Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
stalen balk met I-profiel; draagbalk; latei
ook poetrel (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
< Frans.: ‘poutre’ = balk; ‘poutrelle’ = balkje
Klik op de afbeelding
Als we die muur willen uitbreken zullen we wel een poutrel moeten steken.
Hallo, Ik moet een poetrel leggen tussen 2 muren ( opening 146 cm) Op deze muur in de breedte/dikte muur is vandaag de scheiding van mijn welfsels (bouwinfo.be)
stalen balk met I-profiel; draagbalk; latei
ook poetrel (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
< Frans.: ‘poutre’ = balk; ‘poutrelle’ = balkje
Klik op de afbeelding
Als we die muur willen uitbreken zullen we wel een poutrel moeten steken.
Hallo, Ik moet een poetrel leggen tussen 2 muren ( opening 146 cm) Op deze muur in de breedte/dikte muur is vandaag de scheiding van mijn welfsels (bouwinfo.be)
bouw: latei, draagbalk
spellingsvariant van poutrel, zie voorbeelden daar
-
Vlaams woord in de bouw voor “latei” afkomstig van het Fr.
zeker in omgeving Antwerpen
spellingsvariant van poutrel, zie voorbeelden daar
-
stalen balk met I-profiel
ook poetrel (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
< Frans.: ‘poutre’ = balk; ‘poutrelle’ = balkje
Klik op de afbeelding
Als we die muur willen uitbreken zullen we wel een poutrel moeten steken.
Hallo, Ik moet een poetrel leggen tussen 2 muren ( opening 146 cm) Op deze muur in de breedte/dikte muur is vandaag de scheiding van mijn welfsels (bouwinfo.be)
Vlaams woord in de bouw voor “latei” afkomstig van het Fr.
zeker in omgeving Antwerpen
Feestelijk gezinsevent (ander dan gewone grote/kleine kermis), braderie, feestmarkt, rommelmarkt enz.
Vlaams volksfeest voor jong en oud, meestal een weekend lang, met traditionele kermisactiviteiten.
- volksspelen en dansen
- sport en spel
- kermis
- eten en drinken: streekgerechten
- tweedehandsmarkt
- straat- en randanimatie
- bal of fuif
vnw: volksfeest met kramen en tenten voor een liefdadigheidsdoel, liefdadigheidsbazaar, fancyfair
in Nederland “fancy fair”, “liefdadigheidsbazaar” e.d.
Van Dale 2012 online Belgisch-Nederlands
_-_Flemish_Kermess_-_WGA22088.jpg)
Vlaamse kermis in 1652 door David Teniers II
zie ook andere betekenis van Vlaamse kermis
Er is op de Hondenzwemming in Sint-Baafs-Vijve geen speciale doelstelling of superprijs te winnen. Het is een Vlaamse kermis met kraampjes, oude ambachten, brocante en jenevertentjes. Er is na de wedstrijd ook nog de Hondenworp.
vnw: knikkeren
vgl. marbel
’t Was meer een spel voor jongens, zoals het marbelen. Maar toch konden veel meisjes goed marbelen (zwinstreek.eu)
In de gemeenteschool van Zandvoorde (Zonnebeke) werd vroeger naar hartelust gemarbeld, gepekkeld en nog één en ander met schijven gespeeld. (facebook)
Of wierp met den katsbal of marbelde in ’t zand. Tot ik weer met vrij en ontspannen verstand. Aen ’t leeren mij toeleggen konde. (ugent.be)
knikker
vnw: marbel, marbol (de, -s): knikker
< Middelnederlands: ‘marber’, ‘marbel’ = marmer (Frans: ‘marbre’) < Latijn: marmor
Antwerpen stad: ne maarembol, maarebolle (mv.)
Antwerpse Kempen: marebol, meirebol, knot
Hageland: ne mermel, ne merrevel
Waasland: marrebol
Z.O.VL.: marbol
zie ook ket, bolleket, laveur, lavoor, schiethuif, huif,
klits, boemeket, boem
zie ook marbelen
De kinderen zijn met de marbels aan het spelen.
knikker
zie marbel
vnw: marbel, marbol (de, -s): knikker
De kinderen zijn met de marbollen aan het spelen.
knikker
vnw: marbel, marbol (de, -s): knikker
< Middelnederlands: ‘marber’, ‘marbel’ = marmer (Frans: ‘marbre’) < Latijn: marmor
Antwerpen stad: ne maarembol, maarebolle (mv.)
Antwerpse Kempen: marebol, meirebol, knot
Hageland: ne mermel, ne merrevel
Waasland: marrebol
Z.O.VL.: marbol
zie ook ket, bolleket, laveur, lavoor, schiethuif, huif,
klits, boemeket, boem
De kinderen zijn met de marbels aan het spelen.
vnw: jas, overjas voor mannen
G.V.D. 2005: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) overjas
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
zie ook verzamellemma kledij
Doed uwe mantel aan voorda ge naar buite ga!
