Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #541

    presenteren, de factuur ~

    zie factuur, de ~ presenteren

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 07:49)

    👍
    3

    #542

    pregepensioneerde
    (zn. m.; ~n)

    iemand die vervroegd op pensioen gegaan is

    znwb: prepensioneren: Van werknemers: vervroegd uittreden, met vervroegd pensioen gaan; ook: op vervroegd pensioen gesteld worden enz. – Hierbij ook: pregepensioneerde.

    zie ook prepensioen

    Bij de ACLVB varieert de bijdrage van de 223.325 leden van 8,2 euro voor een werkloze of pregepensioneerde tot 12,60 euro voor een arbeider (knack.be)

    De 64-jarige pregepensioneerde textielarbeider haalde het na een recordverkiezing waarin bijna 1.200 Hammenaren hun stem uitbrachten. (nieuwsblad.be)

    Het was vooral de bedoeling om de trekkers van vervangingsinkomens, en vooral de grote categorie pregepensioneerden, mensen die eigenlijk een werkloosheidsvergoeding, eventueel aangevuld met een uitkering van het bedrijf waar ze vroeger hebben gewerkt, kregen, niet uit de politiek uit te sluiten. (vlaamsparlement.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 07:46)

    👍
    3

    #543

    prepensioen
    (zn. o.; ~en)

    vervroegd pensioen

    vnw: (bnl.) vervroegd pensioen, VUT (nl.)

    zie ook pregepensioneerde

    vgl. brugpensioen

    Steegen dacht eerst dat hij op prepensioen kon. “Maar ik ben in december geboren. Ik kwam dus twee maanden tekort" (vrt.be)

    Al die jaren gaf hij wiskunde en wetenschappen aan twaalfjarigen, nu gaat hij op prepensioen. Niet omdat hij uitgeblust was, benadrukt hij (demorgen.be)

    Van de 200 bedienden gaan er 52 met prepensioen of vertrekken zelf. (standaard.be)

    Vandaag is hij gescheiden, op prepensioen en tot diaken gewijd. ‘Ik hou wel van een stil avontuur’, vertelt hij. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 07:47)

    👍
    3

    #544

    prentkaartje, een ~ zijn
    (uitdr.)

    afgestoft, idyllisch , mooi … zijn (zoals het zicht op een lieflijk prentkaartje)

    ook: prentje, een ~ zijn

    Stavelot is een prentkaartje met een ideale ligging: niet ver van het natuurreservaat Hoge Venen, op de oever van de Amblève en in de … (hln.be)

    Het nabij gelegen plaatsje Molyvos is een prentkaartje. (corendon.be)

    We willen achter het Brugse prentkaartje kijken (vrt.be)

    Ik begrijp ook niet dat de meeste mensen hun terrasplanken showboekske of prentkaartje willen houden. (livios.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Dec 2024 08:20)

    👍
    4

    #545

    prentkaart
    (zn. v.; ~en)

    prentbriefkaart, postkaart

    vnw: prentbriefkaart, ansichtkaart

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 5

    znw

    De Koninklijke Bibliotheek zal de prentkaart tentoonstellen in het Fin-de-Siècle Museum in Brussel. (vrt.be)

    Een vissersboot glijdt over het water voor de kust van Manchester by the sea. Een lieflijk gehucht dat op geen prentkaart zou misstaan. (demorgen.be)

    Ekeren in Foto’s en Oude Prentkaarten (schattenvanekeren.be)

    ‘We hebben beslist de serviceflats deze naam te geven naar een oude ingelijste prentkaart gestuurd vanuit het Italiaanse Firenze’ (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Dec 2024 14:03)

    👍
    3

    #546

    premetrotunnel
    (zn. m.; ~s)

    tunnel waardoor de trams van een premetro rijden (of zullen rijden); de term wordt ook veelvuldig gebruikt in de context van premetrowerken

    opm: soms wordt er ook gesproken over een premetropijp of premetrokoker

    Per vergissing Antwerpse premetrotunnel ingereden (vrt.be)

    ‘U organiseert de totale chaos’: Antwerpse premetrotunnel onder Schelde in 2026 vier maanden dicht voor werken.(demorgen.be)

    Onder andere een verlenging van de premetrotunnel vanuit het station Plantin, via de Mercatorstraat tot voorbij Berchem Station, ligt op tafel. (standaard.be)

    Michel Hubert: Tussen Albert en het Noordstation is de bestaande tram- en premetrotunnel omgebouwd tot een metrotunnel. (knack.be)

