Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
15 augustus, waarop de katholieken de hemelvaart van Maria herdenken
opm: In Antwerpen is 15 augustus ook moederkesdag
VL voorkeur: Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart of O.L.V. Hemelvaart
NL voorkeur: Maria-Tenhemelopneming of Maria Hemelvaart
google2017:
‘Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart’: .BE (>114.000) ; .NL (>17.800)
‘O.L.V. Hemelvaart’: .BE (>250.000) ; .NL (>23.900)
‘Maria-Tenhemelopneming’: .BE (>6.200) ; .NL (>62.900)
‘Maria-Hemelvaart’: .BE (>11.700) ; .NL (>67.000)
opm: Dat de feestdag algemeen meer in VL dan in NL gevierd wordt is omdat er meer katholieken in VL zijn natuurlijk.
Klik op de afbeelding
Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart door P.P. Rubens
vgl. Onze-Heer-Hemelvaart
Door de wettelijke feestdag van Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart zullen de post- en bankkantoren op 15 augustus gesloten blijven. (gva.be)
‘Wat Als’ Trump tijdens Jezekes tijd president was? Hij zou Maria bij Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart met afweergeschut uit de lucht geschoten hebben. (stijl Geert Hoste)
vnw: onwettig, in strijd met de wet
NL: illegaal
Van Dale 2016 online: BE
SN nuance: onwettelijk = niet in een wet bepaald en dus niet persé onwettig; onwettig = in strijd met een wet (bron: vrt taalnet)
Ge weet toch dat het onwettelijk is hetgeen ge nu doet? Ge kunt daar een boete van wel 250 euro voor krijgen.
niet opzettelijk, niet intentioneel
vn<: in België ook: onopzettelijk, onwillekeurig
Van Dale 1995: 1. niet vrijwillig, gedwongen 2. (Belg. gallicisme) onwillekeurig
Van Dale 2018 online: BE
De Jean sloeg ne plateau uit de garçon zijn handen. ’t Was wel onvrijwillig: Hij strekte zijn arm achteruit en had die garçon niet zien aankomen. Zeven pinten tegen de korst.
Knack.be: Dokter Conrad Murray, de lijfarts van Michael Jackson, is schuldig bevonden aan onvrijwillige doodslag op de Amerikaanse popster.
Het is een titel die aan een politicus wordt gegeven, die in opdracht van de koning, de taak van de informateur dient voort te zetten, ter voorbereiding van een regeringsformatie.
Van Dale 2014 online: in België
zie ook preformatienota
Nadat Bart De Wever de koning had gevraagd om een nieuw initiatief te nemen heeft koning Albert II nu Elio Di Rupo belast met een preformatieopdracht. (…) De koning lijkt met de aanduiding van een “preformateur” aan te geven dat de gesprekken al een eind gevorderd zijn, maar dat het nog te vroeg is om al meteen een formateur aan te duiden. Di Rupo moet als “preformateur” de weg vrijmaken alvorens de echte formatiegesprekken kunnen beginnen. (deredactie.be)
De preformateur onderhandelt met de politieke partijen om te onderzoeken welke geschikt zijn om een meerderheid te vormen, waarna de formateur zijn werk kan doen.
Na een onderhoud van anderhalf uur heeft de koning N-VA-voorzitter Bart De Wever (N-VA) aangesteld als preformateur. Dat wijst erop dat De Wever als informateur vooruitgang heeft geboekt, maar dat het nog te vroeg is voor een echte formatie. (vrt.be)
een cultuur waarbij de persoon belangrijker wordt dan zijn of haar ideeën
NL: persoonsverheerlijking, poppetjescultuur
Het bitse gevecht rond Vooruit-voorzitter Conner Rousseau toont de limieten van de personencultus in de Wetstraat. (De Tijd)
Te weinig openstaan voor dialoog. Volgens professor Politieke wetenschappen Bram Wauters ligt dat onder meer aan de nieuwe personencultus bij Groen. (Radio1)
Voorkeurstemmen wijzen op groeiende politieke personencultus. De Vlaamse politiek wordt presidentiëler, leert een studie van de Universiteit. (De Tijd)
(pej.) schreeuwerige uitroepen, loze kreten of holle praat met als doel iets te promoten
Sinds enige tijd heeft radio Klara waspoederslogans ingevoerd in haar programma’s. Wie op Klara – ooit een baken van beschaving in de Lage Landen – afstemt is nu verplicht eerst een (ambetant)e reclame op volle sterkte van b.v. de “knAldi!” te aanhoren.
