Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
zeldzaam, schaars, kwakrijgs
Als men bv. in geldnood zit, weinig eten heeft of weinig in huis heeft o.a. voedingswaren, wasproducten en noem maar op, dan zit men besjrapt.
zeldzaam, schaars
Als men bv. in geldnood zit, weinig eten heeft of weinig in huis heeft o.a. voedingswaren, wasproducten en noem maar op, dan zit men besjrapt.
groenten
< Frans le légume < Latijn legumen
‘Legummen’ is een Oost-Vlaams woord uit de grensstreek van Oost-Vlaanderen en Wallonië. Het is veelvuldig in gebruik in het nog net niet Franse gedeelte van Oost-Vlaanderen. Waarschijnlijk werd het verspreid door Franstalige groentehandelaars uit het Brusselse.
Ons Sarah wilde gisteren haar legummen weer niet opeten.
Ik eet graag legummensoep, vooral als ze niet doorgedaan is (gemixt). Soep waarin je je lepel kan in rechtzetten! Lekker!
We moeten nog naar de markt legummen en patatten halen.
“Ook nieuw is een (h)eerlijke lokale MerwtBBQ op zaterdagavond 7 september: lokale vleezekes, veggie en legummen met Limburgse wijn en bier.” (instagram.com 27 mrt. 2019)
“Ik loop, met een ondertussen zware boodschappentas vol met mango’s, langs kramen met legummen en fruit en textiel en keukenspullen en wat weet ik nog allemaal.” (randkrant.be 1 mei 2017)
moeilijk te verkrijgen, zeldzaam, schaars
Door de rantsoenering waren tijdens de oorlog veel eetwaren kwakrijgs.
weg, verdwenen, foetsie, ook ‘ribbedie’
ribbedebie zijn:
- mensen: zich snel uit de voeten maken of gewoon aankondigen dat men weg gaat
- voorwerpen: ze zijn dan spoorloos verdwenen of men vindt ze niet in eerste instantie
< mogelijk uit Bargoens ‘rip’ + “de bie = (de) weg”): zie bie, de ~ jallen. Rip betekende vroeger weg, vertrokken, verdwenen, gevlucht, gestolen.
< volgens J.L. Pauwels zou het een verbastering zijn van het Frans ‘à bride abattue’: met losse teugel
zie ook piepedada, pist, de ~ in zijn
Als je begint over betalen, is hij ribbedebie.
Ben ribbedebie, salodder en tot morgen allemaal.
Mijn sleutels zijn ribbedebie. Waar heb ik die weer gelegd?
Volgende week zijn wij ribbedebie, op vakantie!
groente
zie ook legummen
uitspraak: lègumme
oorsprong:
Het Franse woord lesgum (15de eeuw), legum of légume komt uit het Latijn tot bij ons: legumen. Maar in het Latijn zou dit eerst de betekenis van ‘peul’ gehad hebben en bedoelde men er erwten, bonen en linzen mee. Ook in het Spaans zijn “legumbres” peulvruchten.
Voor de groene groenten gebruikte men het woord (h)olus en meer bepaald was dit het woord voor de kool.
Tot in de 13de eeuw blijft het woord legume dicht bij de oude Latijnse betekenis maar dan verandert de betekenis in het gewone taalgebruik en betekent het moestuinplanten allerhande maar ook de betekenis voor de peulachtigen blijft bestaan.
In de 13de eeuw begint men ook het woord legume in twee geslachten te gebruiken: une légume en un légume. Het mannelijke geslacht haalde het bijna overal behalve in enkele uitzonderingen. Er wordt ook een verband gezocht met het woord legere (plukken) wat nog steeds naar de peulvruchten verwijst. Dit laatste woord zou teruggaan tot de Indo-Europese taal. (waverlandsedingen.be)
Tot voor één generatie kenden en gebruikten de mensen het woord ‘legumme’ als ze het over groenten hadden. (waverlandsedingen.be)
weg, verdwenen, ook ‘ribbedie’
ribbedebie zijn:
- mensen: zich snel uit de voeten maken of gewoon aankondigen dat men weg gaat
- voorwerpen: ze zijn dan spoorloos verdwenen of men vindt ze niet in eerste instantie
< mogelijk uit Bargoens ‘rip’ + “de bie = (de) weg”): zie bie, de ~ jallen. Rip betekende vroeger weg, vertrokken, verdwenen, gevlucht, gestolen.
