Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
belastingzegel, zie voorbeeldzin 1 en 3 voor specifieke uitleg
Een fiscale zegel of fiscaalzegel, ook wel takszegel genoemd, was voorgeschreven voor de inning van zegelrechten of als betalingswijze van de retributie. ((Bron: Wikipedia)
Iemand nog takszegels? Dat de Post haar takszegels verkocht, hoewel die afgeschaft zijn, kan Sara uit Gent maar niet begrijpen. (Het Nieuwsblad)
Deze taks werd voldaan door aankoop van takszegels bij de post. De ene helft van de zegel werd op het origineel gekleefd, de andere helft op het copij. (De blauwe hond)
vnw: mijn, kolenmijn
Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3
“Ze verwijzen naar de vele nationaliteiten van de mijnwerkers die hun boterham verdienden in de koolputten. In de mijnen was iedereen zwart. We waren gelijk aan elkaar en maakten geen onderscheid, ook vandaag niet.” (hln.be)
‘Ik heb nochtans gehoord dat hij in de koolput werkt in Beringen. Dan weet gij meer dan ik. Het stemde tot nadenken.’ (De dokter is uw kameraad niet: Uit het leven van Guust van Mol – Louis Van Dievel)
vnw: mijn, kolenmijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
vgl. koolmijner; koolput
Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)
Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)
In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)
plakband, tape, plaklint
Deze kleefband heeft een extreem hoge treksterkte en is om die reden perfect voor de zwaarste toepassingen. Zelfs geschikt voor het bundelen van hout, staal, ijzer en andere zware objecten. (stucloper.be)
Kleefband is het middel bij uitstek om al uw verpakkingen snel en stevig te sluiten. Met een goede tape dispenser en een goede rol verpakkingstape plakt u alles in een handomdraai dicht. (noppenfolie.be)
Vele verzendingen gebeurden als ‘Echantillon sans Valeur’ of ‘Staal zonder Waarde’. Het pakketje diende met een touwtje gebonden te zijn. Controle door de spoorweg was dan mogelijk. Kleefband mocht niet. (De blauwe hond)
mijnwerker, iemand die in de koolmijnen werkt
Aangezien mijn vader koolmijner in de Borinage was, werden we in vooral door mijn moeder opgevoed. (nieuwsblad.be)
Geboren 10 mei 1913 Zichem, België Overleden 6 dec 1980 Geel, België, leeftijd 67 jaar. Beroep: Koolmijner/fabriekwerker/grondwerker. (stamboomvansantvoort.be)
Verhalen is een verhalenbundel waarin twee verhalen werden verzameld: Dokwerkers, schone mensen! en De Britse koolmijners onder het oog van de ijzeren lady. (karelheirbaut.be)
vnw: mijn, kolenmijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
vgl. koolmijner
Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)
Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)
In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)
1) algemeen voor man, kerel
2) oudere kerel, peetje
Woordenboek der Nederlandsche Taal: pee: In Zuid-Nederland.
< Frans père < Latijn pater
1. Eigenlijk: vader.
2. Algemeeen: een man, een kerel, dikwijls ook in ongunstigen zin gebruikt. In deze betekenis soms opgevat als eene afkorting van Peter of Petrus.
“Een rare pee” De Bo (1873).
3. Inzonderheid: een oud man, meestal met het bijdenkbeeld van afgeleefdheid: een versleten mensch. Gewoonlijk in den verkl. peetje (oudtijds petjen, pitjen) en peeken. Ook in tegenstelling met metje, meeken.
zie ook verzamellemma mensen
1) Maar allee, de Jean dat is toch nen toffe pee! (vgl. toffe peï)
2) Dien ouwe pee heeft veel grappige verhalen over zijn jeugd.
> andere betekenis van pee
toffe gast, toffe peer, goeie vent
(uit te spreken als ‘pays’)
vgl. pee
Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)
Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)
Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)
toffe gast, toffe peer, goeie vent
(uit te spreken als ‘pays’)
Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)
Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)
Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)
fabrikant van zetels
SN/NL: stoelenfabrikant, meubelfabrikant
Op zijn 85ste timmert Juan Jorion noest verder aan de transformatie van Jori, de zetelfabrikant die hij in 1963 oprichtte. (tijd.be)
Zetelfabrikant Varam is al meer dan 60 jaar actief als fabrikant van zitmeubelen allerhande (varam.be)
Met onze vrienden die aan zee een stacaravan hebben, brachten we onlangs een bezoek aan deze zetelfabrikant. (goudengids.be)
Verbrusseling (in het Frans: bruxellisation) is een pejoratief woord gebruikt door planologen om de anarchistische stedelijke ontwikkeling in een oude en historische stad te omschrijven. De term is afgeleid van de ontwikkelingen die de stad Brussel in de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw doormaakte. (wikipedia)
vergelijk vebrusselen
De vernieling van het art-nouveau-erfgoed in de jaren zestig en zeventig was zo endemisch dat het in het jargon van architecten en stadsplanners zelfs een begrip is geworden. Brusselization of ‘verbrusseling’. Het bekendste slachtoffer van die ‘verbrusseling’ is ongetwijfeld Horta’s Volkshuis, dat in 1965 met de grond gelijkgemaakt werd om ruimte te bieden voor de Zaveltoren. (demorgen.be)
Wat met Brussel en het fenomeen ‘verbrusseling’? Onze levensstijl is sinds de Tweede Wereldoorlog drastisch gewijzigd, hoe vertaalt zich dat in onze woning? (erfgoed.brussels)
Ze beslisten, desnoods ten koste van wat spanning, in de eerste plaats de ‘verbrusseling’ van België en Vlaanderen te vermijden. (tijd.be)
Verder laat ook de ‘verbrusseling’ zich voelen in Machelen. Her en der krijgen grote bouwprojecten met veel appartementen groen licht. (vrt.be)
vnw: mijn, kolenmijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)
Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)
In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)
vnw: fornuis, kookstel, gaspit, kookplaat
Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Wil je met precisie kokerellen of wil je een snelle hap klaarmaken? Er is sowieso een kookvuur voor jou! (dekeukenbouwer.be)
Een kookvuur op gas is iets minder onderhoudsvriendelijk omdat er verschillende hoekjes en kantjes aan zitten. (kovera.be)
Brand ontstaan aan pot op kookvuur, na val van bewoonster in serviceflat Bornem (vrt.be)
De brand zou veroorzaakt kunnen zijn door een kookvuur en zou verschillende opvarenden hebben doen panikeren. (demorgen.be)
Hij verplaatste het aanrecht met spoelbakken en het kookvuur naar een kookeiland in het midden van de ruimte. (standaard.be)
Het permanente verbod houdt rekening met het gebruik van afgebakende plaatsen en bivakzones voor kamp- en kookvuren (standaard.be)
vnw: kookpan, pan
Afbeelding, zie: http://sebio.be/nl/22527-thickbox/kookpot-inox-cookway-master-22-cm.jpg
Doe de patatten maar in de kookpot.
