Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
SN: Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.
Ook ‘lapkoese’: scheldwoord voor lastpost
‘labbekouse’: scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’.
bron: dbnl.org
Lapkoes is een " pot au feu" gerecht, je maakt het best de dag voordien klaar en besteed de nodige tijd aan het garen (zachtjes koken). (solo.be)
De ene groep kreeg een heuse kookles : lapkoes maken en dan zelf opeten natuurlijk. ( Helaas kregen we de foto’s van dit gebeuren nog niet ) (blogspot.com)
Lapkoes van aan zee. Robin Noulez – Oostende. Ingrediënten: boter – enkele ajuinen. – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef. (erfgoedzuidwest.be)
SOCIAAL RESTAURANT LAPKOES VZW – Oostende (8400)
Mijn Oostendse vrouw, bij wie ik uiteraard onmiddellijk naar dat woord informeerde, kende het woord nog vaag (en passief) in de vorm ‘lapkoese’, vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. (…) Twee andere leerlingen kenden slechts de vorm ‘labbekouse’ (spreek uit: koesse), als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Deze pejoratieve betekenis en semantische verschuiving ligt dan wel in de lijn van de zin waarin mijn vrouw het woord nog kent. Maar met de betekeniswijziging gaat ook een vormverandering gepaard. Naar de vorm kreeg het woord de typische vrouwelijke (zwakke) -e-uitgang en werd het dus duidelijk met ‘kous(e)’ geassocieerd, waarin invloed van ‘piskous, zeurkous’ zeker niet te ontkennen valt. Voor de verglijding van ‘lapkoes’ naar ‘labbekouse’ is zowel naar vorm als naar betekenis kontaminatie met labbekak verantwoordelijk, waarvan Van Dale als derde betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’ opgeeft. (dbnl.org)
oneerlijk handelen, vals spelen
Uitspraak: poeteren
Poteren komt van het woord ‘pooten’ (poten). Het woord wordt ook gebruikt voor handen en voeten bv. blijft er met uw ‘poete’ er vanaf, ge moet me uw poete er opstaan ?
Woordenboek van Populair Taalgebruik: (Vlaanderen, Barg.) valsspelen; bedriegen; stelen, kapen.
zie ook schamoteren, foefelen, poteraar
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Bedriegen, bedrog plegen in het spel (te Antwerpen) (Schuermans) (1865-1870)
‘Opnieuw schieten! Gij hèt gepooterd!’ (Cornelissen-Vervliet.)
‘Nie’ pooteren!’
Hij was het snelst klaar met zijn opdracht. Zonder te poteren was hem dat zeker niet gelukt.
jongerenfeestje, dansavond georganiseerd voor en door tieners
Instituut voor Nederlandse Lexicologie: Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7
zie ook fuiven, fuiver, fuifnummer; fuifbus; pyjamafuif; jongerenfuif; kotfuif; valentijnsfuif, fuifzaal
Vanavond gaan we naar de fuif van de scouts.
feestzaal, zaal om fuiven (fuif) te organizeren
Na de brand in de fuifzaal moeten de tapinstallaties en de damestoiletten vernieuwd worden.
Fuifzaal zoekt feestjes: stad Halle neemt maatregelen om weer volk aan te trekken (vrt.be)
zeer gelijkend op; hetzelfde voorkomen hebbend.
= wederspleet
Je moet niet zeggen dat die jongens een tweeling zijn; de een is de weersplete van de andere.
het midden, de omgeving of de wereld waarin de misdaad zich afspeelt
ook: het misdaadmilieu
NL: het criminele milieu
Het heeft alweer gerommeld in de Antwerpse misdaadmiddens. In de wijk Dam werd er zondagavond twee keer brandgesticht én klonken er geweerschoten. (HNL)
Is het in alle misdaadmiddens niet de gewoonte, dat daders ‘houdt den dief’ roepen, zodat ze zelf veilig en wel kunnen ontkomen? (seniorennet.be)
Vele arme landen zijn maar al te vaak het toneel van conflicten met gewapende groepen die ook buurlanden onveilig maken en banden hebben met internationale wapenleveranciers en misdaadmiddens en vluchtelingenstromen tot gevolg. (dekamer.be)
(voornamelijk meervoud) milieu, omgeving, wereld, kring(en)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
< Frans milieu(x)
ook samenstellingen: misdaadmiddens
Het ‘koloniale vraagstuk’ vormt vooral in socialistische middens een heet hangijzer.
