Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #561

    Smetbaan
    (z. n. de ~ (m./v.) ~banen)

    tewerkstelling van overheidswege in het leven geroepen door Miet Smet
    NL: Melkertbaan

    Langdurig werklozen die in een Smet-baan terechtkomen, genoemd naar de vorige minister van Arbeid, zijn daar best tevreden mee. (DS)

    In de jaren ‘80 en ’90 volgden diverse tewerkstellings- programma’s elkaar op: BTK, DAC Jeugdwerkgarantie- plan, Weerwerk, Smetbaan, Smet+baan. (Natuurpunt)

    U bent wel niet verantwoordelijk voor de Smetbanen, maar een voltijdse werknemer met een Smetbaan kost 458.000 frank ; een halftijdse kost slechts 151.000 frank. (Parlement)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door de Bon (20 Dec 2024 13:16)

    👍
    4

    #562

    praalboog
    (zn. m.; ~bogen)

    vnw: ereboog, triomfboog

    vgl. praalstoet

    Dit vlagontwerp beeldt de grote praalboog (of poort) af van de braderie, met in detail het bovenste gedeelde. (museabrugge.be)

    Voor zijn doortocht op 19 juli in Erondegem werd een praalboog opgericht en werd de toekomstige koning feestelijk begroet door de plaatselijke bevolking. (erpe-mere.be)

    De processiewerkgroep “Lindecomité” houdt die herinnering levend met een praalboog en een zandtapijt.(hbvl.be)

    We starten onze wandeling bij de praalboog op de hoek van de Kartuizerinnenstraat. (cultuursmakers.be)

    “In plaats daarvan hebben enkele buurtschappen de voorbij weken toch de handen uit de mouwen gestoken, met als resultaat een aantal bloemenwagens, bloemenmozaïeken en praalbogen.” (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (20 Dec 2024 08:53)

    👍
    5

    #563

    poutrelle

    zie poutrel

    vnw: poutrel(le): (ijzeren) balk

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (20 Dec 2024 08:41)

    👍
    6

    #564

    frietchalet
    (zn. v.; ~s)

    een frituur in de vorm van een chalet

    Frituur Den Horst is een typisch Vlaamse frietchalet langs de drukke gewestweg van Retie naar Oud-Turnhout. (standaard.be)

    Geen tijd om te koken? Geen probleem! Bestel online bij De Frietchalet. (de-frietchalet.be)

    Frituur | De Frietchalet – Bestel je frietjes online

    “Frietchalet”, “busfrituur” en frituur uit aluminium: de meest authentieke frituren staan in Aarschot en Sint-Lievens-Houtem. (vrt.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 16:45)

    👍
    5

    #565

    woorden, in twee ~
    (uitdr.)

    kort en bondig

    “De uitdrukking in twee woorden is standaardtaal in België in de betekenis ‘kort, in het kort, in paar woorden’. In twee woorden wordt vooral gebruikt in informele gesproken taal.” (Team Taaladvies)

    vgl. twee woorden, met ~ spreken

    “In twee woorden zei ik tegen mijn broer niet te bewegen en op de grond te blijven liggen zelfs al riskeerden we platgetrapt te worden.” (vrt.be)

    Iets van Pam Emmerik dan? Wat precies, dat is niet zo in twee woorden te zeggen. (demorgen.be)

    Hoe ze precies werken, is moeilijk in twee woorden uit te leggen. Ik heb dat jaren geprobeerd aan mijn kinderen maar het is pas sinds ze …(standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 13:32)

    👍
    6

    #566

    verkavelings~
    (samengestelde zn.)

    met betrekking tot of van een verkaveling

    zie ook verkavelingsvlaams; verkavelingsvlaanderen; verkavelingsvlaming

    Hij pendelt tussen Boston en Vlaanderen en woont met zijn vrouw en twee dochters van 19 en 17 jaar het liefst van al in zijn verkavelingshuis in … (hln.be)

    Alle verkavelingsmensen uit de 6.594 verkavelingen rondom Gent hebben vanaf nu geen enkel, maar dan ook geen enkel excuus meer om dwars door Gent te ploegen. (fietsbult – blog)

    We zien Elias, een jongen uit een klassiek Vlaams verkavelingsgezin, die opgroeit volgens de traditionele verwachtingspatronen. (demorgen.be)

