Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
onverwacht
ook: op het onverwacht
vnw: (langskomen) op het onverwacht(s): onverwacht (langskomen)
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands
Vorig jaar won hij verrassend de verkiezing in zijn deelstaat en loste hij op het onverwachts de SPD af aan de top van NRW. (vrt.be)
Maar vooraleer we de traditionele en historische toer opgaan, springen we op het onverwachts binnen in een pareltje van een designwinkel. (demorgen.be)
Het was echt fantastisch om daar te wonen: er is nooit iemand op het onverwachts langsgekomen en je hoeft er zelfs je auto niet op slot te doen. (standaard.be)
Geheel op het onverwacht kwamen we een vriendin en haar zoon tegen. (yab.be)
onverstoorbaar
vnw: ongestoord, onverstoorbaar
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
De voordelen van ‘onverstoorde rust’ werden voor het eerst gedocumenteerd in 1900 (facebook)
Horen en er onverstoorde aandacht aan geven. (jezus-is-heer.be)
onaangeroerd laten, eraan voorbijgaan
vnw: onverlet
-iets onverlet laten: iets onbesproken laten, onaangeroerd laten
-niets onverlet laten: alles in het werk stellen
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
zie ook niets onverlet laten
taaladvies.net: Bij de besprekingen werd het punt van de aanwerving van nieuwe leden onverlet gelaten. (in België, geen standaardtaal)
vnw: onverdeeldheid: toestand waarbij de nalatenschap onverdeeld is:
-uit onverdeeldheid raken/treden: overgaan tot boedelscheiding
-goederen in onverdeeldheid: onverdeelde boedel
Wanneer er een einde komt aan deze samenleving (scheiding of overlijden) ontstaat een onverdeeldheid waarin zich alle gemeenschappelijke goederen bevinden. (advocatenkantoor-mattijs.be)
Het behoud van onverdeeldheid komt erop neer dat je als (ex-) partners beslist de woning niet te verkopen of toe te bedelen, maar ze gewoon in gemeenschappelijk (onverdeelde) eigendom te behouden onder de voorwaarden die daarvoor worden bepaald. (scheidingspraktijk.be)
Als het huis later verkocht wordt, of het inkomen van het kind is na verloop van tijd gestegen, dan moet er aan de staat 2,5 procent van de waarde van de woning betaald worden om uit de onverdeeldheid te stappen. (vrt.be)
De inventarisatie heeft tot doel de omvang van een nalatenschap, een gemeenschappelijk vermogen of een onverdeeldheid vast te stellen. (standaard.be)
jur.: nog niet verdeeld onder erfgenamen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
zie ook onverdeeldheid
Een goed bevindt zich in onverdeeldheid als verschillende mensen eenzelfde recht op het goed hebben, zonder dat het goed materieel verdeeld wordt. (notaris.be)
En er zijn ook verschillende redenen waarom een pand kan leeg staan zegt de schepen: “Sommige panden blijven vele jaren in onverdeeldheid door bijvoorbeeld discussies tussen erfgenamen.” (vrt.be)
Wettelijke samenwoners die goederen aankopen worden geacht die goederen ‘in onverdeeldheid’ te bezitten. (demorgen.be)
1) emancipatie, ihb de Vlaamse emancipatie (zie ook ontvoogding)
2) vnw: een einde maken aan de voogdij over een minderjarige
1) De man die Vlaanderen hielp te ontvoogden. Terugkijkend op het gevulde leven van de recent overleden filosoof (standaard.be)
Ik denk dat hij er geen vrede mee had dat de Vlaamse beweging zich liet meeslepen met de bezetter. Hij vond dat Vlaanderen zichzelf moest ontvoogden. (vub.be)
2) ‘Ontvoogden’ betekent dat minderjarigen al voor ze 18 worden, bekwaam worden om (bepaalde) rechtshandelingen te stellen. (tzitemzo.be)
Kan je je als kind wettelijk laten ontvoogden? Reden daarvoor zijn totale emotionele breuk en vrees voor financieel uitbuiten van de relatie. (juridischforum.be)
een ticket, bon, … als gebruikt knippen, scheuren, stempelen, …
vnw: afstempelen, knippen van vervoersbewijzen
Als een klant wenst te betalen met een gemeentelijke cadeaubon dient de handelaar deze onmiddellijk samen met de klant te ontwaarden. (gift2give.be)
