Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
(jongerentaal): wordt gezegd wanneer iemand een flauwe mop – doorgaans een woordspeling – maakt
varianten:
- voetjes omhoog, ’t niveau passeert
- beentjes omhoog, niveau passeert
- ’t leeg niveau passeert, voeten omhoog
- …
‘Voetjes omhoog want het niveau passeert’, klinkt het in koor. Ofwel: opgepast, slechte grap! (standaard.be)
NL: boers; onbeleefd
in Nederland betekent boertig ‘platvloers grappig’
‘boertig’ wordt bovendien door de helft van de Nederlanders niet eens herkend als een bestaand woord:
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd “boertig” herkend door:
54 % van de Nederlanders;
94 % van de Vlamingen." (nl.wiktionary.org/wiki/boertig)
tot slot wordt de oe volgens de Vlaamse klankwetten kort uitgesproken, en niet lang zoals in het Nederlands (dat geen stamklankverkorting kent)
Witte bonen in tomatensaus, niet zozeer dat ik het niet mag (meugen), maar ik vind het gewoon een aanslag op mijn smaakpapillen. Schandelijk boertigen boef dus. (9lives.be)
Boertige Adele scheldt om de drie minuten tijdens optreden (stubru.be)
NL: groene zeep
ondanks de naam is deze zeep ook in Nederland wel degelijk bruin van kleur
zeep heeft een scherplange e, dus de uitspraak ervan klinkt meestal als ziëp (O-Vl, Antw, Vl-Br, Limb), zjeepe (W-Vl), zèèp (kust)
Via de Vlaamse De Mol kwam ik erachter dat de Vlamingen groene zeep bruine zeep noemen. Eigenlijk heel voor de hand liggend, omdat de kleur nou eenmaal meer op bruin lijkt dan op groen. (eenofandereblog.nl)
stomdronken
ook verkort: muile
uitspraak: mulle
zie https://www.dialectloket.be/beeld/taalkaarten/zeer-dronken/
Als ik eenmaal begin te drinken is het tot ik muiledronken ben meestal. (drugsforum)
omdat je mij hebt binnengedaan toen ik muiledronken was (dzoefvandeweek.be)
kwoarn scheef/mulle wi gistern (fundalize.be)
“De kolderbrigade was een Vlaamse komische politiereeks van de BRT uit 1980” (wikipedia)
In het VL taalgebruik veralgemeend wanneer men een groep mensen, een instelling, een instituut, … als amateuristisch en hilarisch wil bestempelen
Politicoloog Carl Devos (UGent) vindt de steunmaatregelen van de regering maar niets: “Superkern is een kolderbrigade.” (vrt.be)
‘De moord op Caroline Vyncke werd onderzocht door een kolderbrigade’, zegt advocaat Frank Scheerlinck. (standard.be)
Vooreerst natuurlijk omwille van de hopeloos klungelachtige “bewaking” van deze terroriste, een kolderbrigade waardig. (vlaamsbelang.org)
“In Diksmuide gaat straks een ‘kolderbrigade’ aan de slag. Meespelen in zo’n circus temperde mijn enthousiasme.” (hln.be)
De kolderbrigade van de Melsensstraat | De Morgen
café houden, bier serveren
ook: pintjes tappen
zie pint
Turnhouts café tapte vannacht al één uur lang pinten: “Rustig aan, we moeten opnieuw leren drinken” (gva.be)
Ook in café het Dravershof in Pepingen, Vlaams-Brabant, werden vannacht pintjes getapt. (vrt.be)
Jean-Baptiste ‘Jeanba’ Bockelandt, die op vrijdagavond bij ons een handje komst toesteken, en ikzelf gaan pintjes tappen in ’t Pompierke”, zegt Patrick D’Hont van ’t Een en ’t Ander. (nieuwsblad.be)
Dit weekend werden de laatste pintjes getapt in de Dranouterse De Pelikaan. Het café gaat dicht omwille van verbouwingswerken (kw.be)
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. ook supporteren voor iets of iemand
“We gaan supporteren voor Olmen” – Het Nieuwsblad Mobile
Koning en koningin gaan supporteren voor Rode Duivels in Rusland (sporza.be)
Wij bouwden een zeepkist! Kijk hoe en kom supporteren op zondag 9 juni! (bruzzket.be)
Deze BV’s kwamen supporteren voor de ‘stars’. (hln.be)
Algemeen Nederlands Woordenboek: supporteren in combinatie met voor: (vooral) in België
VL: Hij supportert voor Brugge
NL: Hij supportert Ajax
vgl. ook supporteren, gaan of komen ~
Samen supporteren voor de Rode Duivels kan dicht bij huis in de Guldepoort in de Guldepoort in Machelen. (nieuwsblad.be)
“Ik supporter voor Hillary Clinton. Met Trump weet je nooit waar je aan toe bent.” (radio1.be)
Algemeen Nederlands Woordenboek:(vooral) in België
SN-NL: heimlichmanoeuvre: handeling waarbij op een bepaalde manier buikstoten worden gegeven om een blokkade van iemands luchtpijp op te heffen; handeling ter voorkoming van verstikking; heimlichgreep; buikstoot
variant manoeuvre van Heimlich
Bij verstikking à het maneuver van Heimlich. Komt meestal van pas tijdens een maaltijd, of wanneer een kind een voorwerp inslikt. (www.dynaphar.be)
Het manoeuvre van Heimlich zou volgens gezondheidsdienstenbedrijf Deaconess meer dan 50.000 levens gered hebben. (vrt.be)
NL: eten voor de honger die komt
varianten:
- … den honger da komt
- … den honger die nog moet komen
- Moet ik echt alles opeten? Ik heb nog genen honger…
- Ge moet eten tegen den honger die da komt!