    De verkavelingsstraten liggen klaar en onze schaarse open ruimte staat hier alweer onder druk. (randkrant.be)

    Het is tijd om de woondroom, waarvan de verkavelingsfermette de afspiegeling is, bij te stellen en een nieuw ideaal op te bouwen voor de Vlaming (standaard.be)

    “Wie nu op het platteland in een vrijstaande verkavelingsvilla woont, hoeft zich niet schuldig te voelen”, zalft Van Broeck. (vrt.be)

    We moeten vooral betere woningen bouwen in de steden, woningen die de droom van de verkavelingsbewoner au serieux nemen. (hbvl.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 12:33)

    👍
    5

    #567

    zwart, in het ~
    (uitdr.)

    “De combinatie in het zwart is standaardtaal in België in de betekenis ‘niet aangegeven bij de fiscus’. Standaardtaal in het hele taalgebied is zwart.
    Een deel van de inkomsten van de aannemer was zwart / in het zwart.
    Ondanks alle risico’s werken veel studenten zwart / in het zwart.” (Team Taaladvies)

    Op de vraag of ze zelf in het zwart gewerkt hebben, antwoordde slechts 6 procent bevestigend, tegenover 3 procent in de rest van Europa. (knack.be)

    Niettemin zien vele appartementsblokken zich door deze regeling genoodzaakt om een kuisvrouw in het zwart te betalen. (senate.be)

    Maar in’t zwart zal je heus wel wat meer dan 6% korting kunnen loskrijgen toch? (bouwinfo.be)

    Zwartwerk gehalveerd door dienstencheques, trouwe poetshulpen toch nog vaak in het zwart betaald. (vrt.be)

    Professor Pacolet dringt er op aan dat ook klanten die een poetshulp of bouwvakker in het zwart laten werken, meer tot de orde worden geroepen. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 12:14)

    👍
    4

    #568

    potelen aan
    (ww. potelde; gepoteld)

    vnw: met de vingers aanraken, betasten, bevingeren

    znwb: (Iem., iets) (langdurig) met de vingers aanraken, betasten; ook: met erotische bedoelingen, op erotische wijze betasten; vervolgens: door herhaald betasten vies maken, beduimelen, bevingeren.

    gwnt: (potelde, heeft gepoteld), (Zuidn., gemeenz.) met de handen (poten) of de vingers betasten en daardoor vuilmaken: potelen aan of met iets.

    Opmerking: Meestal met het voorzetsel ‘aan’, maar uitzonderlijk ook ‘met’ of zelfs ‘in’ (zie reacties en voorbeelden)

    vgl. bepotelen

    Brave huisvrouwen ontpoppen er zich soms na enkele neuten tot driftige sexbommen, die aan wildvreemde venten beginnen te potelen (standaard.be)

    Nu staat het helemaal afgeschermd tegen de natuurelementen, de vogelpoep en de bezoeker die er willen aan potelen. (roo-west.be)

    “De pater is mijn kruis beginnen te betasten, mijn broek is naar beneden gegaan en hij is beginnen potelen aan mijn geslacht.” (standaard.be)

    Hier ook alles apart en op voorhand gewassen omdat je idd toch niet weet wie daar aan heeft zitten potelen in de winkel he (deverdwaaldeooievaar.be)

    De koterijen zijn dat wel: er is in de voorbije decennia dermate gepoteld aan de belastingwetgeving, dat die tjokvol uitzonderingen, aftrekposten, managementvennootschappen, subsidies en achterpoortjes zit. (tijd.be)

    Volgens ooggetuigen hield het gezelschap zich niet in en “werd er geknepen en gepoteld dat het een lieve lust was”, aldus een ooggetuige. (gva.be)

    Oooooooooooo. Je potelde aan mijn posting. Welwelwel……… kritiek op de spellingwijze van een (overigens betekenisloze) interjectie, enkel bedoeld om het voorgaande te bekrachtigen zonder religieuze connotaties. Eens eventjes kijken of jij hier wel terecht de (n)ettiquette aan je zelfontbrandende laarsjes lapt, en mij in elk geval hoogst onwelvoeglijk en misschien ten onrechte beschuldigt van spellingsonkunde: Op http://www.melssen.nl/vlaams/ Vlaams woord: begot! Nederlands woord: verkorte vloek Nou? (forum.politics.be)