Na het aankopen en het ontwaarden van het ticket betreedt men de tuin onder 4 prachtig afgebeelde heraldische Chinese leeuwen, die de luifel ondersteunen. (blog.seniorennet.be)
Mevr. B. kocht wel een ticket, maar ontwaardde dit blijkbaar niet correct, aangezien ze bij de controle bekeurd werd (stib-mivb.be)
Net voor u het ziekenhuis verlaat, moet u het ticket ontwaarden aan de betaalautomaat in de hal van het ziekenhuis. (neus-keel-oor.be)
1) emancipatie, ihb de Vlaamse emancipatie (zie ook ontvoogding)
2) vnw: een einde maken aan de voogdij over een minderjarige
1) De man die Vlaanderen hielp te ontvoogden. Terugkijkend op het gevulde leven van de recent overleden filosoof (standaard.be)
Ik denk dat hij er geen vrede mee had dat de Vlaamse beweging zich liet meeslepen met de bezetter. Hij vond dat Vlaanderen zichzelf moest ontvoogden. (vub.be)
2) ‘Ontvoogden’ betekent dat minderjarigen al voor ze 18 worden, bekwaam worden om (bepaalde) rechtshandelingen te stellen. (tzitemzo.be)
Kan je je als kind wettelijk laten ontvoogden? Reden daarvoor zijn totale emotionele breuk en vrees voor financieel uitbuiten van de relatie. (juridischforum.be)1) ivm politiek België: het zich losmaken van Vlaanderen van de Belgische structuren (zie ook ontvoogding)
2) vnw: een einde maken aan de voogdij over een minderjarige
1) De man die Vlaanderen hielp te ontvoogden. Terugkijkend op het gevulde leven van de recent overleden filosoof (standaard.be)
Ik denk dat hij er geen vrede mee had dat de Vlaamse beweging zich liet meeslepen met de bezetter. Hij vond dat Vlaanderen zichzelf moest ontvoogden. (vub.be)
2) ‘Ontvoogden’ betekent dat minderjarigen al voor ze 18 worden, bekwaam worden om (bepaalde) rechtshandelingen te stellen. (tzitemzo.be)
Kan je je als kind wettelijk laten ontvoogden? Reden daarvoor zijn totale emotionele breuk en vrees voor financieel uitbuiten van de relatie. (juridischforum.be)figuurlijk: afslanken door besparen, inkrimpen,…
vnw: inkrimpen, downsizen van bedrijven, organisaties
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook ontvetting
destandaard: ‘BOIC moet ontvetten’
Het ontvetten van de staat is een klassiek thema in aanloop van de verkiezingen.
hbvl.be: Natuurlijk is ontvetten en besparen op nutteloze kosten of het tegengaan van verspilling zeer nuttig, maar ik denk dat we ook moeten investeren in spierversterking van het overheidsapparaat.
demorgen.be: Een partij die aan de ene kant zegt: ‘we willen privatiseren, de overheid moet ontvetten’ en aan de andere kant gaat zeggen dat de overheid die opdrachten zou moeten uitvoeren terwijl er anderen zijn die dat beter, efficiënter en vooral goedkoper doen, snap ik niet goed", zei Beke.
de stop van een fles halen
vnw: in België ook: ontkurken, openmaken van flessen
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981)
Tegen dat de de fles ontstopt heb, en in het glas loopt de temperatuur al snel op tot een graad of 8. Voor mij , hou kouder hoe liever (hln.be)
Ondertussen heeft de ober aan onze tafel een fles rode wijn ontstopt. (tijd.be)
kurk, stopsel
Van Dale 2017 online:
niet algemeen; ook kurk
ook regio Oost-Vlaanderen
zie ook ontstoppen
De stoppen van sommige wijnflessen zijn gemaakt uit plastiek i.p.v. uit kurk.
vnw: in België ook: ontkurken, openmaken van flessen
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981)
Tegen dat de de fles ontstopt heb, en in het glas loopt de temperatuur al snel op tot een graad of 8. Voor mij , hou kouder hoe liever (hln.be)
Ondertussen heeft de ober aan onze tafel een fles rode wijn ontstopt. (tijd.be)
ontgaan
vnw:
-ik ontsnap niet aan de indruk dat: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat
-dat woord is me ontsnapt: ontglipt, ontvallen
in deze betekenis standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Dat onstnapt mij nu efkes maar ik zal er seffens wel terug op komen.
Sorry, maar uw naam is mij ontsnapt. Wilt ge hem nog eens zeggen alstublieft?
