Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
in bloei staan, bloemen
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands
De fruitbomen staan in bloem, de extensieve zones krijgen vorm, én we krijgen hoog bezoek! (facebook)
… de voorjaarsbloeiers zijn nu zeker uitgebloemd, de zomerbloemen doen hun best, verschillende vaste planten staan in bloem, of zijn net uitgebloemd. (ntone.be)
De brem in de tuin van de overburen staat in bloem – Quora
Het is nu het moment om de rozen te behandelen, want eens ze in bloem staan, laat het toch een residu achter op de bloemen (derozenkring.be)
vnw: zich kwaad bloed maken in iets: zich ergens kwaad over maken, zich ergens aan ergeren
Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden(1923-1925)–F.A. Stoett bij kwaad bled zetten: (…) in Zuidndl. (zich) kwaad bloed maken (of kweeken); De Bo, 150 a; Antw. Idiot. 255; Waasch Idiot. 379 b.
verouderd? waar nog in gebruik? voorbeelden?
Menschen die zich kwaad bloed maken, die zich luide verzetfen tegen willekeur en mis-bruik, die de verdediging nenien durven vah een verongelijkten stumper, … (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
De Werkman
Zij maken zich kwaad bloed de Oude- Bewaarders gelijk men zegt hunnen pro Consul dreigt met opzeg van land.. (aalst.courant.nu 19 mei 1921)
De Voorpost
De Sint-Niklase fietsers maakten zich kwaad bloed en in ’denderbelle vergaderde men zich een punthoofd over het geplande buurthuis. (aalst.courant.nu 7 januari 1983)
vnw: flitser van een fototoestel
vgl. blitsen
Inbegrepen, hoes, blits (metz 32ct3) en mooie nikon opbergtas. (2dehands.be)
het woord zelf is verouderd, maar het verleden deelwoord van ondervliegen (ondervlogen) wordt nog gebruikt in de Kempen
Woordenboek der Nederlandse Taal, bij ondervlogenheid:
In Zuid-Nederland als benaming voor eene soort van benauwdheid. Met het achtervoegsel -heid van ondervlogen, het verleden deelwoord van het onscheidbare ondervliegen. Dit is misschien wel hetzelfde woord, doch figuurlijk gebezigd, als het scheidbare ondervliegen, dat in België gezegd wordt voor ónderstuiven.
‘Zoo is het gebeurd — wij waren nog geene zes maanden getrouwd, — dat mijn man met eene doodelijke ondervlogenheid naar huis kwam. — Hoor, het is daarvan dat hij die kuch gehouden heeft’. Conscience (ed. 1867).
Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen):
ondervlogentheid, znw., v. – Ziekte der borst, die met pijn en hoesten gepaard gaat. ’t Kan eene hevige longontsteking (bronchitis) zijn, of eene lichte longontsteking (pneumonie) of eene longvliesontsteking (pleurésie).