uitrusting om te koken
vnw: kookgerei, kookgereedschap
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie gerief
Dat appartement aan zee was zogezegd volledig uitgerust. Alleen, er was bijna geen kookgerief in de keuken. Ja, twee potten en een pan. Dat was alles.
“Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: consorten.” vrttaal.net
vnw: consorten, soortgelijken
DS2015 standaardtaal
zie ook konsoorten, en ~
Het experiment van De Mensentuin doet vrij snel aan real life-soap denken zoals we het bij Big Brother en konsoorten te zien krijgen. (demorgen.be)
Maar doodslaan zal men hem toch niet, als er genoeg van zijn konsoorten rondstaan, die hem bijtijds uit de handen van Jan de Lichte kunnen halen. (De bende van Jan de Lichte – Louis Paul Boon)
Het Vaticaan gaat zo’n brol niet sponsoren en bisschop Bonny en zijn konsoorten hebben er naar alle waarschijnlijkheid de centen niet voor. (nageltjes.be)
hard tegen hard
ongemarkeerd in VD, maar:
google2014: .BE (>147.000) ; .NL (>4.800)
dbln.org bij ‘hard tegen hard’: syn. is het Zuidnederlandsche kop tegen kei (Joos, 102; Waasch Idiot. 364; Antw. Idiot. 634) of hard tegen onzacht.
standaard.be: Zeker tussen Marianne Thyssen (CD&V) en de N-VA-voorzitter ging het hard tegen onzacht.
nieuwsblad.be: ’Het zal in de finale hard tegen onzacht zijn. De mannen van EFC-Omega Pharma-Quick Step hebben al bewezen dat ze in vorm zitten, maar …
deredactie.be: Hard tegen onzacht in het vicepresidentiële debat
Behalve dat je kan genieten van het prachtige taalgebruik (“het ging hard tegen onzacht”) kijk je via de Vlaamse televisie uiteindelijk naar dezelfde wedstrijd, die wordt becommentarieerd aan de hand van dezelfde beelden. (parool.nl)
fabrikant van zetels
SN/NL: ?
Op zijn 85ste timmert Juan Jorion noest verder aan de transformatie van Jori, de zetelfabrikant die hij in 1963 oprichtte. (tijd.be)
Zetelfabrikant Varam is al meer dan 60 jaar actief als fabrikant van zitmeubelen allerhande (varam.be)
Met onze vrienden die aan zee een stacaravan hebben, brachten we onlangs een bezoek aan deze zetelfabrikant. (goudengids.be)
vnw: gekonkel
Het onderzoek is reeds bijna voltrokken, en men zou binnen kort kunnen vernemen hoe de konkelfoes werd op touw gezet (Het Advertentieblad – 17 september 1910)
doede gij ni mee mè de konkelfoes, de konkelfoes, de konkelfoes
zedde gij ne nette of ne mottigen does
hedde reumatik of osseknieje
wilde gij hem danse in ’n kabberdoes, mè ’n farrem poes, in ’n deurkijkbloes
(Se Strangers – De Konkelfoes)
Het was een konkelfoes met Europa,want die moesten de banken steunen,ze hadden het moeilijk, en dat geld hebben ze weliswaar uitgeleend aan gezinnen en bedrijven aan een lage intrest,meer ze hebben er wel gigantische winsten mee opgehaald, terwijl de spaarders bestolen zijn (seniorennet.be)
vnw: koninginne(n)hapje: kippenpasteitje, bladerdeeggebakje met kippenragout
Van Dale 2005:
koninginnenhapje
vertaling van Fr. bouchée à la reine
(algemeen Belgisch-Nederlands) pastei van bladerdeeg met een vulling van kip, gehaktballetjes en champignons
DB & Co pleiten om het NL-NL “(kippen)pasteitje” te gebruiken
Op restaurant nemen we voor de klein mannen koninginnenhapjes met frieten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.