Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
per verbond van een vereniging, organisatie, …
vnw: van het verbond, gewestelijk, per gewest
znwb: Van het (in de context genoemde) verbond, de vereniging enz.; Als bijw.: per (gewestelijk) verbond, per gewest; ook: met het (gewestelijk) verbond
Op verbondelijk vlak worden ook doelgroepen (jongeren, …) projectmatig en thematisch samengebracht. (hetacv.be)
Op verbondelijk vlak behoren we tot het verbond Vlaams Brabant. Het lidgeld bedraagt € 35/jaar. (korpus.raakvzw.be)
André Quintelier, priester van het bisdom Gent, is sedert 1995 verbondelijk pastor van de Christelijke Arbeidersbeweging ACW, nu beweging.net (booksinbelgium.be)
Militanten en bestuursleden krijgen deze eretekens al na 15, 25 of 35 jaar inzet. Een verbondelijk ereteken is de beloning voor vijftig jaar lidmaatschap. (standaard.be)
vergoeding van bv. de werkgever voor verblijfskosten
vnw: vergoeding van verblijfskosten
Van Dale 2020 online: BE
Je krijgt een dagelijkse forfaitaire verblijfsvergoeding. Deze dagvergoeding vergoedt de kosten van je maaltijden en van andere ‘kleine uitgaven’ (Vlaanderen.be)
Als gevolg van de overschrijding van de spilindex in de maand februari 2020 werden de fiscaal aanvaarde forfaitaire vergoedingen die de werkgever betaalt als terugbetaling van verblijfskosten in België vanaf 1 april 2020 aangepast. (groups.be)
Normaal gezien verschijnt er in het Belgisch Staatsblad jaarlijks een lijst met de bedragen van de dagelijkse forfaitaire verblijfsvergoedingen die worden toegekend aan de ambtenaren van de FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (categorie 1) die in opdracht naar het buitenland gezonden worden. (besox.be)
Een eigendom, die niet als hoofdverblijfplaats gebruikt wordt.
vnw: tweede woning, vakantiehuis
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
SN/NL: tweede huis, vakantiewoning, pied à terre
Niet in Van Dale 2014 online, wel tweedeverblijver
Google2014: .BE (>42.000) ; .NL (>13.000 – waarvan veel uit BE)
demorgen.be: Alle tien de kustgemeenten heffen een belasting op tweede verblijven. Op jaarbasis moeten de eigenaars tussen 595 en 1.000 euro betalen.
De Jean en Gerda, die hebben drie eigendommen. Hun hoofdverblijfplaats in Merksem en twee tweede verblijven. Eentje in de Ardennen en eentje aan de kust.
taalkundig verbasteren, verfransen, …
vnw:
•(overgankelijk) zijn taal verbasteren, een
•(onovergankelijk) half verfransen, een Nederlands-Frans mengtaaltje spreken
Van Dale 1995 (Belg)
uit wikipedia:
Verbeulemansing betekent het taalkundig verpesten of verbasteren van bepaalde woorden of uitdrukkingen door deze te vervangen door woorden van de heersende elite. De term wordt veel gebruikt in relatie met Brussel maar kan ook algemeen gebruikt worden.
Het woord is ontstaan naar aanleiding van het populaire en verfilmde Franstalige toneelstuk Le Mariage de Mademoiselle Beulemans (Nederlands: Het Trouwfeest van Juffrouw Beulemans of Brussels: De Traaifiest van Mademoiselle Beulemans), geschreven door Frantz Fonson en Fernand Wicheler in 1910, dat een portret schetst van de Brusselse Franstalige burgerijbevolking met haar eigen taaltje.
In 1917 gebruikte de schrijfster Virginie Loveling het woord reeds in haar dagboek, waar ze de verbeulemansing van de stad Gent aanklaagt.
zie ook verbeulemansing; Beulemans en Kakebroek
Tegenwoordig hoort ge vaak Ça va? in plaats van Hoe is’t?
