Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
varkensstal, varkenshok
ook fig. een vuile, niet onderhouden plaats
zie ook verzamellemma koterij
Een deel van de abdissenwoning was omgevormd tot een kippenhok, de rest van het pand diende als varkenskot. (standaard.be)
Als je over de E17 door Kruishoutem raast, dan blijft je enkel de stank van de varkenskoten bij (demorgen.be)
Iemand die niet betaalt en er een varkenskot van maakt ? (hln.be)
We hebben ons ooit moeten omkleden in een varkenskot, tussen de kolen en de patatten. (humo.be)
konijnenhok
ook fig. voor een krappe behuizing
zie ook verzamellemma koterij
In het gelige licht zagen wij een enorm konijnenkot, niet één groot kot om preciezer te zijn, maar op elkaar gestapelde houten bierbakken die met ijzergaas waren bespannen. (vrt.be)
Die ‘verappartementisering’ is niet alleen een lelijk woord, alle associaties zijn ook negatief: het zijn ‘konijnenkoten’. (demorgen.be)
“Wij kunnen toch niet in een konijnenkot kruipen. Het is schandalig hoe wij behandeld worden.” (standaard.be)
Zodra de beestjes in ons konijnenkot zaten, was het hoofdzaak te zorgen dat ze genoeg te eten hadden en dik en vet werden. (oudheidkundigekring.be)
aparte ruimte kot in een kelder
zie ook verzamellemma koterij
We wonen ondertussen drie jaar in ons huis, maar op het kelderkot ligt nog steeds een deur om de hal af te schermen. (Het Nieuwsblad)
Een kelderkot inderdaad, met een niet al te beste akoestiek, maar wél de juiste sfeer voor haar post-wave-cold-pop-acid-romantiek! (Lumious Dash)
In de kleine donkere kelderkoten werden mensen opgesloten, verhoord, afgeranseld en gefolterd. De verschrikking zou pas in september 1944 stoppen toen Brussel werd bevrijd. (VRTNWS)
verplichten tot, opeisen, vorderen
NB: Iemand opvorderen en iemand vorderen zijn standaardtaal in België in de betekenis ‘verplichten een taak uit te voeren, (bij een staking) dwingen te werken’. (Taaladvies)
Antwerps gouverneur Cathy Berx moest werknemers opvorderen om de twee fabrieken op een veilige manier te laten stilleggen. (made-in.be)
De politie kan een huisarts opvorderen om een bloedproef af te nemen. Doet hij dat niet, dan riskeert de huisarts een sanctie. (Domus Medica)
De Duitsers hadden van bij het begin van de bezetting hun oog laten vallen op het comfortabele nieuwbakken gebouw op nummer 453 en lieten het opvorderen door de Sipo-SD. (VRTNWS)
een artikel uit een reglement, statuut of de standregels van een vereniging
Vlaamsgezindheid was bij de oprichting de meest concrete standregel, naast de meer klassieke serviceclubregels: sociaal dienstbetoon, cultuur en een internationale dimensie. (encyclopedievlaamsebeweging.be)
Met uitzondering van de Proost waren zij allen verplicht, om minstens 9 maanden per jaar binnen Hoegaarden te resideren. Maar deze standregel werd zeer slecht nageleefd, want doorgaans verbleven er amper 2 à 3 Kanunnikken vast in de Parochie, al de anderen stelden “Kapelanen” aan, om in hun plaats de missen te celebreren en het koorofficie te zingen. (hoegaardserfgoed.be)
Voortaan gold als standregel dat de Kring alleen bij eenparigheid van stemmen kon ontbonden worden. (vliz.be)
Deze laatste had een strenge standregel, namelijk; “verboden te dansen, in openbare instellingen en aangelegenheden” . (bloggen.be)
statuten
ook: standregelen (zie voorbeelden)
vnw: standregelen, standregels (mv.): statuten, reglement
znwb: Vooral in ’t mv., voor: statuten (van een vereniging, een vennootschap enz.); soms bep.: reglement (van een sportvereniging enz.).
gwnt: standregels: (Zuidn.) purisme voor statuten
Typisch Vlaams: standregelen: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2. Ook: ‘standregels’. Wordt beschouwd als een purisme.
