Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
geweldig, fantastisch
ook Antw. Kempen
uitspraak in Antwerpen: klik hier
Typisch Vlaams Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 2
De jongeren van vandaag zijn erg verwend en vinden niet zo gauw nog iets dat ze bangelijk vinden.
“Frietrock is volgens frituuruitbaters “bangelijk goed” geweest." (gva.be)
“Bangelijk lekkere balletjes in tomatensaus! Awel, hier had ik nu echt eens goesting in sè.” (blogspot.com)
> andere betekenis van bangelijk
helemaal, volledig, geheel, totaal
(weinig gebruikt in Antwerpen stad)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal (ondanks de bloemlezing onder)
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3; In Algemeen Nederlands wordt ‘gans’ in de betekenis ‘geheel’ voornamelijk nog gebruikt in uitdrukkingen als ‘van ganser harte’ en ‘de godganse dag’.
zie ook: helegans, godgansige
“Nee, gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘heel, geheel, volledig’.” (taaladvies.net)
“Gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘compleet, (ge)heel, helemaal, totaal, volledig’. Gans wordt in die betekenis vooral in de spreektaal in België nog gebruikt.” (taaltelefoon.be)
Als ge gans uw bord leeg eet, krijgt ge straks nog ne lekstok.
Ik heb van gans de nacht geen oog dicht gedaan.
Maasland: Ich hub de ganse nach gein oug toe gedoan.
Ik weet van gans die affaire niets.
Hij zit gans de tijd achter zijn pc.
Het is gans anders gegaan dan we hadden gepland: in plaats van op tijd onze volgende trein terug te hebben, raakten we gans bezopen en belandden we gans alleen in het station, lang nadat de laatste trein was vertrokken.
‘De tael is gansch het Volk’ (P. van Duyse)
Bloemlezing De Standaard:
Wilfried en Guido Van Baelen van de befaamde Galaxy-studio’s in Mol inviteerden deze week de vakpers uit gans de wereld om kennis te …(standaard.be)
Daar lieten de 12.000 in Olympia gans de tweede helft geen twijfel over bestaan. (standaard.be)
Leden van de federale politie en Europese interventie diensten houden gans de week een grote oefening in de haven van de badstad. (standaard.be)
Daaruit ontstaat een brede waaier aan kwaliteitsinitiatieven en verbeteracties doorheen gans het ziekenhuis.(standaard.be)
enz.
tongzoenen
zie ook van muilen komt zever
Van Dale 2018 “informeel tongzoenen” zonder verdere aanduidingen
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 1; NL: kopkluiven
Hij stond aan het buskotje met zijn moksje te muilen.
> zie andere betekenissen van muilen
gerief om mee op te nemen opnemen
AN: trekker of vloertrekker
vrttaal.net: standaardtaal in België
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
zie ook aftrekken
Om de vloer te kuisen heb ik een opnemer, een emmer water, allesreiniger en een aftrekker nodig.
Volgens vakbondsman Hans Lemmens (ACOD) is hij enkele dagen terug nog een medegedetineerde te lijf gegaan met een aftrekker.(standaard.be)
wasplaats
plaats in huis waar de was wordt gedaan
SN-NL: washok
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
zie ook verzamellemma koterij
Gooi uw vuil kleren maar in ’t waskot.
fig.: zoals de legendarische spreidstand van tennister en tennisster Kim Clijsters
Neem nu ‘flexibel’. Wat betekent dat? Moet de kandidaat de spreidstand van Kim Clijsters evenaren? (pret-a-ecrire.be)
Met een Europese Centrale Bank die als koppelteken tussen beide een aartsmoeilijke spreidstand van Kim Clijsters-proporties zal moeten uitvoeren, en ‘en cours de route’ ook nog eens naadloos een opvolger voor de gerespecteerde roerganger Jean-Claude Trichet moet zien te vinden. (tijd.be)
De wijzers van de wekker staan even ver uit elkaar als de fameuze spreidstand van Kim Clijsters. Twintig voor vier. (Dromen zijn bedrog – Stan Lauryssens)
1) ruimte waar geknutseld wordt
2) opslagruimte voor het knutselmateriaal, materiaalkot voor knutselgerief
zie ook verzamellijst koterij
1) Een signaal wanneer je rits openstaat en een zelfgemaakte robotzaag: Henk Rijckaert laat ons rond snuffelen in zijn knutselkot. (nieuwsblad.be)