SN-NL: zijn ontslag nemen
vnw: zijn ontslag geven, zijn ontslag indienen, ontslag nemen
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
“Wanneer een arbeider zijn ontslag geeft, moet hij nog 14 (kalender-)dagen aan de slag blijven, behalve natuurlijk wanneer de baas hem eerder laat vertrekken.” www.vdab.be
De Paul heeft zijn ontslag gegeven: hij was het kotsbeu op dien bureau.
Je kan ontslagen worden of zelf ontslag geven. In beide gevallen geldt dat bepaalde regels gevolgd moeten worden. (hetacv.be)
1)zonder sirenes rijden van interventievoertuigen
2)ontmelden
vnw:
•zonder sirenes rijden
•uit het strafregister verwijderen
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981):
1. M. betr. t. politie-, ziekenwagens enz., die zonder speciale geluidssignalen of sirenes rijden.
(zie voorbeeld 1 onder)
2. m. betr. t. het verwijderen van gegevens uit het strafregister e.d.
1) Het ongeval gebeurde 15 km buiten zijn normaal werkterrein. Bovendien was de achtervolgende wagen al ontseind en had de ijverige politieman nagelaten z’n oversten via z’n boordradio van de achtervolging op de hoogte te stellen; (Gentenaar)
2) Vind je je paspoort terug, dien je dit te melden aan de politie zodat je paspoort ontseind kan worden. (politie.be)
De bewuste auto stond al decennia geseind als gestolen en kon niet ontseind worden omdat het politiedossier van de diefstal verdwenen was. (hln.be)
aan land gaan
vnw: in België ook onovergankelijk: aan land gaan, landen
Van Dale 2018 online: BE
Fr. débarquer
(in de onovergankelijke betekenis is dit woord algemeen Belgisch-Nederlands – aldus Van Dale)
Met een grote troepenmacht ontscheepte hij aan de noordkust (vb. uit Van Dale)
De reis ging via de grote “Van Damme zeesluis” richting Lissewege, waar we ontscheepten rond 13u00.
fig.: iemand laten barsten
ook imperatief: barst! loop naar de pomp! ga weg!
meestal in de uitdrukkingen: ze kunnen (allemaal) ontploffen; hij/zij kan ontploffen; dat hij/ze ontploft; …
vnw: ze kunnen (allemaal) ontploffen: ze kunnen barsten
Woordenboek van Populair Taalgebruik
MARC DE COSTER (2020-2024): (1977) (Vlaanderen, inf.) (verwensing) (van personen) barsten, naar de pomp lopen: ‘Ze kunnen voor mijn part allemaal ontploffen’. Ook imperatief gebruikt: ‘Ontploft!’ idem als: verrek*. • (Walter de Clerck: Nijhoffs Zuidnederlands Woordenboek. 1981) • Je kunt ontploffen.
Neen, Vos, ik gooi de handdoek in de ring, mij gaan ze niet meer liggen hebben, ik ga met brugpensioen, ze kunnen allemaal ontploffen. (gorki.be)
Gerda: Jean, ’t is altijd hetzelfde lieke met u.
Jean: Ja seg, zaag!
Gerda: Ziedet, er valt met u niet te klappen!
Jean: Ontploft, gij! Ik ga een pint pakken.
Gerda: Vergeet uwe sleutel niet want ik slaap straks als ge zat thuis komt. En durft me niet wakker te maken, e.
fig.: iemand laten barsten
ook imperatief: barst! loop naar de pomp! ga weg!
meestal in de uitdrukkingen: ze kunnen (allemaal) ontploffen; hij/zij kan ontploffen; dat em/ze ontploft; …
vnw: ze kunnen (allemaal) ontploffen: ze kunnen barsten
Woordenboek van Populair Taalgebruik
MARC DE COSTER (2020-2024): (1977) (Vlaanderen, inf.) (verwensing) (van personen) barsten, naar de pomp lopen: ‘Ze kunnen voor mijn part allemaal ontploffen’. Ook imperatief gebruikt: ‘Ontploft!’ idem als: verrek*. • (Walter de Clerck: Nijhoffs Zuidnederlands Woordenboek. 1981) • Je kunt ontploffen.
Neen, Vos, ik gooi de handdoek in de ring, mij gaan ze niet meer liggen hebben, ik ga met brugpensioen, ze kunnen allemaal ontploffen. (gorki.be)
Gerda: Jean, ’t is altijd hetzelfde lieke met u.
Jean: Ja seg, zaag!
Gerda: Ziedet, er valt met u niet te klappen!
Jean: Ontploft, gij! Ik ga een pint pakken.
Gerda: Vergeet uwe sleutel niet want ik slaap straks als ge zat thuis komt. En durft me niet wakker te maken, e.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.