Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #12611

    takszegel
    (de ~, ~s)

    belastingzegel, zie voorbeeldzin 1 en 3 voor specifieke uitleg

    Een fiscale zegel of fiscaalzegel, ook wel takszegel genoemd, was voorgeschreven voor de inning van zegelrechten of als betalingswijze van de retributie. ((Bron: Wikipedia)

    Iemand nog takszegels? Dat de Post haar takszegels verkocht, hoewel die afgeschaft zijn, kan Sara uit Gent maar niet begrijpen. (Het Nieuwsblad)

    Deze taks werd voldaan door aankoop van takszegels bij de post. De ene helft van de zegel werd op het origineel gekleefd, de andere helft op het copij. (De blauwe hond)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 19 May 2023 14:03
    0 reactie(s)

    #12612

    koolput
    (zn. m.; ~ten)

    koolmijn

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3

    “Ze verwijzen naar de vele nationaliteiten van de mijnwerkers die hun boterham verdienden in de koolputten. In de mijnen was iedereen zwart. We waren gelijk aan elkaar en maakten geen onderscheid, ook vandaag niet.” (hln.be)

    ‘Ik heb nochtans gehoord dat hij in de koolput werkt in Beringen. Dan weet gij meer dan ik. Het stemde tot nadenken.’ (De dokter is uw kameraad niet: Uit het leven van Guust van Mol – Louis Van Dievel)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 May 2023 08:16
    0 reactie(s)

    #12613

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vgl. koolmijner; koolput

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 May 2023 08:10
    0 reactie(s)

    #12614

    kleefband

    plakband, tape, plaklint

    Deze kleefband heeft een extreem hoge treksterkte en is om die reden perfect voor de zwaarste toepassingen. Zelfs geschikt voor het bundelen van hout, staal, ijzer en andere zware objecten. (stucloper.be)

    Kleefband is het middel bij uitstek om al uw verpakkingen snel en stevig te sluiten. Met een goede tape dispenser en een goede rol verpakkingstape plakt u alles in een handomdraai dicht. (noppenfolie.be)

    Vele verzendingen gebeurden als ‘Echantillon sans Valeur’ of ‘Staal zonder Waarde’. Het pakketje diende met een touwtje gebonden te zijn. Controle door de spoorweg was dan mogelijk. Kleefband mocht niet. (De blauwe hond)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 18 May 2023 16:25
    0 reactie(s)

    #12615

    koolmijner
    (zn. m.; ~s)

    mijnwerker, iemand die in de koolmijnen werkt

    vnw

    Aangezien mijn vader koolmijner in de Borinage was, werden we in vooral door mijn moeder opgevoed. (nieuwsblad.be)

    Geboren ‎10 mei 1913 Zichem, België Overleden ‎6 dec 1980 Geel, België‎, leeftijd 67 jaar. Beroep: Koolmijner/fabriekwerker/grondwerker. (stamboomvansantvoort.be)

    Verhalen is een verhalenbundel waarin twee verhalen werden verzameld: Dokwerkers, schone mensen! en De Britse koolmijners onder het oog van de ijzeren lady. (karelheirbaut.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 May 2023 07:14
    0 reactie(s)

    #12616

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vgl. koolmijner

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 May 2023 07:09
    0 reactie(s)

    #12617

    pee
    (de ~ (m.), ~ën, ~s)

    1) algemeen voor man, kerel
    2) oudere kerel, peetje

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: pee: In Zuid-Nederland.
    < Frans père < Latijn pater
    1. Eigenlijk: vader.
    2. Algemeeen: een man, een kerel, dikwijls ook in ongunstigen zin gebruikt. In deze betekenis soms opgevat als eene afkorting van Peter of Petrus.
    “Een rare pee” De Bo (1873).
    3. Inzonderheid: een oud man, meestal met het bijdenkbeeld van afgeleefdheid: een versleten mensch. Gewoonlijk in den verkl. peetje (oudtijds petjen, pitjen) en peeken. Ook in tegenstelling met metje, meeken.

    zie ook verzamellemma mensen

    1) Maar allee, de Jean dat is toch nen toffe pee! (vgl. toffe peï)

    2) Dien ouwe pee heeft veel grappige verhalen over zijn jeugd.