Ik vind dat het deze campagne in het algemeen minder over inhoud ging. Ze klaagt daarom ook over de “holle praat en waspoederslogans” van Groen. Daarmee komen we er niet. Wij hebben zeer veel inhoud en zeer veel talent. Dat moet naar voren geschoven worden." (VRTNWS)
onverwacht
ook: op het onverwacht
vnw: (langskomen) op het onverwacht(s): onverwacht (langskomen)
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands
Vorig jaar won hij verrassend de verkiezing in zijn deelstaat en loste hij op het onverwachts de SPD af aan de top van NRW. (vrt.be)
Maar vooraleer we de traditionele en historische toer opgaan, springen we op het onverwachts binnen in een pareltje van een designwinkel. (demorgen.be)
Het was echt fantastisch om daar te wonen: er is nooit iemand op het onverwachts langsgekomen en je hoeft er zelfs je auto niet op slot te doen. (standaard.be)
Geheel op het onverwacht kwamen we een vriendin en haar zoon tegen. (yab.be)
onverstoorbaar
vnw: ongestoord, onverstoorbaar
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
De voordelen van ‘onverstoorde rust’ werden voor het eerst gedocumenteerd in 1900 (facebook)
Horen en er onverstoorde aandacht aan geven. (jezus-is-heer.be)
onaangeroerd laten, eraan voorbijgaan
vnw: onverlet
-iets onverlet laten: iets onbesproken laten, onaangeroerd laten
-niets onverlet laten: alles in het werk stellen
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
zie ook niets onverlet laten
taaladvies.net: Bij de besprekingen werd het punt van de aanwerving van nieuwe leden onverlet gelaten. (in België, geen standaardtaal)
vnw: onverdeeldheid: toestand waarbij de nalatenschap onverdeeld is:
-uit onverdeeldheid raken/treden: overgaan tot boedelscheiding
-goederen in onverdeeldheid: onverdeelde boedel
Wanneer er een einde komt aan deze samenleving (scheiding of overlijden) ontstaat een onverdeeldheid waarin zich alle gemeenschappelijke goederen bevinden. (advocatenkantoor-mattijs.be)
Het behoud van onverdeeldheid komt erop neer dat je als (ex-) partners beslist de woning niet te verkopen of toe te bedelen, maar ze gewoon in gemeenschappelijk (onverdeelde) eigendom te behouden onder de voorwaarden die daarvoor worden bepaald. (scheidingspraktijk.be)
Als het huis later verkocht wordt, of het inkomen van het kind is na verloop van tijd gestegen, dan moet er aan de staat 2,5 procent van de waarde van de woning betaald worden om uit de onverdeeldheid te stappen. (vrt.be)
De inventarisatie heeft tot doel de omvang van een nalatenschap, een gemeenschappelijk vermogen of een onverdeeldheid vast te stellen. (standaard.be)
jur.: nog niet verdeeld onder erfgenamen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
zie ook onverdeeldheid
Een goed bevindt zich in onverdeeldheid als verschillende mensen eenzelfde recht op het goed hebben, zonder dat het goed materieel verdeeld wordt. (notaris.be)
En er zijn ook verschillende redenen waarom een pand kan leeg staan zegt de schepen: “Sommige panden blijven vele jaren in onverdeeldheid door bijvoorbeeld discussies tussen erfgenamen.” (vrt.be)
Wettelijke samenwoners die goederen aankopen worden geacht die goederen ‘in onverdeeldheid’ te bezitten. (demorgen.be)
1) emancipatie, ihb de Vlaamse emancipatie (zie ook ontvoogding)
2) vnw: een einde maken aan de voogdij over een minderjarige
1) De man die Vlaanderen hielp te ontvoogden. Terugkijkend op het gevulde leven van de recent overleden filosoof (standaard.be)
Ik denk dat hij er geen vrede mee had dat de Vlaamse beweging zich liet meeslepen met de bezetter. Hij vond dat Vlaanderen zichzelf moest ontvoogden. (vub.be)