    De premetrotunnel onder de Turnhoutsebaan in Antwerpen zal ‘Reuzenpijp’ gedoopt worden. (gva.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (22 Dec 2024 09:44)

    👍
    4

    #547

    premetrostation
    (zn. o.; ~s)

    ondergronds station met tramhaltes van een premetro

    klik op de afbeelding
    Antwerpen Opera tram 2020 4
    Premetrostation Opera in Antwerpen

    De Lijn start met vervangen van roltrappen premetrostation Schijnpoort in Antwerpen, station blijft wel open (vrt.be)

    De herstellingswerken aan de koepel van premetrostation Opera zijn van start gegaan.(nieuwsblad.be)

    Buurt misnoegd over gepland premetrostation onder Willibrordusplein: “Waarom geraakte onze feedback niet bij De Lijn?” (gva.be)

    Een autobestuurster (45) is in de nacht van vrijdag op zaterdag met haar wagen in het Antwerpse premetrostation Astrid beland. (demorgen.be)

    In het najaar van 2024 openen vier nieuwe premetrostations (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (08 Feb 2025 22:26)

    👍
    5

    #548

    premetrowerken
    (zn. mv.)

    de lang aanslepende werken aan de premetro in Antwerpen die vanaf de jaren 70 tot recent het stadsbeeld en het nieuws beheersten

    Dit project is het sluitstuk van de grootse premetrowerken die op 5 januari 1970 onder leiding van de Bijzondere Studiedienst Premetro werden aangevat met de bouw van het premetrostation Opera. (nieuwsblad.be – 2022)

    Nadat op 22 juli 1974 de rode handtas van professor Franse literatuur Rina Torfs wordt teruggevonden op de werf van de premetrowerken, stellen de speurders … (De verdwijningen : roman noir – Patrick Conrad)

    De IJzeren Brug werd in 1972 gebouwd, zodat het verkeer over de put van de premetrowerken kon. Normaal zou ze maar zes maanden blijven. Maar met 34 jaar gaf de noodbrug het begrip tijdelijkheid een nieuwe dimensie. (standaard.be)

    Het Hotel Saint Antoine werd op 31 augustus 1977 beschermd als monument omwille van de artistieke waarde. Het pand werd in 1987 gedeeltelijk gesloopt voor de werfinrichting bij de premetrowerken. Enkel de noordgevel aan de Groenplaats en een deel van de zijgevel aan de Geefsstraat bleven behouden. (ebesluit.antwerpen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (22 Dec 2024 07:47)

    👍
    5

    #549

    pree, vette ~

    zie vette pree

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (22 Dec 2024 07:20)

    👍
    4

    #550

    vette pree
    (uitdr.)

    heel goed loon; ferme verloning
    vaak pej. vermeld ivm politiekers, voetballers, bv’s, …

    vnw: een vette pree: een goed salaris

    Voor vorst, voor vrijheid en… voor een vette ‘pree’? Van voetballers verwacht u best niet te veel bloed, zweet en tranen voor het vaderland (demorgen.be)

    Vraag is wel welke topspelers bereid zijn om – zelfs voor een vette pree – met Sint-Truiden tegen de degradatie te spelen (standaard.be)

    " Een vette pree hoef ik niet, gewoon wat drank-en eetbonnetjes, daar zou ik al heel blij mee zijn.” hln.be

    Bertje ja de regering heeft het weer eens geflikt om ons blij te maken met een dooie mus want met hun vette pree iedere maand zullen zij er wel niks van ondervinden dat die energie prijzen de hoogte inschieten (seniorennet.be)

    Trust me, doen wat je graag doet, is belangrijker dan een vette pree of een sjieke auto of eender wat dan nog. (beyondgaming.be)

    Gans het huidig bestuur dankt zijn vette pree aan het feit dat coucke hun daar gebracht heeft. (kustboys.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Dec 2024 07:12)

    👍
    5

    #551

    sjerpa

    zie sherpa

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 11:02)

    👍
    5

    #552

    tanker, trage ~

    zie trage tanker

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 10:58)

    👍
    5

    #553

    trage tanker
    (uitdr.)

    een log iets, organisatie, instituut, dat maar traag en moeilijk ten goede te wijzigen is; wordt vaak gebruikt in de context van onderwijs

    google2024: slecht 4 hits in .NL

    vgl. tanker, de ~ keren

    Onderwijs is een trage tanker, mevrouw de minister. Misschien moet u dat nog leren.
    “Zwijg me van die ‘trage tanker’. Dat wil ik niet meer horen (demorgen.be)

