Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
(algemeen AN) iemand die een enkele taal spreekt, een tekst die slechts in een enkele taal bestaat
(bestuur België) gebied waar een enkele officiële taal voorrang heeft, te weten het Nederlands, het Frans of het Duits.
Volgens de Raad van State waarborgt de Grondwet niet alleen het tweetalig karakter van het tweetalige taalgebied Brussel-Hoofdstad, maar ook de taalhomogeniteit van de drie eentalige taalgebieden. In een eentalig taalgebied heeft de taal van het taalgebied voorrang. (Doorbraak 181217)
(Bestuur, België) gebied waar de inwoners zich in het Frans en het Nederlands tot de overheid kunnen richten; de facto betreft het hier het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
De Grondwet bepaalt dat er in België vier taalgebieden zijn: het Nederlandse, het Franse, het Duitse en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad (art. 4). (Doorbraak 18/12/17)
> andere betekenis van tweetalig
neologisme: ingebeelde kabouters die bij slapeloosheid vanaf je tenen over je lichaam kruipen en overal waar zij gepasseerd zijn rust in je lichaam brengen
De remedie van Sofie Lemaire tegen slapeloosheid: ontspanningskabouters. (vrt.be)
Voor De Warmste Week van Studio Brussel logeert Sofie Lemaire een weekje in een tent te Wachtebeke. Haar remedie tegen slapeloosheid: ontspanningskabouters. Alleen krijgt ze dat moeilijk aan haar collega’s uitgelegd, vanwege haar aanstekelijke slappe lach. (hln.be)
Een faciliteitengemeente is een Belgische gemeente gelegen in een eentalig gebied waarvan grondwettelijk is vastgelegd dat ze gemeentelijke diensten, als burgers daar om vragen, ook in een andere taal moet aanbieden dan in de officiële taal van het taalgebied, waarin de gemeente ligt. Deze anderstalige diensten worden (taal)faciliteiten genoemd. (Wikipedia)
vgl. faciliteiten
Ronse wil af van de taalfaciliteiten in de stad. De gemeenteraad heeft daarover een voorstel goedgekeurd. (vrt.be)
Taalfaciliteiten zijn geen tweetaligheid. Alleen het taalgebied Brussel-Hoofdstad is tweetalig. Ook in een faciliteitengemeente heeft de taal van het taalgebied voorrang, de faciliteiten zijn de uitzondering. (doorbraak.be)
Ter herinnering: er bestaan taalfaciliteiten voor Franstaligen in zes Vlaams-Brabantse gemeenten rond Brussel: Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode (Rhode-Saint-Genèse), Wemmel, Wezembeek-Oppem, en in de Vlaamse taalgrensgemeenten Mesen (Messines), Spiere-Helkijn (Espierres-Helchin), Ronse (Renaix), Bever (Biévène), Herstappe en Voeren (Fouron). Taalfaciliteiten voor Nederlandstaligen bestaan in de Waalse taalgrensgemeenten Komen-Waasten (Comines-Warneton), Moeskroen (Mouscron), Vloesberg (Flobecq) en Edingen (Enghien). In heel Duitstalig België bestaan faciliteiten voor Franstaligen, in in Wallonië zijn er taalfaciliteiten voor Duitstaligen in Malmédy en in Waimes. (lvb.net)
babbelaar, zwetser, zeveraar
“Ik ben toch ook zo een pratelaar. Ik schrijf zoals ik praat. Hier en daar een niet weg te steken West-Vlaamse klank en vaak volledig not to the point in het begin. Eerst een anekdote of vijf en dan het antwoord op de vraag…” (https://mijnhersenspinselkrabbels.wordpress.com/2015/12/29/de-eindejaarsvraagjes-aan/)
wanneer er veel punten gescoord worden
vgl. doelpuntenkermis
Na enkele minuten kon de eerste bal al over de try-lijn gedrukt worden, en dat was het startschot voor een puntenkermis. (hbvl.be)
Puntenkermis op Shiai. Op de Shiai in Zele werd vandaag bijzonder goed gescoord. Bij de bruine gordels verdienden Kjell en Valerie respektievelijk 3 en 2 punten, waarmee beiden hun 10 punten hebben behaald en zich dus mogen beginnen opmaken voor examen 1e Dan. (judoschoolmerelbeke.be)
Het zondagvoetbal is uitgedraaid op een ware puntenkermis voor de Knokke-Heistse ploegen. (users.telenet.be)
verkiezingen
ook geschreven “bollekenskermis”
Bollekeskermis Olen : promohondje Sam
Daar zijn we weer, zes jaar later en ’t is weer Bollekeskermis. Alle toffe verkiezingsacties van de kandidaten uit het Neteland vind je in deze 6-jaarse rubriek terug.(https://nnieuws.be/ 090912)
…en ik kan goed aannemen dat gij zegt wakker te liggen van wat op u en de uwen gaat afkomen bij de bollekenskermissen in oktober 2018 en in juhi 2019. (’t Pallieterke 141217)
snoepje, oorspronkelijk van gesmolten suiker met boter (boterbabbelaar)
zie ook: babbeleir
Este ophèls mit griene kriste eine babbelaer.
Als je ophoudt met huilen krijg je een snoepje.
Onger in ’t trummelke loog eine babbelaer.
Onder in het (brood)trommeltje lag een snoepje.