“Eene ondervlogentheid opdoen. Ik ben ondervlogen met deur de kou te loopen. Ik ben bang van deur dieë’ wind te loopen, ik vrees da’ ’k zal ondervliegen.” (Cornelissen-Vervliet 1899-1903)
(pejoratief) iemand laten opnemen in een rusthuis
“Hij kan het niet aanzien dat ze zijn vrouw willen ‘wegsteken’.” (nieuwsblad.be 18 jun. 2019)
‘Elders beschouwt men ons als barbaren omdat we onze oudjes wegsteken in een rusthuis’. (www.veto.be 20 feb. 2017)
“Want zij die hun hele leven gewerkt en gezorgd hebben wegsteken in een opslagloods voor bejaarden kan onmogelijk de eeuwige oplossing zijn.” (reactie op een blog, 17/10/2017)
“Ik wou alleen maar aangeven dat het gemiddelde pensioen niet langer voldoet om de kosten van een rusthuis te betalen. Weinig kinderen zullen zich volgens mij geroepen voelen hun ouders weg te steken als de kans bestaat dat ze moeten bijspringen of hun ‘erfenis’ er door vliegt.”(bimmerboard.be › forum 30 jan. 2014)
vnw: blaten
uitspraak met zware e
In de verte hoor ik schapen blèten… Geen boer te zien op het ’t land. (seniorennet.be)
vnw: chicorei
Chicorei was immers het koffiesurrogaat bij uitstek tijdens de oorlog. De gewoonte bleef echter nog tot lang na de oorlog verder duren: mensen bleven een schepje ‘bitter’ bij de koffie doen. (facebook)
mijn
→ wordt gebruikt bij onzijdige woorden die niet beginnen met een b, d, h, t of klinker
→ wordt in veel (alle?) dialecten ook gebruikt voor bepaalde gezinsleden, die in bezittelijke context grammaticaal onzijdig worden – vader/pa, moeder/ma, zuster, ook afgeleiden daarvan gelijk stiefpa of stiefbroer
eigenlijk gaat het hier om een algemeen Vlaams grammaticaal fenomeen dat dient ter bevordering van de uitspraak, waarbij de eind-n van de vrouwelijke standaardvorm van bijvoeglijke naamwoorden, lidwoorden, bezittelijke voornaamwoorden e.d.m. wegvalt indien het zelfstandig naamwoord niet begint met een b, d, h, t of klinker, zie bv. ook e
→ al het voorgaande is dus mutatis mutandis ook van toepassing op het bezittelijk voornaamwoord zijne(n)-zijn-zij(n)
onzijdige tegenpool van mijne(n)
Met dat ik eerst voor iedereen heb zitten uitscheppen heb ik natuurlijk mij ferket ieverans mislegd. Alleen mij klei mes ligt nog waar dant lag.
doodvermoeid, uitgeput, uitgeblust
Ik ben perte totale.
“Moedertje is perte totale van al haar avonturen op het gletsjermeer, maar heeft prachtige verhalen. En foto’s! De volgende dag is ze er weer helemaal bovenop en gaan we een heuvel in Queenstown beklimmen.” (blog maart 2013)
> andere betekenis van perte totale
uur
“De dag begon al vrij vroeg in de morgen : ineens rond vijf uren in de morgen of eerder halfzes, toen ging er een knal af, een regelrechte donderslag maar zo fel, …” (blog 6 april 2021)
“Rond drie uren vertrokken we naar het Willy Dohmen park in Ubach Palenberg voor de bruidsreportage. Het was inmiddels heel erg warm geworden …” (bruidsreportages.be 6 jun. 2014)
“Zelfs het dagelijkse rituele bezoek van ons Kevinneke tegen vier uren is mij te veel, zodat ik gisteren maar subiet zijn lekstok uit de schuif…” (blog 14 okt. 2006)
(neologisme) "In een permanente tuinstraat wordt gestreefd naar het maximaal vergroenen en verblauwen van de straat door de bestaande verhardingen te vervangen door onder meer plantvakken, bomen, kruiden- en moestuintjes, grasperkjes, klimplanten,… " (antwerpen.be)
De tuinstraat als wapen tegen de klimaatopwarming: ‘Meer groen houdt de buurt leefbaar’ (demorgen.be)
Een tuinstraat is een straat dat maximaal groen is ingericht: met bijvoorbeeld geveltuinen, ingerichte boomspiegels, groenslingers, groentetuintjes, bomen, … (wilrijkaanzet.be)
Hoe maak je van je straat een tuinstraat? – ATV
Een tuinstraat is een pilootproject van de stad Antwerpen in samenwerking met water-link en Aquafin om de klimaatsveranderingen op te vangen. (water-link.be)