Eerst bleek haar tienerdochter zwanger, toch niet echt een voordeel in de middens van conservatieve christenen. Dan bleek haar echtgenoot lid te zijn geweest van een afscheidingsbeweging in Alaska. (over Sarah Palin, terzake.canvas.be)
“Zoals te verwachten in dit midden kreeg de Antwerpse VOKA-voorzitter Stéphane Verbeeck makkelijk de handen op elkaar toen hij zich streng uitsprak over de eventuele invoering van een meerwaardebelasting.” (doorbraak.be)
“Achterberg groeide op in een calvinistisch gezin, en de taal van de bijbel spreken betekende in dat midden: deelachtig worden aan de ware bevindingen van de heiligen, uitverkoren zijn.” (literairecanon.be)
In de middens van de numismatiek wordt een specifieke terminologie gehanteerd die de slijtage van de munten bepaalt.
Creatine heeft in sportmiddens enorm veel aandacht gekregen, maar ook vanuit de wetenschappelijke wereld en vanuit de media.
> andere betekenis van midden
iemand die geheimzinnig doet
SN-NL: geheimzinnige
google 2022: in .NL slechts enkele hits voornamelijk mbt .BE (strip Nero)
Er zijn geheimzinnigaards die in heel Frankrijk glasvezels doorknippen om zo het internet te willen plat leggen. (Jeroen Olyslaegers – De Morgen)
Nero 121 -De grote Geheimzinnigaard – Marc Sleen – De Slegte
Dat schijnbaar gepaard gaat met gefluit en gefluister in de oren en met de verschijning van in zwart geklede mysterieuze geheimzinnigaards (filmfreak.be)
Lange tijd werd gespeculeerd over de identiteit van dubsteppionier Burial. Waarop The Sun een campagne opstartte om de geheimzinnigaard te ontmaskeren. (demorgen.be)
iemand die geheimzinnig doet
SN-NL: geheimzinnige
google 2022: in .NL voornamelijk mbt .BE (strip Nero)
Er zijn geheimzinnigaards die in heel Frankrijk glasvezels doorknippen om zo het internet te willen plat leggen. (Jeroen Olyslaegers – De Morgen)
Nero 121 -De grote Geheimzinnigaard – Marc Sleen – De Slegte
Dat schijnbaar gepaard gaat met gefluit en gefluister in de oren en met de verschijning van in zwart geklede mysterieuze geheimzinnigaards (filmfreak.be)
Lange tijd werd gespeculeerd over de identiteit van dubsteppionier Burial. Waarop The Sun een campagne opstartte om de geheimzinnigaard te ontmaskeren. (demorgen.be)
zonder opzet doden door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, maar zonder het oogmerk om de persoon van het leven te beroven
zie doding
vgl. opzettelijke doding
Bestuurder aangehouden voor onopzettelijke doding. (HLN.be)
Bij een opopzettelijke doding wordt men gestraft met een gevangenisstraf van drie maanden tot twee jaar en met een geldboete van vijftig euro tot duizend euro.