- En, ça va? (ça va)
- Jaja. Çavakkes.
Moeten we dat als een verbeulemansing van het Vlaams beschouwen?
‘Verbeulemansing’ is de term die Vlamingen meestal associëren met de verspreiding van een taal ten koste van een andere. Zoals in Brussel gebeurde met het Frans ten koste van het Nederlands.
(http://home.scarlet.be/~camaja/Recensies/wereldtaal.pdf)
historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht
zie ook verbeteringshuis; verbeteringsschool
Ik heb mijn hele jeugd doorgebracht in een instelling. Ik durfde daar nooit een opmerking geven omdat ik bang was dat ik zo in een verbeteringstehuis zou terechtkomen. (recht-op.be)
Indien de ouders niet voldoende konden voorzien in de opvoeding, kon het zijn dat de jongere alsnog in een liefdadigheidsinstelling of een verbeteringstehuis werd geplaatst (De Smet, 2010; Senaeve, 1998). (scriptiebank.be)
En waarom ze dus al die jaren in verbeteringstehuizen in Gent, Antwerpen en Brussel had moeten doorbrengen. (nieuwsblad.be)
historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht
zie ook verbteringshuis; verbeteringsschool
Ik heb mijn hele jeugd doorgebracht in een instelling. Ik durfde daar nooit een opmerking geven omdat ik bang was dat ik zo in een verbeteringstehuis zou terechtkomen. (recht-op.be)
Indien de ouders niet voldoende konden voorzien in de opvoeding, kon het zijn dat de jongere alsnog in een liefdadigheidsinstelling of een verbeteringstehuis werd geplaatst (De Smet, 2010; Senaeve, 1998). (scriptiebank.be)
En waarom ze dus al die jaren in verbeteringstehuizen in Gent, Antwerpen en Brussel had moeten doorbrengen. (nieuwsblad.be)
historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht
Ik heb mijn hele jeugd doorgebracht in een instelling. Ik durfde daar nooit een opmerking geven omdat ik bang was dat ik zo in een verbeteringstehuis zou terechtkomen. (recht-op.be)
Indien de ouders niet voldoende konden voorzien in de opvoeding, kon het zijn dat de jongere alsnog in een liefdadigheidsinstelling of een verbeteringstehuis werd geplaatst (De Smet, 2010; Senaeve, 1998). (scriptiebank.be)
En waarom ze dus al die jaren in verbeteringstehuizen in Gent, Antwerpen en Brussel had moeten doorbrengen. (nieuwsblad.be)
historisch: instelling voor deliquente jongeren
vnw: verbeteringshuis, verbeteringsschool: tuchtschool
znwb: tuchtschool
zie ook verbeteringshuis; verbeteringstehuis
Eva Dubuisson getuigde twee weken geleden ook, over het leven op een ‘verbeteringsschool’ of een instelling voor gerechtskinderen … (standaard.be)
M.M. was de leerkracht van. G.B. Zij stelde dat G.B. naar een verbeteringsschool gestuurd moest worden omdat het een kind was dat veel loog en veel stal. (libstore.ugent.be)
Het heet daar nu „Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdzorg De Zande“. Ter plaatse even goed bekend als „De Verbeteringsschool“. (bloggen.be)
historisch: instelling waar deliquente jongeren geplaatst werden; verbeteringsgesticht
vnw: verbeteringshuis, verbeteringsschool: tuchtschool
znwb: Inrichting voor opvoeding van jeugdige delinquenten, tuchtschool.
zie ook: verbeteringstehuis; verbeteringsschool
Ze is naar een ‘verbeteringshuis’ gegaan, zoals men dat toen noemde. Ze is, zonder dat ze dat wist, voor de rechter moeten komen. (vlaamsparlement.be)
Jongens van het verbeteringshuis van Ieper komen alhier weggevlucht en zijn blij eens in de vrije wereld te zijn. (dekroniekenvandewesthoek.be)
Op ꞌt laatste wierd ze door gendarmen opgepikt en in een verbeteringshuis gestoken van Maria Magdalena. (blog.seniorennet.be)
vlinder
Vanessa atalanta
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: vijfwouter
Vlinder, kapel. In de algemene taal sinds lang verouderd, echter nog wel gewestelijk in Vlaams-België in gebruik.