2) ‘Ontvoogden’ betekent dat minderjarigen al voor ze 18 worden, bekwaam worden om (bepaalde) rechtshandelingen te stellen. (tzitemzo.be)
Kan je je als kind wettelijk laten ontvoogden? Reden daarvoor zijn totale emotionele breuk en vrees voor financieel uitbuiten van de relatie. (juridischforum.be)
een ticket, bon, … als gebruikt knippen, scheuren, stempelen, …
vnw: afstempelen, knippen van vervoersbewijzen
Als een klant wenst te betalen met een gemeentelijke cadeaubon dient de handelaar deze onmiddellijk samen met de klant te ontwaarden. (gift2give.be)
Na het aankopen en het ontwaarden van het ticket betreedt men de tuin onder 4 prachtig afgebeelde heraldische Chinese leeuwen, die de luifel ondersteunen. (blog.seniorennet.be)
Mevr. B. kocht wel een ticket, maar ontwaardde dit blijkbaar niet correct, aangezien ze bij de controle bekeurd werd (stib-mivb.be)
Net voor u het ziekenhuis verlaat, moet u het ticket ontwaarden aan de betaalautomaat in de hal van het ziekenhuis. (neus-keel-oor.be)
1) emancipatie, ihb de Vlaamse emancipatie (zie ook ontvoogding)
2) vnw: een einde maken aan de voogdij over een minderjarige
1) De man die Vlaanderen hielp te ontvoogden. Terugkijkend op het gevulde leven van de recent overleden filosoof (standaard.be)
Ik denk dat hij er geen vrede mee had dat de Vlaamse beweging zich liet meeslepen met de bezetter. Hij vond dat Vlaanderen zichzelf moest ontvoogden. (vub.be)
2) ‘Ontvoogden’ betekent dat minderjarigen al voor ze 18 worden, bekwaam worden om (bepaalde) rechtshandelingen te stellen. (tzitemzo.be)
Kan je je als kind wettelijk laten ontvoogden? Reden daarvoor zijn totale emotionele breuk en vrees voor financieel uitbuiten van de relatie. (juridischforum.be)1) ivm politiek België: het zich losmaken van Vlaanderen van de Belgische structuren (zie ook ontvoogding)
2) vnw: een einde maken aan de voogdij over een minderjarige
1) De man die Vlaanderen hielp te ontvoogden. Terugkijkend op het gevulde leven van de recent overleden filosoof (standaard.be)
Ik denk dat hij er geen vrede mee had dat de Vlaamse beweging zich liet meeslepen met de bezetter. Hij vond dat Vlaanderen zichzelf moest ontvoogden. (vub.be)
2) ‘Ontvoogden’ betekent dat minderjarigen al voor ze 18 worden, bekwaam worden om (bepaalde) rechtshandelingen te stellen. (tzitemzo.be)
Kan je je als kind wettelijk laten ontvoogden? Reden daarvoor zijn totale emotionele breuk en vrees voor financieel uitbuiten van de relatie. (juridischforum.be)figuurlijk: afslanken door besparen, inkrimpen,…
vnw: inkrimpen, downsizen van bedrijven, organisaties
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook ontvetting
destandaard: ‘BOIC moet ontvetten’
Het ontvetten van de staat is een klassiek thema in aanloop van de verkiezingen.
hbvl.be: Natuurlijk is ontvetten en besparen op nutteloze kosten of het tegengaan van verspilling zeer nuttig, maar ik denk dat we ook moeten investeren in spierversterking van het overheidsapparaat.
demorgen.be: Een partij die aan de ene kant zegt: ‘we willen privatiseren, de overheid moet ontvetten’ en aan de andere kant gaat zeggen dat de overheid die opdrachten zou moeten uitvoeren terwijl er anderen zijn die dat beter, efficiënter en vooral goedkoper doen, snap ik niet goed", zei Beke.
de stop van een fles halen
vnw: in België ook: ontkurken, openmaken van flessen
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981)
Tegen dat de de fles ontstopt heb, en in het glas loopt de temperatuur al snel op tot een graad of 8. Voor mij , hou kouder hoe liever (hln.be)
Ondertussen heeft de ober aan onze tafel een fles rode wijn ontstopt. (tijd.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.