Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
rechtop, stilstaand, onbeweeglijk
< Frans: fixe
Als bn. en bw. is fiks SN volgens Van Dale, echter niet als bevel.
Ook Vlaams is “fiks” in de uitdr. “een fikse kater”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Vast, onveranderlijk, strak. In dezen zin in Noord-Nederland niet meer in gebruik.
Sta eens fiks! Dan kan ik de zoom van uw broek omspelden.
En toen riep de sergeant tegen de soldaten: “Strekstaa..and-fiks!” En gelijk stonden ze stok en stijf in het gelid.
’s Anderendaags zat hij met een fikse kater.
miskraam
analoog met bevallen
vnw: miskraam
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Tielt: voorval
Mijn vrouw heeft twee misvallen gehad voor de geboorte van ons eerste kindje.
De 39-jarige Anderson kreeg de misval tijdens de opnames van haar nieuwe film. (standaard.be)
Voor de start had Boonen nog gesteld dat hij een ’"ferme patat" had gekregen door de misval van Lore (demorgen.be)
staande lamp
vnw: staande lamp, schemerlamp
< Frans le lampadaire < Middeleeuws Latijn lampadarium
Klik op de afbeelding
Vroeger hadden lampadaires een lampenkap die naar beneden gericht was, tegenwoordig schijnt een staande lamp naar boven.
Ne “lampadair” die da nor boven schent is ginnen echte, das wer iet van die nief ontwaarepers. (Een staande lamp die naar boven schijnt is geen echte, dat is weer iets van die nieuwe ontwerpers.)
als, indien, op voorwaarde dat,
mocht(en)
vnw:
-moest ik ziek worden:, als ik ziek zou worden
-moest ik het geweten hebben: als ik het geweten had
-moest ik van u zijn: als ik u was
Van Dale: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
in conditionele bijzinnen: ‘moest ik ziek worden, haal dan de dokter’
DS2015: moest ik het geweten hebben: geen standaardtaal
zie ook voor moest
“Moest het regenen, dan komen we niet.”
stotteren, niet uit zijn woorden geraken
zie ook doddelaar
Van Dale online: gewestelijk
Woordenboek der Nederlandsche Taal: doddelen: > duits: doddeln
- Met eene dubbele, dikke of zware tong spreken, lallen. In Z.-Ndl.
- Lallende uitbrengen: ”Ik k. … k. … kan d. … d. … der niet aan doen”, doddelde (de dronken man), de mont en de cock, Vl. Vert. (1898).
Als hij danig moe en afgepeigerd was, gebeurde het dat Gust begon te doddelen.
terughoudend zijn, veinzen, afgezonderd zitten, smeulen
ook muikeren
Van Dale : niet algemeen
Regio West-Vlaanderen= een muker: pejoratief voor een veinzer, stil water (Belgische kust-Midden West-Vlaanderen)
zie ook: niepetiene
< mogelijk verband: mokken (pruilen) – mocken 1599- middelnederduits, hoogduits mucken, vgl. latijn mugire (loeien)), grieks mu! (au!), muzein (snuiven, steunen) , mugmos (zucht); klanknabootsend gevormd. (uit Van Dale Etymologisch woordenboek 1997)
“Wacht u van muikende lieden” De Bo (1873)
“De stove muikt: de kachel brandt niet goed door” (voorbeeld uit Van Dale 2015)
er ongemerkt vandoor gaan
vnw: eruit/ervandoor/ervanonder muizen: stilletjes, ongemerkt weggaan
zie ook pezen, er tussenuit ~, muizen, er tussenuit ~
DS2015 ervanonder muizen: standaardtaal
zie algemeen: muizen
Terwijl ze aan ’t praten waren, ben ik eruit gemuisd.
~ ervanonder gemuisd, ~ ervandoor gemuisd
Wat vinden jullie de mooiste Belgische wielertermen? Zelf ben ik groot fan van “er vanonder muizen” als in: ‘Amai, is dat Stubbe? Jaja, Stubbe muist er vanonder’. (fiets.nl)
zeveraar, iemand die op kleinigheden vit, muggenzifter
vnw:
•beuzelaar, muggenzifter
•zeurkous, zaniker
•vrek, gierigaard
zie ook pezeweven
Gij se pezewever! Kom, stopt met zeveren.
> andere betekenis van pezewever
naarstig werken
Hij zit daar op zijn knieën te klawieren in de grond en toch groeit er nooit iets dat op entwat trekt.
iemand die snel en eentonig spreekt
Die ratelaar heeft weer zijn tekst afgerateld.
iets kwaadwillig met woorden in gang steken
zie ook “kwaad vuur stoken”. Zie vuur, kwaad ~ stoken, brem stoken
Hij is bij die twee aan ’t vuurkestook doen en seffens liggen ze in ruzie.
Ge moet geen vuurkestook gaan doen, laat de geburen gerust!
> andere betekenis van vuurkestook doen
overdreven vriendelijk zijn om iets te bekomen, stroop om de mond smeren
in prov. Antw.: siroop aan de baard smeren
Leiestreek: smouten
En maar zeem aan zijn baard strijken en seffens is hij met de helft van zijn winkel weg.
honing
(1201-1250 ‘ongepijnde honing’) verwant met Grieks haima (bloed), en dan met de betekenis ‘dikkige vloeistof’, volgens anderen verwant met zeel en dan met de betekenis ‘weefsel’
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Honig: inz. ter aanduiding van den z.g. maagdenhonig, den honig die reeds vóór het pijnen uit de raten druipt en die als de allerfijnste wordt beschouwd, maar ook gebruikt voor honig in het alg.; beide toep. zijn overigens vaak moeilijk te scheiden; waar honig en zeem samen worden genoemd, duidt dat laatste woord den maagdenhonig aan.
Vooral gewestelijk in Vlaams-België nog bewaard.
zie ook de uitdr.: zeem aan zijn baard strijken
Meetjesland: ziëm
Warme melk met zeem is goed voor je verkoudheid.
iemand die vriendelijk is in het gezicht, maar kwaad spreekt achter je rug
vnw: bekkentrekker
Van Dale: BE; spreektaal
vgl muilentrekker, totentrekker
Zie die smoelentrekker, de zeem loopt er af en seffens is hij je aan het vuil maken.
> andere betekenis van smoelentrekker
plantrekker, carottentrekker, karottentrekker
Die karotentrekker is er weer van tussen gekomen.
wortel, de kroot, de peen
< Frans la carotte (=peen) > latijn carota > grieks karooton
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
Van karoten te eten krijg je schoon ogen.
verkoudheid, valling
West-Vlaamse uitspraak van koude
in Antwerpen: kaa (v.)
Met m’n koede moet ik de ganse dag hoesten.
kleine gezondheidsongemakken
Het is tegenwoordig de kwik en de kwak. Vandaag een koede, gisteren zeer in m’n been, en zo alle dagen iets.
klein hondje
vgl ook kutlekkerke, sacochenhond, buggyhond
Ze is aan het wandelen met haar preutelekker, en als ie moe is kan ze hem in haar chacoche steken.
vrouw die alles vies bekijkt
Zie die preute, er is weer niets goed aan dat eten.
> zie ook andere betekenissen van preut
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
