-NL) voor betalen met bancontact, betalen met de kaart (kaart, met de ~ betalen) (VL). De labels zijn ondertussen wat achterhaald, o.a. door de ijver van de media:
    In 2000 schrijft De Standaard: “Wat bedoelt een Nederlander met pinnen? In Vlaanderen haal je met je bankkaart geld uit de muur. In Nederland noemt men dat pinnen.”
    In 2011 schrijven ze: “Cash betalen bij de bakker is passé, maar misschien geldt dat binnenkort ook voor pinnen met de beta (van proton – GG).”

    reuring (NL-NL) voor beroering, ophef
    “De klimaatmeisjes zorgen nog voor enige maatschappelijke reuring, maar een echte beweging is het nog niet.” (H. Camps – De Morgen)
    Gratis Van Dale online: reu·ring (de; v) (Nederland):
    1 gezellige drukte
    2 beroering, ophef: wel van een beetje reuring houden

    Sidonia (NL) versus Sidonie (VL): “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten” Suske&Wiske (De nerveuze Nerviërs, p. 2) (Suske en Wiske)

    zwager (NL-NL) voor schoonbroer (VL)
    Het directe bevel tot de moordpartijen kregen ze van Protais Zigiranyirazo, de zwager van de Rwandese ex-president Juvénal Habyarimana (demorgen.be)
    gratis Van Dale online: zwa·ger (de; m; meervoud: zwagers) (voornamelijk Nederland)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 07:51
    42 reactie(s)

    #29760

    bloedpens
    (zn. m.; ~en)

    bloedworst, beuling

    zie ook pens

    Een andere naamsverandering valt op in de strip De geverniste zeerovers. Het personage ‘Kapitein Bloedpens’ wordt in de Standaardnederlandse uitgave ‘Kapitein Bloedworst’ genoemd. (Suske en Wiske)

    Onze bloedpens is klaargemaakt volgens het traditionele recept: varkensvlees, vet, bloed, ui en gekruid met een mengeling van fijne kruiden. (remmans.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Mar 2020 07:49
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.