wordt toegevoegd aan bijwoorden van plaats
→ qua betekenis/functie te vergelijken met het achtervoegsel ‘aan’ in het Nederlands, of het ander Vlaams voorvoegsel ‘van’ in bv. vanvoor, vanachter, …
→ óók te vergelijken met het Vlaams voorvoegsel/voorzetsel ‘langst’ in bv. langs boven (NL: bovenaan), dat bij iets meer woorden kan gebruikt worden
→ komt in het Nederlands voor in versteend, archaïsch taalgebruik als ‘alhier’ en ‘aldaar’, waar de ‘al’ echter louter ter versterking van het bijwoord van plaats dient
bijvoorbeeld: alginter, alachter, alonder, …
ook in West-Vlaanderen
’k Hen den otto alachter geparkeerd. (NL: Ik heb de auto achteraan geparkeerd.)
bij onze maxi cosie kan die stof er af, dat hangt vast alonder met klepjes en er zitten gaatjes in die stof waardoor je het dan weer over die klepjes kan trekken (baby.be)
> andere betekenis van al
korte, zwarte nagel met platte kop, klompnagel, kopspijker
vgl. taats
Een plank met 2 tratskes (of 2 punaiskes) – gezegd van een meisje of vrouw met platte boezem
hetzelfde als buiknagel, vnl. als men ‘zotten’ op 1 april om een fictieve boodschap wil sturen
Haal mij eens een toetsje (=zakske) glazen buiktratskes in den ijzerenwinkel, gauw!
Kus nu mijn buiktrats! Lek mijn buiktrats! (krijg nu wat)
navel
z. ook nagelenbuik
Kinderkes, ge moet goed eten, dat uwe buiknagel op een hobbelke staat!
Haal mij eens gauw een half pond koperen (of: glazen) buiknagelkes in den ijzerenwinkel! (grapje op 1 april)
spellingsvariant: byro
< naam van de uitvinder: Laszlo Biro
vgl. Brits Engels ‘byro’
Mijn moeder (Roeselare, West-Vlaanderen) gebruikt soms de term biro. Geen idee hoeveel dat daar verder vespreid is. (taalverhalen.be)
SN-NL: scheergerei
zie ook gerief
Ondergoed voor vier dagen, wat kleren, schoenen, een goeie haardroger – mijn vrouw wordt stilaan zot (lacht) – en mijn scheergerief. (hln.be)
De soldaat was ook voorzien van een degelijke scheerset.Het scheergerief komt niet voor op de lijst van de toerustingsvoorwerpenin het “reglement op den rekendienst der eenheden”, nochin de "lijst met de vaste uitrusting van het voetvolk, bepakkingvan den boedelzak’.(abbl1940.be)
Maar een op de vijf vergeet de tandenborstel of het scheergerief. (standaard.be)
slogan gelanceerd tijdens het opheffen van de lockdown in coronatijden als opvolger voor blijf in uw kot
Zowel minister De Block als motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste waren het meest gecharmeerd door deze slogan:
“Kom uit je kot, maar doe niet te zot!” De inzending kwam van Anita Mannaert. Er was niets te winnen, behalve eeuwige roem! ??(radio2.be)
Liveblog: Weer meer dan 100 nieuwe besmettingen en 29 overlijdens: “Kom uit uw kot, maar doe niet te zot” (vrt.be)
neologisme ten tijde van de coronacrisis: Bij de verdere afbouw van de lockdown werd de vierpersonenregel vervangen door ‘de zes gouden regels voor het individu’:
1. De hygiëneregels blijven essentieel: we moeten nog altijd regelmatig de handen wassen en geven elkaar geen hand of kussen elkaar niet als begroeting.
2. Activiteiten doen we liefst in open lucht. Als dat niet mogelijk is, moeten de ruimtes waar de activiteiten zo goed mogelijk verlucht worden.
3. Extra voorzorgsmaatregelen nemen bij contact met risicogroepen.
4. Er moet nog altijd een veilige afstand gerespecteerd worden (met uitzonderingen voor eigen huishouden en bubbel en kinderen jonger dan 12).
5. Sociale contacten kunnen vanaf 8 juni met 10 personen per week. Deze regel geldt per individu en de groep van 10 mag per week veranderen.
6. Groepen mogen niet groter zijn dan 10 personen – kinderen inbegrepen. Dat geldt zowel thuis, buitenshuis als bijvoorbeeld in restaurants.
Chaussée d’amour in Brustem blijft dicht: “Zes gouden regels zijn niet vervuld” (vrt.be)
Wat het individuele gedrag betreft, zijn er zes gouden regels, waarbij de hygiënemaatregelen essentieel blijven. (meerhout.be)
Premier Wilmes roept iedereen op om zes gouden regels te respecteren om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. (tvl.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