    “dutje doen, potelen met de madammen…zou het kunnen dat men daarom evenveel vrouwen als mannen op de lijsten wil?” (jurgenverstrepen.typepad.com)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Dec 2024 08:37)

    👍
    5

    #569

    pot, een ~ pakken

    zie potten pakken

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 16:24)

    👍
    4

    #570

    potten, de gebroken ~ betalen
    (uitdr.)

    het gelag betalen, opdraaien voor de gevolgen of schade

    vnw: het gelag betalen, de schade vergoeden

    vgl. potten, met de gebroken ~zitten

    De meest kwetsbaren zullen de gebroken potten betalen van de speculanten die eigenlijk verantwoordelijk zijn voor de crisis. (dewereldmorgen.be)

    “Maar als kameroverste moet ik wel de gebroken potten betalen.” (demorgen.be)

    Jan met de pet en Piet met de snot betalen de gebroken potten wel….en Jan en Piet dat zijn wij dus…. (bloggen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 12:47)

    👍
    5

    #571

    postontvanger
    (zn. m;; ~s)

    postmeester

    vnw: (bnl.) postdirecteur

    De directie van De Post heeft het personeel van het postkantoor van Dilbeek laten weten dat de gewraakte postontvanger niet meer zal terugkeren (standaard.be)

    Liliane Goedertier is op bijna 92-jarige leeftijd onverwacht overleden in Koksijde. In die kustgemeente was ze jaren postontvanger. (hln.be)

    Het oude woord. postmeester is nog steeds gebruikelijk in de volkstaal in Vlaanderen, terwijl de officiële,. Belgische term «postontvanger» een weergave is … (histories.be)

    De daders overrompelden de postontvanger en verplichtten hem de kluis te openen (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 08:59)

    👍
    5

    #572

    communautaire kwestie
    (uitdr.)

    politiek: een zaak die communautair geladen is, met communautaire gevolgen

    “Het gaat niet om een politieke of communautaire kwestie. Het gaat om de uitvoering van artikel 39 van de financieringswet” (standaard.be)

    De regering-Martens VIII was eind september namelijk gevallen over een communautaire kwestie. (vrt.be)

    In België is zelfs Congo communautaire kwestie (demorgen.be)

    Ze mag zeker niet kapseizen over een communautaire kwestie. B-H-V is zijns inziens geen crisis waard. (knack.be)

    ‘In dit land draait alles om communautaire kwesties. Corruptie lijkt veel minder belangrijk.’ (tijd.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Dec 2024 12:45)

    👍
    5

    #573

    Belgische moeras
    (uitdr.)

    pejoratief politiek begrip waarmee men wil aangeven dat het land steeds verder wegzinkt in financiële schulden, onoplosbare communautaire problemen en complexe structuren

    Bart De Wever zelf schat zijn kansen om de Wetstraat 16 te halen nu op 50 procent en stelt het Belgische moeras aan de kaak. Zijn verklaringen zullen de vermoedens versterken van diegenen die denken dat de mislukking van Arizona geprogrammeerd is omdat de N-VA nogmaals wil aantonen dat België onbestuurbaar is. (demorgen.be)

    Maar het dossier raakte vast in het Belgische moeras van besluitvorming en het duurde dus nog liefst zes jaar voor eindelijk een beslissing kon worden genomen. (businessam.be)

    Hij stelt de N-VA voor de boedelscheiding naar voren te schuiven als noodzakelijk alternatief voor het huidige “Belgische moeras”. (vrt.be)

    Maar de Nederlanders reden zich vast in het Belgische moeras en haakten af nadat de raad van bestuur van de Generale Bank het bod als ,,vijandig … (standaard.be)

    ‘Brussel moet zich onttrekken aan het Belgische moeras’ (knack.be)

    Stop gewoon met dat ploeteren in het Belgische moeras. (vlaamsparlement.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Dec 2024 11:57)

    👍
    6

    #574

    frietcultuur
    (zn. m./v.; ~culturen)

    de hele cultuur die er bestaat rond de Belgische friet

    De frietcultuur is al beschermd door unesco als immaterieel erfgoed, maar nu wordt er ook voor drie frituren de beschermingsprocedure in gang gezet. (vrt.be)

    Belg moet fier zijn op zijn frietcultuur (standaard.be)

    De term french fried potaties duikt al op in 1856. We zullen tevreden moeten zijn met de frietcultuur. (demorgen.be)