Werken voor tuinstraten leiden tot schade in Oud-Berchem (gva.be)
vnw: inzenden, opsturen
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands, Gangbaarheid: 4, Vlaamsheid: 4
Foto’s die mensen binnensturen van de wolf die ze zagen. Het gaat echter vaak om honden (hln.be)
Telgegevens binnensturen kan nog via de website van Natuurpunt of per brief. (demorgen.be)
Een van de bedrijven, dat ook een offerte had binnengestuurd, nam geen vrede met die ongebruikelijke gang van zaken en besloot naar de … (standaard.be)
neologisme ten tijde van corona: pejoratieve typering van de maatschappij waarbij men om deel te nemen aan allerlei activiteiten een coronapas moet tonen
google 2021: .NL bijna uitsluitend mbt .BE
“De term ‘pasjesmaatschappij’ slaat nergens op. Die is gebaseerd op een fout uitgangspunt” (nieuwsblad.be)
Is er straks alleen in Brussel een pasjesmaatschappij? – De Standaard
“Wij willen geen algemene pasjesmaatschappij”, zegt Tine van der Vloet. (rtv.be)
De liberalen en groenen zijn koele minnaars van zo’n uitbreiding en vrezen ‘een pasjesmaatschappij’. (atv.be)
De Croo a assuré mercredi à la Chambre qu’il n’y aura pas d’évolution vers “une société de pass” (pasjesmaatschappij en néerlandais) (7sur7.be)
“De zorgleerkracht doet alle oudercontacten met kleuters waar de zorg bij nodig is. Dat kan gaan tot bij de CLB, logopediste, kinesist, jeugdrechtbank en andere externe. " (blog.associatie.kuleuven.be)
zie ook zorgjuf
SN-NL: zorgcoördinator
Zorgleerkracht Christophe De Turck (40) van de GO! Basisschool De Telescoop in Laken maakt kans op de titel van beste Boekenmeester 2021. (nieuwsblad.be)
We zoeken een zorgleerkracht – Steinerschool Munte
Juf Annelies wordt in haar taak bijgestaan door het zorgteam. Deze bestaat uit de directeur, verschillende zorgleerkrachten in de lagere en kleuterschool. (margaretaschool.be)
(voetbal) binnensjotten, binnenschieten, binnentrappen, scoren
“Je kan het de spitsen niet kwalijk nemen dat ze niet scoren, al heb ik natuurlijk liever dat ze ze binnenstampen”, vervolgt Verheyen. (voetbal24.be)
Maar wij zetten hem op de bank, nadat hij er een hoop heeft binnengestampt en ons er doorgesleurd heft (blauwwit.be)
Ik maakte de acties op de rechterflank, Toama leverde de assists en Barda stampte de bal binnen zoals hij nu doet bij Racing Genk! (pressreader)
-
(jur.) iemand die formeel en volgens de geëigende procedures in verdenking gesteld wordt van een misdrijf
ook: inverdenkingsgestelde, zie voorbeelden
vgl. inverdenkingstelling
De verwijzing van de 18 inverdenkinggestelden naar de correctionele rechtbank werd daarom uitgesteld. (vrt.be)
Binnenkort komt er een eindverhoor van de inverdenkinggestelde, zegt het Dendermondse parket. (demorgen.be)
Het onjuist of onvolledig aangeven van de identiteit van de inverdenkingsgestelde, maakt evenwel geen vormfout uit die leidt tot de invrijheidstelling (Strafrecht en strafprocesrecht in hoofdlijnen – Chris Van den Wyngaert, Steven Vandromme, Philip Traest)
Vanaf hun aanhouding zullen zij aangeduid worden als inverdenkingsgestelden. Het feit moet strafbaar zijn met een gevangenisstraf van 1 jaar of meer. (advocatenkantoor-mattijs.be)
(jur.) iemand formeel (volgens geëigende procedures) in verdenking stellen van een misdrijf
zie ook inverdenkingggestelde
Naast deze formele inverdenkingstelling is er ook de impliciete inverdenkingstelling, namelijk tegen elke persoon tegen wie de strafvordering wordt ingesteld in het kader van een gerechtelijk onderzoek. (senate.be)
Van Handenhoven reageert op inverdenkingstelling – De Morgen
De voormalige CEO van Fortis was in beroep gegaan tegen zijn inverdenkingstelling in de Fortis-zaak. (vrt.be)
“De gerechtelijke politie verzamelt momenteel alle elementen en er zullen wellicht inverdenkingstellingen volgen in de zaak.” (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
