Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
distributie van gas
zie samenstellingen bedeling
taaladvies: “In België wordt bedeling (ook in samenstellingen als aardgasbedeling, waterbedeling, postbedeling) soms in andere contexten met een andere betekenis gebruikt. Het is dan geen standaardtaal.”
ook: aardgasbedeling
Als het komende winter twee dagen na elkaar durft te vriezen, zitten we zonder elektriciteit, stopt de gasbedeling en slaan de waterpompen af. (vrt.be)
“Dat zou catastrofale gevolgen hebben voor de globale gasbedeling en zal de olieprijs doen verdubbelen”, zei Novak. (gva.be)
Zeebrugge (en de operator Distrigas), dat zichzelf heeft opgeworpen als place to be voor de Europese gasbedeling van de 21ste eeuw, zou er … (knack.be)
Het publiek is vlak na het ongeval echter niet begaan met de aardgasbedeling, maar met de slachtoffers. (standaard.be)
distributie van elektriciteit
zie samenstellingen bedeling
Bijvoorbeeld voor gezondheidsdiensten, waterbevoorrading, elektriciteitsbedeling of politiediensten zijn er mechanismen die het fundamentele stakingsrecht … (demorgen.be)
De intercommunale heeft tot doel het verzekeren van de gas- en elektriciteitsbedeling, in de ruimste zin van het woord (kenniswest.be)
De storm bleef ook niet zonder gevolgen voor de elektriciteitsbedeling in de regio. (nieuwsblad.be)
Waar ooit verschillende havenbedrijven en later elektriciteitsbedeling gevestigd waren, is nu een coworkingspace te vinden. (gva.be)
al wat er al dan niet vermeend mis gaat of mis kan gaan in het land
Dan gaan we allemaal zeggen: ‘Ja maar, het was het hoogst haalbare’. ‘Zonder ons zou het erger geweest zijn.’ Dat noem ik de Belgische ziekte. (Bart De Wever in demorgen.be)
De oplossing voor de Belgische ziekte: “Wat we zelf doen, doen we beter.” (masereelfonds.be)
De transferstroom tussen Vlaanderen en Wallonië wordt door sommigen naar voren geschoven als hét symptoom van de Belgische ziekte. (vrt.be)
De Vlaamse regering, onder leiding van Jan Jambon (N-VA), lijdt evenzeer aan de Belgische ziekte. Netelige dossiers worden eindeloos … (standaard.be)
‘De Belgische ziekte’ is een begrip uit de jaren zeventig, toen het fors fout begon te lopen met de overheidsfinanciën en bij uitbreiding … (knack.be)
Er moeten te veel ‘achterpoortjes’ ingebouwd worden om alle partijen tevreden te stellen. Samengevat, de Belgische ziekte. (hln.be)
vnw: portokosten, kosten van een postzending
Taaladvies: “Portokosten en portkosten zijn allebei correct. De betekenis is ‘kosten van verzending per post’.
De gebruikelijkste vorm in het hele taalgebied is portokosten. Portkosten komt in het hele taalgebied voor, maar vooral in België.”
U betaalt het totaalbedrag van de frankering bij afgifte of na facturering. U krijgt een duidelijk overzicht van uw portkosten. (bpost.be)
De uitgevers hoeven dus geen portkosten aan te rekenen aan hun abonnees. (vrt.be)
De portkosten bij Justitie zijn tussen 2010 en 2013 met 2,5 miljoen euro gestegen, met name van 20,5 miljoen euro tot 23 miljoen euro. (demorgen.be)
Ook is het de bedoeling om 10 miljoen euro per jaar te besparen aan portkosten van papieren briefwisseling. (standaard.be)
een hazenslaapje doen (lett. een pauze nemen)
ook dim.: een pozeke pakken
znwb: poos: tukje, dutje: ik ben gewoon van na ’t eten een goei poos te doen.
varianten: een poss doen, een poos rusten, een poos slapen
vgl. poos
Amai, ik krijg precies een klopke. Ik denk dat ik een pozeke ga pakken.
zedde muug van niks te doeng
pakt een poos in den achternoeng
(seniorennet.be)
Achter dat ze mens en dier geplaagd heeft, en achter hare vlucht door de lucht, moet die heks hier of daar een pozeke rusten, wat ze gewoonlijk … (dekroniekenvandewesthoek.be)
Wij hebben een goei poos kunnen slapen, dankzij een slaappilletje. (seniorennet.be)
pauze (o.a. tijdens voorstellingen, sportwedstrijden, …)
opm: meer dan een uitspraakvariant want ook veelvuldig geschreven (zij het meestal in oudere teksten)
vnw: pauze bij het toneel
znwb: Pauze, rust (in een muziekstuk e.d.); thans veelal: pauze in een uitvoering van muziek, toneel enz.