    Het “overdreven gezondheidsstreven” van de Europese Commissie brengt onze traditionele frietcultuur in gevaar. (knack.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (18 Mar 2025 14:23)

    👍
    6

    #575

    twee democratieën
    (uitdr.)

    politiek: de aanname in separatistische middens dat het zuiden van het land (Wallonië) totaal anders leeft en bestuurd wordt dan het noorden van het land (Vlaanderen)

    zie ook dubbeldemocratie

    Zelfs het idee van de ‘twee democratieën’ leek achterhaald door het succes van centrumrechts in Wallonië. (demorgen.be)

    België is de optelsom van twee democratieën. Vlaanderen en Wallonië hebben elk een eigen mening over de sociale zekerheid, immigratie, belastingen, de loonkost, … (n-va.be)

    Edi Clijsters van Vlinks buigt zich over de vaak gehoorde bewering dat België in feite uit twee democratieën bestaat.(knack.be)

    Het riedeltje is tot op de draad versleten. België telt twee democratieën. De ene wil een rechts beleid en de andere een links (vrt.be)

    Is België een land met één frietcultuur en twee democratieën? (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Jan 2025 10:45)

    👍
    5

    #576

    postgraduaat
    (zn. o.; ~graduaten)

    postacademische opleiding

    vnw: (bnl.) postdoctorale of postuniversitaire opleiding

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 7

    Vanaf volgend academiejaar zal Hogeschool PXL een postgraduaat arbeidsverpleegkunde aanbieden. (vrt.be)

    Katholiek onderwijsveld lanceert postgraduaat voor schooldirecteurs in basisonderwijs: ‘Een schooldirecteur is de kapitein van het schip’. (demorgen.be)

    Vanaf het academiejaar 2010-2011 organiseert de Vrije Universiteit Brussel (VUB) een unieke postgraduaat ‘International Business Arbitration’. (standaard.be)

    Vaak wordt een postgraduaat gevolgd in combinatie met een job. Daarom worden de meeste postgraduaten ’s avonds georganiseerd of worden de lessen gespreid (ucll.be)

    ‘Vandaar mijn postgraduaat digitale marketing. Tijdens de opleiding kwam elke week een professional uit het werkveld ervaringen delen.’ (hogent.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Dec 2024 08:56)

    👍
    5

    #577

    postdatum
    (zn. m.; ~s of ~data)

    de datum waarop een brief verzonden wordt, de datum van afstempeling door de post

    vnw: (op brieven): datum als poststempel, datum als postmerk

    Brussel, postdatum. Mevrouw, Mijnheer,. Betreft : Verzekering B.A. Bossen. In antwoord op uw vraag voor inlichtingen met betrekking tot de collectieve polis … (srfb.be)

    De opschorting gaat in op postdatum van het aangetekend schrijven. (etaamb.openjustice.be)

    Omdat de postdatum op de formulieren geldt als ‘inschrijvingsdatum’, is het wachten tot woensdag voor de definitieve cijfers. (demorgen.be)

    De postdatum op de aangetekende zendingen en de data op de rekeninguittreksels kunnen dat bewijs vormen. (standaard.be)

    In zoverre verzoeker aan de hand van de postdatums van de door hem voorgelegde enveloppes tracht aan te tonen dat de voorgelegde oproeping betrekking heeft … (rvv-cce.be)

    Bij betwisting moet de kamprechter de postdata kunnen controleren. (zwemfed.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Dec 2024 08:46)

    👍
    5

    #578

    postcheckrekening

    zie postchequerekening

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Dec 2024 08:24)

    👍
    5

    #579

    weirscheir
    (de~(v), -en)

    Snoeischaar, handmatig of electrisch, werktuig om hagen te snoeien en of evtl een mooie vorm te geven.

    De takken van de weir puilen langs alle kanten uit, we zullen ze met de weirscheir snoeien zodat ze er weer wat deftiger bijstaat.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door moomer (16 Dec 2024 15:08)

    👍
    5

    #580

    weir
    (de~ (v), -en)

    haag, plantaardige muur

    Laurier, Taxus, Hulst, Haagbeuk, en andere…

    zie weer

    Tussen onze rijweg en die van de buren staat een weir.
    De Normandische Bocage is berucht om zijn gigantische weiren.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door moomer en laatst gewijzigd door nthn (16 Dec 2024 22:58)

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.