    > andere betekenis van pee

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 17:23
    1 reactie(s)

    #12618

    toffe peï
    (term)

    toffe gast, toffe peer, goeie vent
    (uit te spreken als ‘pays’)

    vgl. pee

    Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)

    Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)

    Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)

    Regio Brussel
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 17:19
    2 reactie(s)

    #12619

    toffe peï
    (term)

    toffe gast, toffe peer, goeie vent
    (uit te spreken als ‘pays’)

    Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)

    Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)

    Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)

    Regio Brussel
    Bewerking door Gene Zever op 17 May 2023 15:43
    2 reactie(s)

    #12620

    zetelfabrikant
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    fabrikant van zetels

    SN/NL: stoelenfabrikant, meubelfabrikant

    Op zijn 85ste timmert Juan Jorion noest verder aan de transformatie van Jori, de zetelfabrikant die hij in 1963 oprichtte. (tijd.be)

    Zetelfabrikant Varam is al meer dan 60 jaar actief als fabrikant van zitmeubelen allerhande (varam.be)

    Met onze vrienden die aan zee een stacaravan hebben, brachten we onlangs een bezoek aan deze zetelfabrikant. (goudengids.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 17 May 2023 12:28
    1 reactie(s)

    #12621

    verbrusseling
    (zn. v.; ~en)

    Verbrusseling (in het Frans: bruxellisation) is een pejoratief woord gebruikt door planologen om de anarchistische stedelijke ontwikkeling in een oude en historische stad te omschrijven. De term is afgeleid van de ontwikkelingen die de stad Brussel in de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw doormaakte. (wikipedia)

    vergelijk vebrusselen

    De vernieling van het art-nouveau-erfgoed in de jaren zestig en zeventig was zo endemisch dat het in het jargon van architecten en stadsplanners zelfs een begrip is geworden. Brusselization of ‘verbrusseling’. Het bekendste slachtoffer van die ‘verbrusseling’ is ongetwijfeld Horta’s Volkshuis, dat in 1965 met de grond gelijkgemaakt werd om ruimte te bieden voor de Zaveltoren. (demorgen.be)

    Wat met Brussel en het fenomeen ‘verbrusseling’? Onze levensstijl is sinds de Tweede Wereldoorlog drastisch gewijzigd, hoe vertaalt zich dat in onze woning? (erfgoed.brussels)

    Ze beslisten, desnoods ten koste van wat spanning, in de eerste plaats de ‘verbrusseling’ van België en Vlaanderen te vermijden. (tijd.be)

    Verder laat ook de ‘verbrusseling’ zich voelen in Machelen. Her en der krijgen grote bouwprojecten met veel appartementen groen licht. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 07:42
    0 reactie(s)

    #12622

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 07:19
    0 reactie(s)

    #12623

    kookvuur
    (zn. o.; ~vuren)

    vnw: fornuis, kookstel, gaspit, kookplaat

    Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5

    Wil je met precisie kokerellen of wil je een snelle hap klaarmaken? Er is sowieso een kookvuur voor jou! (dekeukenbouwer.be)

    Een kookvuur op gas is iets minder onderhoudsvriendelijk omdat er verschillende hoekjes en kantjes aan zitten. (kovera.be)

    Brand ontstaan aan pot op kookvuur, na val van bewoonster in serviceflat Bornem (vrt.be)

    De brand zou veroorzaakt kunnen zijn door een kookvuur en zou verschillende opvarenden hebben doen panikeren. (demorgen.be)

    Hij verplaatste het aanrecht met spoelbakken en het kookvuur naar een kookeiland in het midden van de ruimte. (standaard.be)

    Het permanente verbod houdt rekening met het gebruik van afgebakende plaatsen en bivakzones voor kamp- en kookvuren (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:32
    0 reactie(s)

    #12624

    kookpot
    (de ~ (m.), ~ten)

    pot om in te koken, casserole

    vnw: kookpan, pan

    Afbeelding, zie: http://sebio.be/nl/22527-thickbox/kookpot-inox-cookway-master-22-cm.jpg

    Doe de patatten maar in de kookpot.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:26
    0 reactie(s)

    #12625

    kookgerief
    (zn. o.)

    uitrusting om te koken

    vnw: kookgerei, kookgereedschap

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    zie gerief

    Dat appartement aan zee was zogezegd volledig uitgerust. Alleen, er was bijna geen kookgerief in de keuken. Ja, twee potten en een pan. Dat was alles.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:25
    0 reactie(s)