Hij deed zijn mantel uit en bouwde een burcht van zand. (Man – Geert De Kockere)
- aanspreking (zowel m. als vr.) voor een persoon (meestal informeel, soms pejoratief)
- Meervoud: mannekes: voor jongens en meisjes samen
vnw: jongetje, ventje
DS2015 standaardtaal
in Limburg en Kempen: menneke
Ripuaries Limburg: mentje. Voor vrouwen en meisjes is er: ‘vruike’.
aan de kust niet in gebruik, daar eerder vent
zie andere definities van manneke
zie ook verzamellemma mensen
zie ook manneken pis, wij zijn de mannekes van plezier
Zeg mannekes, kan dat hier wat rustig? (bv. voor een gemengde klas)
Hela manneke, blijft daar eens af. (Kan zowel tegen een kind als tegen een volwassene.)
Manneke! Stopt eens met uw gezaag. (Zou een man tegen zijn vrouw kunnen zeggen. Of vice versa natuurlijk.)
Mannekes toch, ge zoudt eens moeten weten… (Hier richt men zich eventueel tot denkbeeldige toehoorders.)
vnw: de trein mankeren: de trein missen
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
Ala toe, verdeke, hoast ulder wat-e! We goan den trein mankeren! (Cyriel Buysse)
Zwarte Ibis mankeert de afspraak. Een zoektocht levert na wat speurwerk een koppeltje Buidelmezen op. (vogelwerkgroep-oost-brabant.be)
mank gaan, hinken, pikkelen
vnw: mank gaan, hinken
Van Dale 1995 (gew)
Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands
Onzen hond heeft ooit eens met zijn poot vastgezeten en vanaf toen mankt het beest een beetje.
Zorgen om Thibaut Courtois bij Real Madrid: “Hij mankte”. (nieuwsblad.be)
zwengel, crankstel, hefboomkruk
vnw: zwengel, hendel
< Frans: manivelle
klik op de afbeelding
De manivel verbindt de tandwielen, zodat we kracht kunnen overbrengen op onze fiets.
Bij een 2CV, een geit, lag er in de koffer ne manivel, waarmee ge de motor in gang kon draaien, als de batterij plat was.
“Mogelijk had ik nog één plaats dichter kunnen eindigen indien ik niet geplaagd werd door een manivel die los kwam te zitten.” (nieuwsblad.be)
“Met een manivel (een metalen draaizwengel) van ongeveer één meter groot) draai ik de brug open." (mechelenblogt.be)
Pa stond voor de auto met een ‘manivel’ waarmee hij probeerde de motor aan te zwengelen. (Brugse Ommeland – zwinstreek.eu)
deelnemers aan acties tegen de hoge brandstofprijzen, de benaming verwijst naar de fluohesjes van de activisten
< Frans “gilets jaunes”
zie ook verzamellemma kledij
.jpg)
Manifestanten in Vesoul
“Het Crisiscentrum komt om 15 uur samen om zich te buigen over het protest van de zogenaamde ‘gilets jaunes’ (‘gele hesjes’) in verschillende provincies in Wallonië.” (DM 21/11/18)
SN/NL: ergens op drukken
bv. “op een knop duwen/drukken”:
“op de knop duwen” .BE: 1280; .NL: 877
“op een knop duwen” .BE: 629; .NL: 323
“duw op de knop” .BE: 3740; .NL: 2510
→ merk op dat een aanzienlijk deel van de Nederlandse resultaten eigenlijk door Belgen of grens-Nederlanders geschreven is
En nu … op de knop duwen (vrt.be, onderhoofding in artikel “Te veel taalfouten opgemerkt”)
Donderdagochtend zette een controleur van De Lijn veertig kinderen van de bus omdat ze lawaai maakten en op de bel bleven duwen. (standaard.be)
Met de vinger op de wonde duwen, is pijnlijk! (sevilayaltintas.be)
vnw: demonstrant
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 4
Opm: Inmiddels ook in .NL in gebruik; Van Dale online 2023 vermeldt het ongelabeld
Honderdduizenden manifestanten komen op straat voor toegankelijke gezondheidszorg in Spaanse hoofdstad Madrid (vrt.be)
Aanleiding voor de ontevredenheid bij de manifestanten is de hervorming van de rechtsstaat. (demorgen.be)
Zestig agenten en dertig journalisten rukken uit voor één manifestant in Marseille. (knack.be)
om het luidst
SN/NL: om het hardst
zie ook om ter
Manifestanten schreeuwen om ter luidst tegen kernenergie. (deredactie.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