Jarenlang aanslepend en soms gewelddadig conflict tussen twee Gentse verkopers van neuzekes of cuberdons
Misschien maakt Gents burgemeester Daniël Termont een definitief einde aan de ‘neuzekesoorlog’ in Gent. ‘Ik vind dit geen folklore meer’, zegt hij nadat een cuberdonverkopers gefilmd werd tijdens een racistische scheldpartij. (standaard.be)
Cuberdons halen tegenwoordig jammer genoeg vooral menig nieuwsbulletin omwille van de befaamde Neuzekesoorlog die woedt in Gent, maar daar wil Dominique dus iets aan doen. (2014 – frontview-magazine.be)
In Ghent we have special candy called ‘neuzekes’ (little noses). They’re really sweet, but so nice ? on the left just outside of the picutre there is another vendor selling neuzekes, they dicuss a lot about who has the best ones to sell. One time they even got into a physical fight ?? we call it the ‘neuzekesoorlog’ or neuzekes war #weekendbylocals #ghent #neuzekes #cuberdon (yooying.org)
“Neuzekesoorlog” blijft maar doorgaan: ook pop-upmuseum van neuzekesverkoper Carl moet weg (vrt.be)
Gentse “neuzekensoorlog” duikt op in nieuwe Suske en Wiske over schilder Jan van Eyck (vrt.be)
Gentse ‘neuzekesoorlog’ wordt verfilmd: “Echte Gentse folklore die de hele wereld is rondgegaan” (vrt.be)
cineast, filmmaker
VD2017 online: BE, niet algemeen
Ozon is een beroepsprovocateur, een kineast die graag uitdaagt, genres vermengt en met verwachtingen speelt. (zebracinema.cultuurplatform.be)
Om de wijding en de eerbied in de kerkdienst niet te verstoren, vragen wij beroep te doen op maximaal één fotograaf en één kineast. (kerknet.be)
In 1938 omschreef ze Serge de Poligny, naar aanleiding van zijn film Claudine à l’école, als een kineast “wien het gevoel voor filmische ruimte en beweeglijkheid aangeboren schijnt (cegesoma.be)
Elke maand wordt een avond gewijd aan ‘dansfilm’ of ‘filmdans’. Telkens staat een kineast, een land of streek of een bepaald dansthema centraal. (studioskoop.be)
1) het welzijn van kinderen
2) kinderzorg (o.a. door Kind en Gezin)
Van Dale 2017 online: BE
zie ook Nationaal Werk voor Kinderwelzijn
1) Dat blijkt uit Report Card 11 van Unicef, een onderzoek naar het kinderwelzijn in 29 geïndustrialiseerde landen tijdens het eerste decennium van deze eeuw. (knack.be)
1) De tuchtstraffen worden voorlopig voorgesteld door de Minister tot wiens bevoegdheid het kinderwelzijn behoort, na advies van de raad van bestuur. (ejustice.just.fgov.be)
2) De oprichting van de Nationale Belgische Liga voor Kinderbescherming in 1904, en van de afdeling Hulp en Bescherming aan de Werken voor Kinderwelzijn binnen het Nationaal Hulp- en Voedingscomité (NHVC) in 1915, liggen ten grondslag aan de georganiseerde kinderzorg in België. (kindengezin.be)
2) Samen kwamen zij in 1927 in het totaal 995 keer naar het Kinderwelzijn ‘De Zorgzame Moeder’. (tenmandere.be)
vnw: crèche, peuterschool
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
SN-NL: kinderbewaarplaats, kindergarten
Opm: De SN betekenis van kindertuin is een tuin waar kinderen zelf kunnen experimenteren met tuinieren en natuurbeleving.
Een man heeft twaalf kinderen aangevallen met een mes in een kindertuin in het zuidwesten van China. (nieuwsblad.be)
Op dat ogenblik bezat de school een dagverblijf voor peuters, een kindertuin en een lagere school. (scarlet.be)
Een trap die afbrokkelt en een lantaarnpaal die dreigt om te vallen, beide dicht bij een kindertuin. (bruzz.be)
gelegenheid (voorafgaand aan een groter feest) waarbij men alvast een drink neemt om in de stemming te komen
zie ook: preboozen
NL: het zich indrinken
Minstens even leuk als een afterparty is de voordrink. Het is een essentieel onderdeel van een supertof avondje uit en dat wil je voor geen geld van de wereld missen! (newsmonkey)
Voor mij hoeft de voordrink niet echt: je wordt dan wakker ergens op de grond bij een vriend, er zitten krassen in je brommer en je bent je GSM kwijt. (Forum)
zich van kant maken
Zijn vader heeft zich tekort gedaan, hij is in de IJzerput gesprongen.
zie van het vaderland wegzuipen
…
zie van het vaderland wegzuipen
.
zich laveloos drinken
Hij is weer zat, hij en zijn maten zuipen toch altijd van ’t vaderland weg!
een laatste (wanhopige) poging om iets te redden,
Zie: maneuver
NL/SN: wanhoopsdaad
Als wanhoopsmaneuver na de dramatische dood van Jonathan Jacob trok de minister van Justitie aan een klassieke – politieke – noodrem. (justwatch.be)
De beet in haar nek is het wanhoopsmaneuver van het mannetje om zich tegen verdere aanvallen te beschermen. (seniorennet)
Dit wanhoopsmaneuver «in extremis» zal falen, omdat de leugen die het tegen de waarheid opneemt, steeds falen moet. (mandelgalm)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.