    Als de prestaties van leerlingen in razend tempo achteruitgaan, hoe keer je dan toch zo snel mogelijk de trage tanker die onderwijs is? (thomasmoore.be)

    Onderwijs is namelijk al decennialang een trage tanker die steevast in abstracte rondjes vaart. (kanck.be)

    Als wij samen dezelfde richting uitzwemmen, gaan we de trage tanker van het beleid heroriënteren. (vlozo.be)

    Is de ziekteverzekering niet een trage tanker die je slechts zeer langzaam en moeizaam van koers kan doen veranderen? (tijd.be)

    ‘De universiteit is, en dat is onvermijdelijk, een trage tanker. Het doorvoeren van veranderingen is soms taai.’ (veto.be)

    Europa blijft een tergend trage tanker. De verdeeldheid speelt de lidstaten weer parten? (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 10:58)

    👍
    5

    #554

    mandaatassistent
    (z.n. de (m. of v.) ~n of ~s)

    universitaire positie waarbij een doctoraatstudent half aan zijn doctoraat werkt en voor de andere helft als studiebegeleider het universitaire onderwijs faciliteert

    Als mandaatassistent werk je halftijds aan een doctoraat en de andere helft van de tijd ondersteun je één of meerdere professoren bij hun onderwijsopdracht.

    Esohe Weyden is schrijver, dichter, presentator en jurist. Ze werkt momenteel als mandaatassistent en doctoraatsonderzoeker in het familiaal vermogensrecht aan de Universiteit Antwerpen, waar ze van 2021 tot 2023 ook al campusdichter was. (VRTNWS)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door de Bon (22 Dec 2024 16:17)

    👍
    4

    #555

    schouwbuis
    (z.n. de ~ (m./v.) ~zen)

    buis bestemd voor de afvoer van rookgassen van de schouw
    ook: stoofbuis
    NL: kachelpijp

    Een ronde schouwbuis in gres met lengte 60cm, gelakt met zout met kleuring in de massa, wat het mogelijk maakt om een porositeit van minder dan 3% te bereiken. (advertentie)

    De Saninstal schouwbuis van geëmailleerd staal in de kleur zwart is geschikt voor de afvoer van verbrandingsgassen, bijvoorbeeld afkomstig van je pelletkachel.

    Om schouwbrand te voorkomen eisen sommige verzekeraars dat het schouwkanaal van een inoxen schouwbuis voorzien wordt.

    Geïsoleerde dubbelwandige inox schouwbuis met trekkap en beugel.
    Buitenste buis: 15 cm diameter
    Binnenste buis: 10 cm diameter
    Hoogte: :1 m. (2ehands.be)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 10:27)

    👍
    5

    #556

    prangen
    (ww. prangde; geprangd)

    vnw:
    •drukken, duwen, dringen
    •knellen, knijpen, klemmen, omklemmen

    znwb:
    1. M. betr. t. zaken: drukken, duwen, dringen, persen; – ook wederk., van pers.: zich aan iemands borst prangen.
    2. Knellen, knijpen, klemmen; omklemmen.

    “Geprangd is het voltooid deelwoord van prangen ‘drukken, klemmen, persen’. In de betekenis ‘ingeklemd’ wordt het meer in Vlaanderen gebruikt dan in Nederland.” (onzetaal.nl)

    Ik zette mijn weg verder naar huis, maar bij elke stap kwam ik terug in die prangende pijn van mijn borst terecht. (veto.be)

    Net buiten Zelzate, geprangd tussen de N49, het Kanaal Gent-Terneuzen en het grootste zonnepanelenpark van België, ligt Klein Rusland. (vrt.be)

    De duiding is nu nóg diepgravender, een interview nóg meer een kruisverhoor, de vragen prangen zoals ze nog nimmer hebben geprangd! (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 07:36)

    👍
    4

    #557

    sherpa
    (zn. m. ~s)

    politiek: technisch deskundige assistent die een onderhandelaar bijstaat bij een regeringsvorming of andere moeilijke dossiers

    opm.: in het anw wordt wel deze beperktere definitie aangehaald “persoonlijke medewerker van een staatshoofd of regeringsleider, die hem of haar door topconferenties gidst door de stukken voor te bereiden en de slotteksten op te stellen”. De google hits in .NL hebben meestal betrekking op dergelijke (internationale) toepassingen of op .BE.

    ook sjerpa (zie voorbeelden)