1) hij steekt geen vinger uit in het huishouden en brengt zijn vrije tijd grotendeels door in café De Vuilen Hoek of in zijn “knutselkot”. (wikipedia.org/wiki/Familie_Backeljau)
2) Herstelling deur knutselkot | JC Vizit
Deze wordt vervangen door een grote leefkeuken met aansluitend een apart toilet, vestiaire, een handige berging en knutselkot. (tomroovers.be)
Ze hebben nu de beschikking over 7 lokalen, waaronder een knutselkot, ruimtes voor de vijf geledingen en de leiding. (hbvl.be)
1) ruimte waar geknutseld wordt
2) opslagruimte voor het knutselmateriaal, materiaalkot voor knutselgerief
1) Een signaal wanneer je rits openstaat en een zelfgemaakte robotzaag: Henk Rijckaert laat ons rond snuffelen in zijn knutselkot. (nieuwsblad.be)
1) hij steekt geen vinger uit in het huishouden en brengt zijn vrije tijd grotendeels door in café De Vuilen Hoek of in zijn “knutselkot”. (wikipedia.org/wiki/Familie_Backeljau)
2) Herstelling deur knutselkot | JC Vizit
Deze wordt vervangen door een grote leefkeuken met aansluitend een apart toilet, vestiaire, een handige berging en knutselkot. (tomroovers.be)
Ze hebben nu de beschikking over 7 lokalen, waaronder een knutselkot, ruimtes voor de vijf geledingen en de leiding. (hbvl.be)
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bergkot
bergingskot
bezemkot
buskotje
digikot
doempkot
drugskot
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
frietkot
fritkot
hennekot
hoerenkot
hondenkot
houtkot
hullekot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
knutselkot
koffiekot
kolenkot
koolkot
kotgenoot
kruipkot
oefenkot
opkotplicht
pandoerenkot
paskot
platen kot
rattekot
rokerskot
rommelkot
smoorkot
smurfenkot
stampkot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
vogelkot
vogelkotje
waskot
wc-kot
werkkot
wietkot
zottekot
zuipkot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
boerenkot
kotstudent
kotbaas, kotmadam, kotvader
kotbaasbedrijf
kotbedrijf
kotencomplex
kotfuif
kotprijs
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting, kottaks
kotspotting
luxekot
sportkot
Uitdrukkingen:
blijf in uw kot
dansen, mijn kot staat te ~
kot, eerst een ~ en dan een varken
kot, het ~ afbreken
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ vrij hebben
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, in zijn ~ blijven
kot, op ~ gaan
kot, op ~ zitten
kot, uit z’n ~ komen
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
Kotegem
kot, daar hebt ge het ~
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
vogelkotje, tegen het ~ gelopen
afgeleiden:
krotbaas
krotspotting
zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie
> andere betekenissen van koterij
repetitieruimte voor muzikanten, toneelspelers, …
zie ook verzamellemma koterij
‘Of je eens naar ons repetitiekot kan komen kijken? Hm, dat is nogal moeilijk,’ zegt Sam Valkenborgh van de Fixkes. (standaard.be)
Kijk binnen in het repetitiekot van onze 9 finalisten van De Nieuwe Lichting (stubru.be)
repetitiekot, lokaal waar bv. door muzikanten geoefend wordt
zie ook verzamellijst koterij
Kaiser Chiefs werkte de afgelopen maanden aan zijn nieuwe plaat en heeft zin om even het muffe oefenkot te verruilen voor een klein zaaltje vol springende mensen. (kindamuzik.net)
Het oefenkot van The Scene werd tijdelijk omgebouwd tot studio. (nieuwsblad.be)
Er wordt gerepeteerd in Dominiques uitstekend uitgeruste oefenkot in de Koolskampstraat. (kw.be)
De auto is mijn presentatie-oefenkot. (dailybits.be)
repetitiekot, lokaal waar bv. door muzikanten geoefend wordt
Kaiser Chiefs werkte de afgelopen maanden aan zijn nieuwe plaat en heeft zin om even het muffe oefenkot te verruilen voor een klein zaaltje vol springende mensen. (kindamuzik.net)
Het oefenkot van The Scene werd tijdelijk omgebouwd tot studio. (nieuwsblad.be)
Er wordt gerepeteerd in Dominiques uitstekend uitgeruste oefenkot in de Koolskampstraat. (kw.be)
De auto is mijn presentatie-oefenkot. (dailybits.be)
De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.