tandregelen Turn- en wapenmaatschapij St. Jozefskring “Blauwput” (erfgoedplus.be)
Op 2 december 1926 werd de samenwerkende maatschappij ‘De Ware Vrienden‘ opgericht (1), waarvan artikel 4 van de standregelen stipuleerde: ‘De maatschappij heeft voor doel het inrichten van feesten, toneelavonden, bals, concerten, muziekfeesten en alle andere soorten van vermakelijkheden.’ (hdbr.be)
Door zijn aanvraag om als Gildebroeder te worden aangenomen, verbindt de kandidaat zich te tegenwoordige standregels te eerbiedigenen na te leven. (sinthuybrechtsgilde.be)
Van doordrijven gesproken, deze ploeg wist van aanpakken. En de standregels kwamen er, na rijp beraad, in de schoot van het jonge bestuur. (vermeirebvba.be)
Alles begon op 3 maart 1946 in Het Handelshuis op het Koolskampse Dorpsplein. “Die dag werden de standregels van de muziekmaatschappij Sint-Cecilia opgemaakt en ondertekend”, weet voorzitter Jan D’Haene. (hln.be)
standgeld voor een markt, kermis, …
vnw: staangeld, marktgeld
znwb: Geld dat voor het staan op de markt, op de kermis enz. moet worden betaald: staangeld, marktgeld.
Het standrecht op de markten wordt berekend per ingenomen standplaats, ongeacht de aangeboden koopwaar, per strekkende meter of gedeelte ervan, gemeten aan de verkoopzijde van het kraam (brugge.be)
Moet de verkoop van garnaal en vis aan de Trap onderworpen worden aan een standrecht ? (vliz.be)
“Daarenboven stellen wij voor om het standrecht voor het houden van een stand op het Druivenfestival voor één jaar op te heffen voor middenstanders, verenigingen en inwoners.” (nieuwsblad.be)
van tevoren bedacht, ~ uitgekiend, niet spontaan
De door de wol geverfde politicus had het scenario op voorhand uitgetekend en als bewijs in haar kluis bewaard. (dwmorgen.be)
Van deze voetenzak heb ik niets op voorhand uitgetekend of opgezocht. Het rolde gewoon van de naald, samen met het creatieve brein. (keikopjes.be)
De kunstwerken worden nooit op voorhand uitgetekend maar worden gevoelsmatig opgebouwd, hierdoor behoudt Marc Roos de vrijheid tijdens het creatieproces. (marcroos.be)
Ook volgens de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent verloopt alles net zoals het op voorhand uitgetekend werd. “Dit was zijn strategie, al de hele tijd”, aldus Bessent. (VRTNWS)
zich verbeteren, professionaliseren, zich opwerken tot
zie ook: vervolmakingscursus
Team Taaladvies: Het werkwoord zich vervolmaken wordt ook geregeld gebruikt in de standaardtaal in België in de betekenis ‘zich bijscholen’.
Deze opleiding biedt je de mogelijkheid om je te vervolmaken op het gebied van professionele en academische deskundigheid. (KU Leuven)
Opleidingen voor zwemlesgevers. Deze opleiding is voor zwemlesgevers die zich willen vervolmaken en iedereen die wil starten met zwemles geven. (zelzate.be)
Tegelijkertijd gaat hij zich vervolmaken in orkestdirectie bij Bruno Maderna in Salzburg en bij Pierre Boulez in Zwitserland. (Concours Reine Elisabeth)
Op 20 januari 1943 vloog piloot Jean de Selys Longchamps met zijn jachtvliegtuig richting België. De officier van het Belgische leger was bij het begin van de Tweede Wereldoorlog gevlucht naar Engeland en had zich vervolmaakt tot piloot bij de Royal Air Force. Eerst bestookte hij volgens opdracht treinen en spoorwegen tussen Kortrijk en Gent. (VRTNWS)
proefles door een leerkracht in opleiding gegeven
vnw: proefles die iemand moet geven om zijn onderwijsvaardigheden te bewijzen
“Als kunstleerkracht in wording is het wel lastig om stagelessen te geven aan leerlingen die 2 tot zelfs 10 keer ouder zijn dan ikzelf” (vrt.be)
“Dertien uur stageles heb ik gegeven”, vertelt Els, "enkel in het ASO. Daarna werd ik bekwaam geacht om voor het even welke klas te gaan staan. (demorgen.be)
Per Groeistage: 4 lessen observeren & 15 stagelessen van 50’ geven + voorbereiding en verwerking (tudhelp.uantwerpen.be)
frullen, aandacht (knuffels en/of strelingen) opzoeken.
