Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
naam voor de gezamenlijke kinderverzorgsters van een crèche
NL: de juffen
N.B. sinds de z.g. “crèchemoorden” in crèche Fabeltjesland (2009) heeft het woord door het dappere optreden van deze vrouwen een heldhaftige bijklank gekregen.
De ouders van een meisje van twee jaar oud dat ongedeerd bleef tijdens de steekpartij in Fabeltjesland hebben dinsdagmiddag getuigd over hun “ongelofelijke dankbaarheid voor de tantekes”, zoals de kinderverzorgsters werden genoemd. “Zij hebben letterlijk de eerste steken opgevangen.” (GVA)
Zo hebben de lieve ‘tantekes’ in de crèche van mijn jongste dochter mij op een ochtend eens verwend met een potje zoute chips omdat mijn bloeddruk plotsklaps in elkaar gestuikt was. Je moest mij daar trouwens zien zitten op dat kinderstoeltje, met een tiental hummeltjes rond mij, aan het lonken naar wat er in mijn potje zat. (lichtpuntjes)
een koppel dat trouwt of gaat trouwen
Top 30 intredeliedjes voor trouwkoppel en eretafel (trouwfeestdj.be)
Het trouwkoppel – Het Nieuwsblad
OT: dringend! ideeën huis versieren trouwkoppel (mamaforum.libelle.be)
(neologisme) enorme brand
Al 2.000 huizen vernield door bosbranden Australië en vuur zal komende dagen weer aanwakkeren: vrees voor “monsterbrand”. (Nieuwsblad)
radio-uitzending (tegenwoordig ook podcast) waarin met stem en geluid geacteerd wordt, zie bruiteur
SN-NL: hoorspel
Het allereerste luisterspel wordt in 1931 door het NIR uitgezonden. ‘De terechtstelling’ is een vertaling uit het Duits, zo lezen we in Het Laatste Nieuws van 25/10/1931.
De uitzending gaat overigens helemaal live! Uiteraard hebben de technici, de acteurs en de regisseur alles vooraf goed ingeoefend. ’De luisterspelers werken voor den mikrofoon met den tekst voor zich. Grammofoon en geruchtmakend tuig worden aangesproken… De zes toneelen worden door paukenslagen gescheiden’. (omroepmuseum.be)
Een hoorspel (vooral gebruikelijk in Nederland) of een luisterspel (vooral gebruikelijk in Vlaanderen) is een vorm van drama, waarbij uitsluitend gebruik wordt gemaakt van geluid. (Wikipedia)
SN/NL: voorpagina
zie ook bladzijde
Van de week staat Koen Wauters op het voorblad van alle boekskes.
NL: stel, paar (in romantische zin)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3
zie koppel, een ~ zijn, trouwkoppel en
verzamellemma mensen
Koppel kan ook samengesteld worden met diersoorten maar als vaste samenstelling is duivenkoppel toch het meest gangbaar (wellicht omwille van de vermeende trouw van de duiven?)
zie ook andere betekenis van koppel
Ze zijn daar met hun getweeën als koppel naar Temptation Island vertrokken, en als vijanden teruggekeerd.
lompigheid, stommiteit, dommigheid
vgl. lomp
Zo las ik laatst ergens (vergeten waar, sorry) het woord “lompiteit”. Kijk, da’s mooi, da’s taal, da’s genieten. (https://taalkoeien.wordpress.com/2007/12/06/openbare-verkoping/)
Jelle goei match maar zijn lompiteit bijna nog zure nederlaag. (wijzijnantwerp.org)
Ik kreeg de karikatuur al op 31 januari toegestuurd, maar door een lompiteit had ik hem gewist… (blogspot)
dom, stom
Van Dale online kent enkel:
1 lomp (de; v(m); meervoud: lompen)
1.1 lap, vod
1.2 (in het meervoud) slechte, armoedige kleren
2 lomp (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord)
2.1 grof van vorm; = plomp: lompe schoenen
2.22 zeer onbeleefd: een lompe boer
zie ook lomp, te ~ om te helpen donderen
vgl. ook lompiteit
Bart De Wever benadrukt zijn begrip voor de Joodse gemeenschap en gevoeligheden. Die negeren “is lomp, om het met een oud Vlaams woord te zeggen.” (demorgen.be)
juffrouw
zie ook juffra toertjes
Ben je een dame met karakter die graag plezier maakt? Met andere woorden een ‘juffra’ die al huppelend door het leven gaat? (facebook)
Als er een juffra opendeed dan gebaarde hij van gene paling. (De Tijdstroom, dbnl.org)
Vandaag aan de ring rond Antwerpen ter hoogte van Borgerhout een juffra tegengekomen met een Hurri. (ligfietsers.be)
vloeibare voeding die via een baxter (infuus) toegediend wordt; parenterale voeding
baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®, zie verwaterde merknamen
Sondes, baxtervoeding, katheter, stoma… Voor Lesley Steyaert (36) en haar 8-jarige zoon Ilyan Verschueren is het dagelijkse koek. (demorgen.be)
Hij moest al heel wat operaties ondergaan en leeft met een stoma en baxtervoeding. (standaard.be)
De nodige voedingsstoffen binnenkrijgen, moest dan maar met baxtervoeding. (hln.be)
fuif voor jongeren (bv. van 11 tot 16 jaar)
Jongerenfuif. Voor jongeren van 12 tot 16 jaar. (komtuveu.be)
Infinity ( alcoholvrije jongerenfuif 11 tot 16 jaar ). (uitinvlaanderen.be)
Eerste jongerenfuif in de Gazo ten voordele van de Warmste Week (hbvl.be)
Zaterdagavond was er de 1ste Chillenium jongerenfuif op de terreinen van Grasduinen in organisatie van en door jongeren zelf. (nieuwsbredene.be)
loonwagen, salariswagen, wagen die als onderdeel van het loonpakket door de werkgever aan de werknemer beschikbaar gesteld wordt
Opm: In NL is een bedrijfsauto eerder een auto die binnen een bedrijf gebruikt wordt (transport, leveringen, …)
Salariswagen is mannenzaak: vrouwen krijgen drie keer minder vaak een bedrijfsauto (demorgen.be)
‘Weiger bedrijfsauto en kies voor supervoordelige loonsverhoging’ (standaard.be)
De CEO behoudt ook alle voordelen die ze vroeger ook al had bij Belgacom zoals een bedrijfsauto, een hospitalisatieverzekering en een groepsverzekering. (vrt.be)
syn. bedrijfswagen/firmawagen
SN/NL: bedrijfsauto; leaseauto; salariswagen
Dringend tijd dat ze die loonwagens afschaffen, zei den Bart, en hij vlamde weg in zijne Mercedes van ’t werk.