    Na een slopend jaar met twee verkiezingen zijn de onderhandelaars en hun sherpa’s toe aan wat familietijd. (demorgen.be)

    Voor grote delen van het regeerakkoord houden de sherpa’s de pen vast. (vrt.be)

    Schrijven, schrappen, schaven en opnieuw beginnen: dit zijn de ’sherpa’s die achter de schermen de nieuwe regering voorbereiden (nieuwsblad.be)

    Ze moeten het vanuit quarantaine doen, maar de sherpa’s – de luitenants van de partijvoorzitters – moeten momenteel volop aan de bak (gva.be)

    Ook in onze contacten met de sherpa’s van SP.A, N-VA en CDH merkten we dat. (standaard.be)

    Naargelang het onderwerp mag elke partij wel een sjerpa afvaardigen, een technicus en geen politicus. (tijd.be)

    Dan wordt erop gewezen dat de sjerpa’s, de technici van de N-VA en socialisten, de startnota van de preformateurs grondig hebben bekeken op zoek naar aanpassingen richting groenen. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 11:01)

    👍
    5

    #558

    akte van opvolging
    (begrip)

    gemeentepolitiek: formele regeling waarbij de opvolging van de burgemeester onder bepaalde voorwaarden voorzien wordt
    Begrip is recent in de actualiteit geraakt door de positie van Bart De Wever in Antwerpen waarbij hij zijn burgemeesterssjerp zal moeten afstaan als hij mogelijks eerste minister van België wordt.

    Maar het kiesdecreet biedt fusiegemeenten – en Antwerpen is er een – ook de mogelijkheid om een opvolger aan te wijzen, met een akte van opvolging.(…) Maar De Wever maakte gisteren meteen korte metten met dat scenario: "Als je niet weet wannéér je exact vertrekt, kun je geen akte van opvolging indienen. (vrt.be)

    De Wever maakt geen gebruik van een zogeheten ‘akte van opvolging’ om zelf zijn plaatsvervanger aan te duiden (demorgen.be)

    Het is mogelijk om bij het begin van de bestuursperiode te voorzien in een akte van opvolging. In deze akte kan een kandidaat-burgemeester worden voorgedragen om ten vroegste vanaf 1 oktober 2028 het mandaat op te nemen. De voorgedragen kandidaat moet tot dezelfde fractie als de burgemeester behoren. (merelbeke.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 07:41)

    👍
    5

    #559

    wonderbureau, het ~
    (begrip)

    wetstratees door wijlen wetstraatwatcher Hugo De Ridder in gelanceerd om een destijds (eind jaren zestig en begin jaren zeventig) jonge garde van CVP politici te benoemen m.n. Wilfried Martens, Jean-Luc Dehaene, Georges Monard, Jan Huygebaert en Miet Smet.

    vgl. Teletubbies

    Nog altijd staat die generatie bekend als ‘het wonderbureau’. Het telde twee latere premiers (Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene) (knack.be)

    Ondanks deze Vlaamse achtergrond treedt Martens niet toe tot de Volksunie, maar wordt hij in 1965 lid van de CVP. Hij begint er zijn carrière bij de CVP-jongeren, waarvan hij in 1967 voorzitter wordt. Samen met onder anderen Jean-Luc Dehaene en Miet Smet vormt hij het “Wonderbureau”, jonge hemelbestormers met progressieve ideeën. (vrt.be)

    Martens en de jonge Miet Smet in het fameuze Wonderbureau van de CVP-jongeren in 1969 (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Dec 2024 06:40)

    👍
    5

    #560

    doorslagje, een ~ zijn van
    (idioom)

    gelijkenis vertonen met, een evenbeeld zijn van
    NL: een kopie zijn van

    Dus wie alleen genoegen neemt met een doorslagje van het straffe debuutalbum is er aan voor de moeite. (kunstenpunt.be)

    Hadden ze dit vrouwelijke doorslagje van ‘Mission: Impossible’ niet wat spannender en frisser kunnen maken? (Humo)

    Volgens Groen-voorzitster Meyrem Almaci betekent het ontwerp-bestuursakkoord in Antwerpen “geen ommekeer”.  “BDW II is een doorslagje van BDW I”, twittert ze. (VRTNWS)

    Na enkele pagina’s dachten we met een doorslagje van Raiders of the Lost Ark te maken te hebben tot in het laatste kwart van het album de link met een buitenaardse beschaving als verhaalelement naar voren komt. (stripspeciaalzaal.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (20 Dec 2024 13:54)

    👍
    4

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.