< volgens J.L. Pauwels zou het een verbastering zijn van het Frans ‘à bride abattue’: met losse teugel
zie ook piepedada, pist, de ~ in zijn
Als je begint over betalen, is hij ribbedebie.
Ben ribbedebie, salodder en tot morgen allemaal.
Mijn sleutels zijn ribbedebie. Waar heb ik die weer gelegd?
Volgende week zijn wij ribbedebie, op vakantie!
dure geneeskunde die eerder in de spreekwoordelijke villa van de specialist bedereven wordt dan in de ziekenhuizen
Woordenboek van Neologismen – Marc de Coster (1999): Villageneeskunde – luxebehandeling, bijvoorbeeld in een particuliere kliniek; peperdure gezondheidszorg die niet voor iedereen is weggelegd. Pejoratief.
Google 2025: .NL (9); .BE (114)
“Villageneeskunde noem ik dat. Het is een kwalijke tendens dat je sneller privé bij een specialist terechtkan als je meer betaalt, terwijl de wachtlijsten in ziekenhuizen oplopen.” (vrt.be)
Ons land telt meer en meer commerciële klinieken waar aan villageneeskunde wordt gedaan. (zorgneticuro.be)
Professor Tom Balthazar: “Er ontstaat een ‘villageneeskunde’, waarbij artsen zich terugtrekken in privépraktijken.” (hln.be)
Ze vrezen dat Vandenbroucke komaf wil maken met wat hij eerder al ‘villageneeskunde’ noemde. (standaard.be)
Dreigt geen averechts effect, met een kloof tussen de officiële zorgstructuur met wachtlijsten en private villageneeskunde? (demorgen.be)
weg, verdwenen, foetsie, ook ‘ribbedie’
ribbedebie zijn:
- mensen: zich snel uit de voeten maken of gewoon aankondigen dat men weg gaat
- voorwerpen: ze zijn dan spoorloos verdwenen of men vindt ze niet in eerste instantie
< mogelijk uit Bargoens ‘rip’ + “de bie = (de) weg”): zie bie, de ~ jallen. Rip betekende vroeger weg, vertrokken, verdwenen, gevlucht, gestolen.
< volgens J.L. Pauwels zou het een verbastering zijn van het Frans ‘à bride abattue’: met losse teugel
zie ook piepedada, pist, de ~ in zijn
Als je begint over betalen, is hij ribbedebie.
Ben ribbedebie, salodder en tot morgen allemaal.
Mijn sleutels zijn ribbedebie. Waar heb ik die weer gelegd?
Volgende week zijn wij ribbedebie, op vakantie!
verlengen, langer maken, uitleggen
vnw: in België ook: langer maken, verlengen, kleren uitleggen
gwnt: (Zuidn.) langer maken, uitleggen
znwb: (Iets) langer maken, uitleggen, verlengen; soms bep.: uitrekken; – ook wederk.: langer worden, uitlopen; van pers.: zich uitrekken.
zie ook uitlangen
Je staat in voor het uitlengen / inkorten van cardanassen en balanceren van de cardanassen (vindeenjob.be)
De impact van het uitlengen van de tramlijn op Linkeroever wordt onderzocht voor de deelgemeenten Elversele, Tielrode en Steendorp (nieuwsblad.be)
De kniezakken zijn verstelbaar op twee verschillende hoogtes. De broek kan nog 5 cm extra uitgelengd worden indien nodig. (adiswerkkledij.be)
Telkens worden ze ingeleid door de magische formule ‘mamaaaa, papaaaa’, die Jo Jochems uitlengt met een Franse, nasale slag. (standaard.be)
uitleggen van een kledingstuk
ook: uitlengen
zie ook uitlaten
Ik vroeg de naaister om een rokje uit te langen maar ik verschoot (verschieten) van de prijs, ik zal er maar een nieuwtje zoeken in de solden.
zelfde als eten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Gewestelijke koppel. van te met een infinitief, die als znw. worden gebezigd, zijn tedrenken, drank, en teten, spijs.
“Draagt de pikker zijn tedrenken”, Teirlinck
“Dat en es geen teten”, Aldaar
Het was koud geweest die dag en ze waren blij dat ze ’s avonds warm teten kregen.