Veelal gebruikt ivm kinderen of huisdieren.
ne flok/ne flokker : mens/dier die/dat komt frullen.
Die hond komt constant met zijn kop tegen je aan duwen. Die zou de hele dag komen flokken als je hem laat doen.
Flauwvallen.
Als die ook nog maar een spatje bloed ziet, draait die de luis uit.
Je moet wel iets eten, straks draai je nog de luis uit.
Reeds iets of niets gegeten hebben.
Eet die reep hier al op, dan heb je toch al iets in je lijf.
Ik heb nog niets in mijn lijf, straks val ik nog flauw.
Hij is vertrokken zonder iets in zijn lijf, hij zou onderweg wel ergens wat te eten kopen.
Keramische pot waarin smout bewaard wordt. Veelal een hoge, bolle kruik met twee handvatten.
Tevens in uitdrukkingen bruikbaar voor de aan- of afwezigheid van overvloed ofte grote hoeveelheid.
Vermoedelijk heet het gehucht “Smoutpot” omdat er ooit nog een depot heeft gestaan met een overvloed aan vanalles.
Het is geen Smoutpot → Zoals het is geen vetpot.
iets niet begrijpen
uitspraak van Tom Boone in een uitzending van Vlaanderen Velo’: ‘ik krijg het niet gesorteerd’ in de zin van ‘ik begrijp het niet’
kledij die voorgeschreven wordt voor min of meer formele gelegenheden (recepties, feesten…); stadskledij
vnw: wandelkostuum, tenue de ville
Van rokkostuum tot stadskleding: wat trek je aan voor een trouwfeest? (demorgen.be)
Neem de traditionele dresscodes zoals ‘black tie’, ‘cocktail’, ‘casual’, ‘stadskleding’… Dat is al iets duidelijker. (eventplanner.be)
“Als er op de invitatie geen staat, zit je met stadskleding meestal goed. Bij twijfel bel je desnoods even met de trouwers." (nieuwsblad.be)
waarborg door de staat verleend (op leningen e.d.)
vnw: rijksgarantie, garantie van de staat
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
znwb: Garantie die de staat geeft voor de terugbetaling en het voldoen van de rente van een door derden aangegane lening: rijksgarantie.
De staatswaarborg van maximaal 1,5 miljard euro voor de coöperanten van de Arco, de financiële arm van het ACW, staat opnieuw op de helling. (vrt.be)
Dat is in handen gelegd van de banken met hun staatswaarborg van 50 miljard euro aan coronakredieten voor getroffen bedrijven, niet? (demorgen.be)
Volgens premier Di Rupo bestaat er vandaag geen akkoord over 90 miljard euro aan staatswaarborgen. (standaard.be)
rijksweg
vnw: rijksweg
znwb: Weg die door het Rijk wordt aangelegd, beheerd en onderhouden: rijksweg.
zie ook verzamellemma wegcode
Op drie plaatsen langs een staatsbaan in de zuidelijke Mexicaanse staat Guerrero, zijn zondag de lichamen van elf personen ontdekt. (knack.be)
Het is een staatsbaan, en ambtenaren vinden het gemakkelijker om rechte wegen te trekken. (hln.be)
Tien jaar later kwam ook daar een eind aan omdat een ministerieel besluit wedstrijden op een staatsbaan verbood. (kw.be)
De Staatsbaan in Bekkevoort (N2, gewestweg Diest-Leuven) gaat maandag 20 januari voor drie weken dicht (nieuwsblad.be)
Kaart met de staatsbaan, tussen de baan van 2de klasse n°.11 van. Torhout naar Oostende en deze van 2de klasse van Nieuwpoort naar Gistel (agatha.arch.be)
Die gewestwegen, die staatsbanen, die N-wegen hebben dus de facto een lokale functie gekregen. (vlaamsparlement.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.