< VIJVOUTER Middelnederlands: vivouder, viveltere, vivalter(e). Een in velerlei vormen verspreid germaans woord, grondvorm fifal?rôn -, dat waarschijnlijk een met latijns papilio overeenkomende reduplicatieve formatie is bij een wortel die ‘fladderen’ beteekent.
Bij De Bo: fijfouter
Volksetymologie (zie reactie): een vlinder bestaat uit 5 delen, een romp en 4 vleugels.
Antwerpen: wiewouter
Antwerpse Kempen: flikketeer
Laarne: moddevijver
Tielt: flieflotter
Vlaamse Ardennen: vliegenbout, vliegenbouter, vliegemouter
’s Zomers zitten er veel vijffouters in onze vlierstruik.
achterwerk, zitvlak
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
altijd
verwante woorden bij vanzelevens niet!
Ik heb het alzeleven zo gekend.
Hij woont alzeleven in hetzelfde dorp, in hetzelfde huis, en het enige dat veranderde is dat hij jaren geleden een grote schuur bouwde, dat … (portugalportal.nl 3 juni 2025)
zeer, pijn (Blankenbergs dialect)
“k’en zejer a me powet” = ’k heb pijn aan mijn been.
gejaagd, onrustig
Amai, je bent zo schiessig, te veel straffe koffie gedronken of zo? Of moet je dringend nog ergens zijn?
sufkop, sufferd, does, koppigaard
zie ook doezen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: sufkop, stijfkop (Cornelissen-Vervliet 1899)
Walter Duts is een echte doeskop.
Die man van mijn vriendin is een dikke does en nen dweize (dweis) doeskop tegelijk.
1. losbol, lichtjes op zijn kop gevallen niet ernstig te nemen persoon
2. kwibus, kwiet, kwiebel, kwieten
soms ook bistenkwiebel
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kwistenbijbel
Uit Westvlaams kwiste `ruzie’ en bijbel (?): (West-Vlaanderen) Ruziezoeker.
Van de Vyvere bekeek hem eens, als wou hij zeggen: ”Hela, kwistenbiebel, braaf zijn, hein! Of anders …” En De Jaegere was braaf, en bij de naamafroeping stemde hij, de eerste van de heele kamer: Jaaa! De West-Vlaming 6 Dec. 1930
1. Zie die kwistenbiebel daar nu eens bezig! Hij is bezig de straat proper te maken met handborstel en vuilblik.
2. Hela kwistenbiebel, ge houdt het schilderij op zijne kop!
jippie, joepie
< Spaans: olé
dikwijls uitgesproken: ollej
zie ook jochei
’t Is gelukt, olé!
Olé, olé olé olé, we are the champions, we are the champions…
Buizen! Ollej! … maar 4 uur nodig hebben om alles te verwerken mja, het is maar wat je zelf gelooft zeker ;) …(9lives.be)
afstandsmeter, snelheidsmeter
vnw: kilometerteller
Ik heb een nieuwe kilometriek voor mijn velo gekocht.
De wijzer van de kilometriek van de auto slaagt op hol. Ik rijd 100 en 60 km int d’uur tegelijk.
braaf, lief, deugdzaam
tegengestelde van droef
uitspraak: froai
regio: Waregem, Westhoek
Haar ouders ware content: het was een fraaie jongen waarmee ze vrijde.
Sint Niklaoi goa allene komm’n oa’ j’ froai zij geweest, zulle!
(‘Sinterklaas zal alleen komen als je braaf bent geweest, hoor!’) (gavergids.be / Waregem)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