Teten is gereed !!!Vandaag : hutsepot met wost en spek. (facebook 18 oktober 2024)
Heel vervelend wil je teten bestellen nemen ze tegenwoordig nergen meer contant aan wanneer je online besteld😡 (Thread 29/3/2025)
Bekijk het bord “Teten” van Jo Verfaillie op Pinterest. Bekijk meer ideeën over gezonde recepten, eten recepten, lekker eten. (13 feb. 2025)
worst
wost is een nevenvorm van worst. Volgens het WNT komen de “vormen met -r-syncope over het heele taalgebied voor”.
In het Antwerpse is de uitspraak ook zonder r: weust
Bring u kilo wosten mee van de biinouwer.
(Breng een kilo worsten mee van de beenhouwer).
zelfde als eten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Gewestelijke koppel. van te met een infinitief, die als znw. worden gebezigd, zijn tedrenken, drank, en teten, spijs.
“Draagt de pikker zijn tedrenken”, Teirlinck
“Dat en es geen teten”, Aldaar
Het was koud geweest die dag en ze waren blij dat ze ’s avonds warm teten kregen.
Teten is gereed !!!Vandaag : hutsepot met wost en spek. (facebook 18 oktober 2024)
Heel vervelend wil je teten bestellen nemen ze tegenwoordig nergen meer contant aan wanneer je online besteld (Thread 29/3/2025)
Bekijk het bord “Teten” van Jo Verfaillie op Pinterest. Bekijk meer ideeën over gezonde recepten, eten recepten, lekker eten. (13 feb. 2025)
een peerdevisser die kruit met een seyne, een garnaalkruier die gaat seynevissen
“Paardenvissers op het strand”, schilderij door Edgard Farasijn (1858-1938)
De Oostduinkerkse paardenvisser – seynevisser – Marius Dugardein is het gezicht op een van de nieuwe fraaie postzegels die in 2015 gelanceerd werden. (knbf.nl)
garnaal
uitspraak met zware e
sommige dialecten spreken de tweede r niet uit (geernaat: gernaat/geirnaut)
andere de t (geernaar: gernoar/geirnoar)
en sommige verkorten de ‘aa’ (geernat: gaarnot/gernat)
→ ‘garnaal’ is een pas enkele eeuwen geleden ontstane Hollandse dialectvorm die het – uiteraard – tot standaardtaal in het hele taalgebied heeft geschopt
→ voor verschillende etymologische verklaringen, zie o.m. dit document (bron: Vlaams Instituut voor de Zee)
de Vlaamse familienaam Geirnaert zou in het Nederlands dus iets als ‘Garnael’ worden
-
verklaren
znwb: Verklaren. (In de standaardt. wel: toelichten, duidelijk maken enz.).
Dit legt uit waarom de socialisten, ook na de invoering van het meervoudig algemeen stemrecht, zoveel last ondervonden om een Senaatszetel te veroveren. (doorbraak.be)
Dit legt trouwens uit hoe het komt dat men zoveel moeilijkheden ontmoet op het terrein van de universele eenmaking. (bib.kuleuven)
van geld: bijeenleggen, verzamelen, bijdragen
vnw: geld uitleggen: geld als bijdrage geven
znwb: (Geld) als bijdrage, als inleg geven; inz. m. betr. t. kansspelen: inleggen.
De gehuldigden hadden ondereen geld uitgelegd om na de overhandiging van de eretekens uit dankbaarheid een mis te laten opdragen in de kerk in hun aanwezigheid. (zonnebeke.be)
Je kiest zelf wie mag komen en wat de voorwaarden zijn, zoals iets te drinken meebrengen, zoveel geld uitleggen voor een barbecue of welke muziek er gedraaid … (gva.be)
binnenkant schoonmaken
bv. een kot, oren, tenen (tussen de tenen),…
ook fig.: iets uitmesten
vnw: schoonmaken, reinigen, poetsen
-(fig.) orde op zaken stellen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook kuisen
Het hondenkot is vuil. Het moet dringend worden uitgekuist.
Hoort ge niet goed? Oren uitkuisen wou wel eens kunnen helpen.
binnenkant schoonmaken
bv. een kot, oren, tenen (tussen de tenen),…
ook fig.: iets uitmesten
vnw: schoonmaken, reinigen, poetsen
-(fig.) orde op zaken stellen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook kuisen
Het hondenkot is vuil. Het moet dringend worden uitgekuist.
Hoort ge niet goed? Oren uitkuisen wou wel eens kunnen helpen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