Opm.: In de standaardt. w.g. en uitsl. nog in toep. op een niet lange tijdsruimte, inz. in de verkl.: een poosje wachten; in toep. op een betrekkelijk lange tijdsruimte steeds verbonden met heel: dat duurt een hele poos; ook nog in de verb. bij pozen, af en toe enz.
vgl. poos, een ~ pakken
Na de poos is Racing ten aanval. Na drie minuten schiet De Boeck van ver en de verraste Richard Gedopt stopt het leder achter de lijn. Racing leidt met 1-0 (rafcmuseum.be)
Tijdens de poos brachten de jongeren een vijfstemmig koor voor. (turnkringaalst.be)
Misschien worden we deze keer wel engelsmannen, tegen à’t de poos begint, en zwitsers tegen ’t einde van ’t vierde bedrijf. (wannesvandevelde.be)
Tussen de poos in had men het geluk te luisteren naar het meesterlijk spel van M. Leon Meirsman, eerste prijs voor viool. (andreasboel.be)
belemmeringen veroorzaken
NL/SN: hindernissen opwerpen
Op talloze vlakken zijn er onduidelijkheden en vragen binnengelopen die nieuwe hinderpalen opwerpen. (Confidium)
Maar in het verleden hebben dergelijke systemen al bestaan en bewezen dat ze vooral extra financiële hinderpalen opwerpen voor jongeren uit gewone gezinnen. (politics.be)
We moeten verouderde wetten en regels die hinderpalen opwerpen voor nieuwe technologieën en de nieuwe business modellen die eruit voortvloeien, aanpassen. (Knack, datanews)
brand die ontstaat door vervuiling in het schouwkanaal (schoorsteen) meestal door roetaanslag of een vogelnest
vnw: schoorsteenbrand
zie ook schouw
Uitslaande schouwbrand in Hoogstraten: bewoner gered dankzij rookmelder. (VRTNWS)
Zodra het buiten kouder wordt en veel Belgen hun haard of kachel opnieuw aansteken, stijgt ook het risico op schouwbranden. Baloise telt tussen oktober en maart elke maand helaas zo’n drie à vier schouwbranden. (baloise.be)
Wat te doen bij een schouwbrand? Raak niet in paniek, bel eerst de brandweer en probeer dan het vuur in de haard te doven met zand of zout. Gebruik nooit water, want dan kan de schoorsteen exploderen. Het vuur in het rookkanaal kan soms doven door de schoorsteenklep te sluiten. (Info Veiligheid)
vnw: polshorloge
vgl. uurwerk
De procedure over handen wassen en over handontsmetting vermeldt dat het polsuurwerk moet worden verwijderd op momenten dat er kans is op … (demorgen.be)
Op Picasso’s Vrouw met polsuurwerk wijst de titel ons op een attribuut dat de schaamstreek verbergt. (standaard.be)
DIRK : (kijkt op zijn polsuurwerk) Wel, euh, … NU eigenlijk. (staat recht, gaat af rechtsachter, komt bijna onmiddellijk terug op, zijn vest aantrekkend … (toneelfonds.be)
Waar moeten Kortrijkzanen nu naartoe om een batterij voor een polsuurwerk of uurwerkbandje te kopen of om een horloge te laten herstellen? (hln.be)
zie zwans
-
reclamewoord waar de firma Aldi gewoonlijk haar weekpromoties aankondigt,
de term is veelgebruikt in Vlaanderen maar heeft nooit navolging gekregen in Nederland of Duitsland
zie ook andere lemma’s met Aldi waaronder: Aldi, van den ~
Sinds 2020 communiceert Aldi wekelijkse promoties met het KNALDI-concept (een samentrekking van de merknaam van de retailer en ‘Knallen’). Lotte Eeckhout, campaign manager bij Aldi, legt uit waarom en hoe deze auditieve claim de promotiestrategie van de retailer een boost geeft… (mme.be)
Jani Kazaltzis organiseert regelmatig een ‘Knaldi-party’, dat gaf hij toe op Qmusic bij Maarten en Dorothee. Het opzet van het feestje is simpel: Jani koopt alle producten van Aldi waar er een Knaldi-korting op is. “Voor vijftig euro heb je een heel feest”, gaf hij buiten de radiouitzending toe. (HLN)
Vanaf vrijdag pakt Aldi uit met de “Weekend Knaldi”: extra promoties op verse producten, die gelden op vrijdag en zaterdag. (retaildetail.be)
Elke partij zijn eigen stemtest! Elke groene zijn kiesdrempel! Elke Hezbollah-strijder zijn knalding! Elke Aldi zijn knaldi! (Doorbraak)
voorstand, voorsprong, introductie
Bram Callebaut was fier op de bekerstunt tegen de Limburgse tweedeklasser. “Zelfs onze voorgift van vijftien punten hadden we niet nodig. (Nieuwsblad)
De voorgift is gelijk aan het verschil tussen de klassementen + 1 punt, een speler met klassement NG bekomt nog 1 extra punt. De maximum voorgift wordt beperkt tot 16 punten.