Samenstellingen:
apenkot
ballenkot
bergkot
bergingskot
bezemkot
buskotje
digikot
doempkot
drugskot
druppelkot
duivenkot
fietsenkot
frietkot
fritkot
hennekot
hoerenkot
hondenkot
houtkot
hullekot
jeneverkot
kattenkot
kiekenkot
koffiekot
kolenkot
koolkot
kotgenoot
kruipkot
oefenkot
opkotplicht
pandoerenkot
paskot
platen kot
rattekot
rokerskot
rommelkot
smoorkot
smurfenkot
stampkot
stemkotje
studentenkot
telefoonkot
tuinkot
vogelkot
vogelkotje
waskot
wc-kot
werkkot
wietkot
zottekot
zuipkot
zwienekot
zwijnenkot
Studentenjargon:
boerenkot
kotstudent
kotbaas, kotmadam, kotvader
kotbaasbedrijf
kotbedrijf
kotencomplex
kotfuif
kotprijs
kotreglement
kotleven
koteten en daarmee ook kotkilo’s
kotlabel
kotbelasting, kottaks
kotspotting
luxekot
sportkot
Uitdrukkingen:
blijf in uw kot
dansen, mijn kot staat te ~
kot, eerst een ~ en dan een varken
kot, het ~ afbreken
kot, het ~ in brand steken
kot, het ~ is te klein
kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
kot, het ~ vrij hebben
kot houden
kot, iemand uit zijn ~ lokken
kot, in zijn ~ blijven
kot, op ~ gaan
kot, op ~ zitten
kot, uit z’n ~ komen
Regionaal beperktere uitdrukkingen:
Kotegem
kot, daar hebt ge het ~
kot, iemand naar zijn ~ rijden
kot, er zijn ~ in hebben
sterven op het kot
kotje, in een ~ zitten
vogelkotje, tegen het ~ gelopen
afgeleiden:
krotbaas
krotspotting
zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie
> andere betekenissen van koterij
repetitieruimte voor muzikanten
zie ook verzamellemma koterij
‘Of je eens naar ons repetitiekot kan komen kijken? Hm, dat is nogal moeilijk,’ zegt Sam Valkenborgh van de Fixkes. (standaard.be)
Kijk binnen in het repetitiekot van onze 9 finalisten van De Nieuwe Lichting (stubru.be)
(Kleine) gebouwen bij (meestal achter) een huis, zoals schuur, duivenkot, wasruimte, buitentoilet …
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale online 2017: BE;
ongunstig; voornamelijk meervoud
1. verzameling onaanzienlijke huisjes
2. de bijgebouwtjes naast een huis of hoeve
zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie
zie ook Vlaamse koterij
We wonen in een oud boerderijtje met veel koterij achter de woning.
“U weze dus gewaarschuwd, Nederlandse lezers: de zetel van mijn grootmoeder zal nooit een fauteuil worden, en de koterij van mijn grootvader nooit een aanbouw.” (Ann De Craemer DM300514)
De wereldberoemde Nederlandse architect Rem Koolhaas werkt aan een boek over België. Nee, niet over de Belgische koterijen en fermettes. Over de kunst van het compromis, want daar zijn Belgische politici jarenlang meesters in geweest, vindt Koolhaas. (deredactie.be)
“Breek de koterij onverwijld af”: nieuw toeristisch onthaalgebouw aan het Steen in Antwerpen oogst bergen kritiek (vrt.be)
> andere betekenis van koterij
Het is een broodje van bladerdeeg waarin 1 of 2 worsten verwerkt zijn. Het wordt doorgaans warm gegeten.
In Nederland: saucijzenbroodje
Den bakker ier om den hoek bakt de lekkerste worstenbrooikes van et dorp.
Met verloren maandag wordt er in de provincie Antwerpen altijd worstenbrood en appelbollen geten.
In dit lemma bewaren we een overzicht van alle woorden die een doorsnee Vlaamstalige hanteert om zich in de keuken uit te drukken.
potten en pannen:
braadpan
kastrol
kookpot
moor
pan
pot
presspot
trizee
bestek en kookgerief:
houten lepel
patattenmes
pollepel
pottenlekker
soeplepel
talloor
toestellen:
afwasmachien
dampkap
frigo
microgolf
stoof
handelingen:
schellen
smossen
uitscheppen
gerechten:
koude pla
varia:
curry
dampkap
koken op vier, gaas of elentriek
kookboek van de boerinnenbond
kookvast
pompbak
pompsteen
schotelvod
zie ook groenten en fruit; verzamellemma
-
gootsteen, aanrecht, pompbak
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
in Vlaams België voor: gootsteen onder een pomp, Joos (1900-1904); Teirlinck.
De pompbak is dieper dan de pompsteen en kan verplaatst worden, terwijl de pompsteen vastligt, Joos (1900-1904)
Van Dale 2014 online: gewestelijk
zie ook verzamellemma keukenterminologie
Onder de pompsteen staat het afwasmachien.
fig.: zoals de legendarische spreidstand van tennister en tennisster Kim Clijsters
Neem nu ‘flexibel’. Wat betekent dat? Moet de kandidaat de spreidstand van Kim Clijsters evenaren? (pret-a-ecrire.be)
Met een Europese Centrale Bank die als koppelteken tussen beide een aartsmoeilijke spreidstand van Kim Clijsters-proporties zal moeten uitvoeren, en ‘en cours de route’ ook nog eens naadloos een opvolger voor de gerespecteerde roerganger Jean-Claude Trichet moet zien te vinden. (tijd.be)De wijzers van de wekker staan even ver uit elkaar als de fameuze spreidstand van Kim Clijsters. Twintig voor vier. (Dromen zijn bedrog – Stan Lauryssens)
politiek: zich bevinden tussen tegengestelde belangen
NL: in een spagaat verkeren
Het land staat in spreidstand, Vlaanderen, Brussel en Wallonië geven verschillende politiek signalen waardoor federale regeringsvorming geen evidentie is. (ACLVB)
Of zoals De Wever het omschrijft. ‘We zitten met N-VA in de piepzak.’ Voor de partij dreigt een erg moeilijke spreidstand. (DS)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