“De Lokettenkwestie (Frans: Affaire des guichets) was een politiek conflict in België in de jaren 1970 rond het taalbeleid van de Schaarbeekse gemeentediensten.” (Wikipedia)
In het begin van de jaren ’70 hadden we de lokettenkwestie in Schaarbeek met FDF- burgemeester Roger Nols. (hbvl.be)
Schaarbeek haalde in die periode vooral de pers door zijn beleid van uitsluiting, aanvankelijk gericht tegen de Nederlandstaligen (o.a. de lokettenkwestie), later … (tijd.be)
… ik ben zelf 2 x veroordeeld geweest (1975 en 76) voor geweld tijdens verboden betogingen nav de lokettenkwestie van Nols in Schaarbeek.(forum.politics.be)
De lokettenkwestie werd als communautair geschil later alleen overtroffen door het Voeren van José Happart. (standaard.be)
door elkaar slagen/slaan
DS2015 dooreenslaan: standaardtaal
zie ook dooreen
De spelling en de verschillende uitspraken zijn door de eeuwen heen nogal dooreengeslagen. (reacties bij braderie)
Laten we dus niet doen, zoals sommigen hier, alsof het dooreenslagen van noemen en heten één of andere unieke Vlaamse uitvinding is (forum.politics.be)
door elkaar halen
DS2015 standaardtaal
zie ook dooreen
Beide maken je, maar los daarvan heb je nog een heel dynamisch veld van ontmoetingen die alles dooreenhalen. (standaard.be)
In enkele luttele seconden werd zijn leven dooreengehaald. (standaard.be)
De Vlaming gebruikt in zijn alledaags taalgebruik ontzettend veel woorden die in het Nederlands iets anders betekenen, dan wel sterk verouderd of zelfs geheel onbekend zijn. In dit lemma houden we ne lijst bij van alle algemeen Vlaamse woorden die gebruikt worden voor te verwijzen naar familieleden, en ‘soorten’ mensen in het algemeen (gelijk: man, vrouw, kind, e.d.m.). Aan de hand van deze lijst kan een student Vlaams de betekenis van deze woorden eenvoudig achterhalen, en aldus rap mee zijn in e gesprek met moedertaalsprekers. Naast deze algemeen gebruikte woorden bestaan er ook nog tal van dialectwoorden (waarmee we enkel bedoelen dat ze slechts in een beperkte regio gekend zijn), uit praktische overwegingen nemen we deze niet op in het lemma.
algemeen:
bengel
bibi
bobon
boeleke
bruggepensioneerde
familiekundige
gast
jonk
jagger
jonggepensioneerde
jonkheid
jonkman
kadee
kapoen
kerstenkind
kinderken
kinneke
koppel
madam
manneke
mee
meiske
pateeke
pagadder
patotter
pee
smanspersoon
vent
vrouwmens
wijf
familie:
achterkozijn
achternakomertje
bobon
bomma
bompa
doopmeter
dooppeter
echteling
echtgescheiden
koekoekskind
kozijn
lief
madam
maman
meemama
meeouder
meme
mémé
memoe
moedere
moemoe
nonkel
nonkel pater
patchworkfamilie
pepe
plusdochter
plusgezin
pluskind
plusmama
plusouder
pluspapa
pluszoon
schijnkind
schoonbroer
tant
tante nonneke
vadere
vava
vent
veva
wijf
zuster
Uitdrukkingen:
aard, den ~ naar geen vreemde
foute nonkel
plezante nonkel
zatte nonkel
-
SN-NL: viskom
DS2015 standaardtaal
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook bokaal
De gasten van Hotel Charleroi Airport kunnen voor 3,50 euro per nacht een visbokaal mét goudvis huren, om hen gezelschap te houden. (nieuwsblad.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.