In het waarderende opstellen van het werk en in het installeren ervan in de tentoonstelling beantwoordt men aan de maat die het kunstwerk heeft gezet. Want een werk is op zichzelf reeds de voorgift van het tentoonstellen ervan. (De witte raaf)
(figuurlijk) met modder gooien een lastercampagne bedrijven.
Over moddercampagne in NL valt te lezen als letterlijke modderoverlast op de wegen door de bietencampagne.
“Georkestreerde moddercampagne”: Vlaams Parlement roept Filip Dewinter (Vlaams Belang) op het matje. (HLN)
De N-VA wil geen moddercampagne. Wie een hond wil slaan vindt altijd een stok, maar voor dat soort ‘politiek oude stijl’ passen wij resoluut. (N-VA Edegem)
“(2014) (< Eng. cord-cutter) iemand die zijn abonnement van de kabeltelevisie opzegt en enkel nog kiest voor streamingdiensten via internet.” (Woordenboek van Populair Taalgebruik – Marc De Coster – 2020-2024)
Opm: Alle aangehaalde voorbeelden uit het Woordenboek van Populair Taalgebruik zijn uit .BE
google 2024: hits in .NL hebben betrekking op een gereedschap (tang) om letterlijk kabels te knippen. Een enkele keer komt het voor als letterlijke vertaling bij cord-cutter.
Team Taaladvies merkt het ook op als woord van de week in 2023 met uitsluitend voorbeelden uit .BE
Kijk, daar zijn de kabelknippers: almaar meer Vlamingen doen het zonder klassiek tv-abonnement. (vrt.be)
Steeds meer mensen gooien hun digicorder de deur uit of halen er zelfs nooit één in huis. Drie kabelknippers maken voor ons de rekening. (demorgen.be)
Het enige wat hij als kabelknipper mist, is BBC, dat je in ons land niet kan streamen. (standaard.be)
Kabelknippers vertegenwoordigen minder dan 5 procent van de markt, maar hun aandeel stijgt. (knack.be)
bodemverontreiniging
zie ook andere samenstellingen met pollutie
Maatregelen ter beperking van het risico op bodempollutie. (milieuinfo.be)
Hoe dan ook, de overheid moet steeds meer aan ‘risk management’
doen, in casu ter bescherming van het fysische milieu tegen lucht-, water- en bodempollutie of geluidshinder, maar ook in het managen van rampen door rampenteams. (domusmedica.be)
Het bepalen van bodempollutie en het inschatten van de effecten van door lozingswater gepollueerd bodemmateriaal op de vegetatie, behoort niet tot de … (vliz.be)
lichtvervuiling, ihb een overvloed aan licht tijdens de nacht
zie ook andere samenstellingen met pollutie
Zeker in dichtbevolkte steden is er heel veel lichtpollutie, een fenomeen dat 100 jaar geleden nog niet bestond: straatverlichting, verlichte gevels van winkels en openbare gebouwen, verkeerslichten, lichten van auto’s, industrieterreinen…. (tuinadvies.be)
Deze laatste maken België trouwens sowieso al tot een van de meest verlichte landen ter wereld. Een mooi lichtspektakel of lichtpollutie? Kiest u maar. (vrt.be)
De 31-jarige fotograaf zegt dat hij vaak op zoek gaat naar afgelegen plekken waar er geen lichtpollutie is om het beste shot te verkrijgen. (demorgen.be)
In 25 jaar tijd is de wereldwijde lichtvervuiling met 49 procent toegenomen. (standaard.be)
verstoring (verontreiniging) door geluid; geluidsovelast
zie samenstellingen bij pollutie
De invloed van geluidspollutie op zeezoogdieren (vliz.be)
Mensen gaan te passief om met geluid. Daardoor zijn we ons steeds minder bewust van de impact van geluidspollutie. (demorgen.be)
Geluidspollutie en slechte luchtkwaliteit treffen vooral de gezinnen in armere buurten. (standaard.be)
Een voordeel is ook dat de elektrische motor van de bus erg stil is, wat op termijn de geluidspollutie in steden kan helpen verminderen. (knack.be)
de koelte
ook regio West-Vlaanderen
De soep is afgekoeld, zet ze nu in de friste dan kunnen we ze morgen nuttigen.
“Ik word mottig van die warmte.” “Hiernaast is airco, zet u wat in de friste.”
Ga in uw eentje traagjes terug naar beneden. Ga in de friste op uw bed in uw hotelkamer liggen. (witch.be)
De warmste dag van juli (…) Gelukkig hadden we net dan een gezellig ijskarretje en 20 liter ijs ter beschikking. (…) Een heerlijk bolletje vanille of heb je liever chocolade, aardbei, pistache of straciatella? (…) Op 19 juli kon het allemaal in onze cafetaria. Iedereen was welkom om in de friste te genieten van een ijsje, een verse ice tea en onze mooie ijskar. (samenouder.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