jur.: opzettelijke toedienen van slagen met de dood tot gevolg
opm: nuance: moord is het intentioneel doden
zie doding
vgl. onopzettelijke doding
Maar nooit, schrijven velen, was er sprake van opzettelijke doding, een van de kwalificaties waarvoor de Reuzegommers terechtstaan. (nieuwsblad.be)
Als tiener moest hij ook al voor de jeugdrechter verschijnen voor opzettelijke doding. (hbvl.be)
vnw: het opzettelijk of onopzettelijk beroven van iemands leven
zie ook onopzettelijke doding, opzettelijke doding
Wanneer de doding het gevolg is van een verkeersongeval dan bedraagt de gevangenisstraf drie maanden tot vijf jaar en een geldboete 50 tot 2000 euro (destrafrechtspecialist.be)
Het toepassingsgebied van vluchtmisdrijf met de dood tot gevolg behelst enkel de doding van een levend mens. (intolaw.be)
Opzettelijke doodslag (dit is een doding met de intentie te doden maar zonder voorbedachte rade); Moord (dit is opzettelijke doodslag met voorbedachte rade). (strafrechtadvocatenwijzer.be)
zonder opzet doden door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, maar zonder het oogmerk om de persoon van het leven te beroven
zie doding
Bestuurder aangehouden voor onopzettelijke doding. (HLN.be)
Bij een opopzettelijke doding wordt men gestraft met een gevangenisstraf van drie maanden tot twee jaar en met een geldboete van vijftig euro tot duizend euro.
mortuarium
Van Dale 2015 online: BE verouderd
DS2015 geen standaardtaal
vnw: dodenhuisje:lijkenhuis, mortuarium, rouwcentrum
nieuwsblad.be: De gemeente Houthulst opent in het gewezen dodenhuis van Klerken een nieuwe uitleenpost van de gemeentelijke bibliotheek.
express.be: ‘Reeva Steenkamps lijk ligt in het dodenhuis; haar lichaam staat op de cover van The Sun’.
deredactie.b: Burgemeester Michel Baert (Open VLD) van Boortmeerbeek ontkent dat een van de gemeentearbeiders zou overnachten in het dodenhuisje op de begraafplaats.
bloemlezing De Standaard:
Vier jaar in Italiaans dodenhuis (Brussel,Antwerpen) – De Standaard
Het centrale dodenhuis van de Noord-Ossetische hoofdstad Vladikavkaz meldde daarentegen zaterdagavond al 394 getelde doden.(standaard.be)
Mettertijd is er een sterke emotionele band tussen het onderzoeksteam en het naamloze verminkte jongetje in het dodenhuis gegroeid. (standaard.be)
Dat heeft de Belgische ereconsul in Bali, die de hospitalen en dodenhuizen ter plaatse heeft bezocht, aan Buitenlandse Zaken laten weten. (standaard.be)
mondharmonica
Meestal als verkleinwoord: “mondmuziekske”
ook noeneke, leithoorn, smoelschuif, mondmuziekje
encyclopedie.nl: Vlaams voor het Nederlandse woord ’mondharmonica`
Ik word er koud van, als ik Toots ‘Ne me quitte pas’ van Brel hoor spelen op z’n mondmuziekske.
100 jaar Toots Thielemans: hoe zijn “mondmuziekske” en Bluesette de wereld veroverden (vrt.be)
Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.
Ook wel Oostendse ‘lapkoese’: vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. Een ‘labbekouse’ als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Een contaminatie met labbekak en met als betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’
Oostende
het bevoorraden van een land met gas
NL: gasleverantie, gasaanvoer
Gasprijs stijgt naar recordhoogte van 100 euro; bezorgdheid over gasbevoorrading blijft toenemen! (Trends)
Maar op middellange termijn blijft Europa kwetsbaar voor de Russische controle over de gasbevoorrading. (Knack)
motorkap
< Frans capot
uitspraak: kappoo
zie ook kapoot
Van Dale: capot
toegevoegd in oktober 2006
BE; spreektaal motorkap
Annie, zet de kapo ne keer open, da ’k naar die radiateur kan kijken.
…men schat dat we rond 2030 al vanaf januari eieren zullen kunnen bakken op de capot van onze wagens.(Mark Coenen – De Morgen)
aanhangwagen
ook ‘remorque’ gespeld
< Frans remorque: sleepwagen, sleepbak
zie ook wegcode
Ik ben vanmorgen met een remork afbraak naar het containerpark gereden.
Feestje gepland? In Bierbeek kan je een “feestremork” huren gevuld met feestattributen (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.