    #12626

    konsoorten

    Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: consorten.” vrttaal.net

    vnw: consorten, soortgelijken

    DS2015 standaardtaal

    zie ook konsoorten, en ~

    Het experiment van De Mensentuin doet vrij snel aan real life-soap denken zoals we het bij Big Brother en konsoorten te zien krijgen. (demorgen.be)

    Maar doodslaan zal men hem toch niet, als er genoeg van zijn konsoorten rondstaan, die hem bijtijds uit de handen van Jan de Lichte kunnen halen. (De bende van Jan de Lichte – Louis Paul Boon)

    Het Vaticaan gaat zo’n brol niet sponsoren en bisschop Bonny en zijn konsoorten hebben er naar alle waarschijnlijkheid de centen niet voor. (nageltjes.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:22
    0 reactie(s)

    #12627

    hard tegen onzacht
    (uitdr.)

    hard tegen hard

    ongemarkeerd in VD, maar:
    google2014: .BE (>147.000) ; .NL (>4.800)

    dbln.org bij ‘hard tegen hard’: syn. is het Zuidnederlandsche kop tegen kei (Joos, 102; Waasch Idiot. 364; Antw. Idiot. 634) of hard tegen onzacht.

    standaard.be: Zeker tussen Marianne Thyssen (CD&V) en de N-VA-voorzitter ging het hard tegen onzacht.

    nieuwsblad.be: ’Het zal in de finale hard tegen onzacht zijn. De mannen van EFC-Omega Pharma-Quick Step hebben al bewezen dat ze in vorm zitten, maar …

    deredactie.be: Hard tegen onzacht in het vicepresidentiële debat

    Behalve dat je kan genieten van het prachtige taalgebruik (“het ging hard tegen onzacht”) kijk je via de Vlaamse televisie uiteindelijk naar dezelfde wedstrijd, die wordt becommentarieerd aan de hand van dezelfde beelden. (parool.nl)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 May 2023 09:52
    0 reactie(s)

    #12628

    zetelfabrikant
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    fabrikant van zetels

    SN/NL: ?

    Op zijn 85ste timmert Juan Jorion noest verder aan de transformatie van Jori, de zetelfabrikant die hij in 1963 oprichtte. (tijd.be)

    Zetelfabrikant Varam is al meer dan 60 jaar actief als fabrikant van zitmeubelen allerhande (varam.be)

    Met onze vrienden die aan zee een stacaravan hebben, brachten we onlangs een bezoek aan deze zetelfabrikant. (goudengids.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 May 2023 17:20
    1 reactie(s)

    #12629

    konkelfoes
    (zn. m.; ~zen)

    vnw: gekonkel

    Het onderzoek is reeds bijna voltrokken, en men zou binnen kort kunnen vernemen hoe de konkelfoes werd op touw gezet (Het Advertentieblad – 17 september 1910)

    doede gij ni mee mè de konkelfoes, de konkelfoes, de konkelfoes
    zedde gij ne nette of ne mottigen does
    hedde reumatik of osseknieje
    wilde gij hem danse in ’n kabberdoes, mè ’n farrem poes, in ’n deurkijkbloes
    (Se Strangers – De Konkelfoes)

    Het was een konkelfoes met Europa,want die moesten de banken steunen,ze hadden het moeilijk, en dat geld hebben ze weliswaar uitgeleend aan gezinnen en bedrijven aan een lage intrest,meer ze hebben er wel gigantische winsten mee opgehaald, terwijl de spaarders bestolen zijn (seniorennet.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 May 2023 09:42
    0 reactie(s)

    #12630

    koninginnenhapje
    (zn. o. -s)

    videeke

    vnw: koninginne(n)hapje: kippenpasteitje, bladerdeeggebakje met kippenragout

    Van Dale 2005:
    koninginnenhapje
    vertaling van Fr. bouchée à la reine
    (algemeen Belgisch-Nederlands) pastei van bladerdeeg met een vulling van kip, gehaktballetjes en champignons

    DB & Co pleiten om het NL-NL “(kippen)pasteitje” te gebruiken

    Klik op de afbeelding
    Koninginnehapje

    Op restaurant nemen we voor de klein mannen koninginnenhapjes met frieten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 May 2023 09:32
    3 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.