Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #3221

    lapkoes
    (zn. )

    SN: Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.

    Ook ‘lapkoese’: scheldwoord voor lastpost
    labbekouse’: scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’.
    bron: dbnl.org

    Lapkoes is een " pot au feu" gerecht, je maakt het best de dag voordien klaar en besteed de nodige tijd aan het garen (zachtjes koken). (solo.be)

    De ene groep kreeg een heuse kookles : lapkoes maken en dan zelf opeten natuurlijk. ( Helaas kregen we de foto’s van dit gebeuren nog niet ) (blogspot.com)

    Lapkoes van aan zee. Robin Noulez – Oostende. Ingrediënten: boter – enkele ajuinen. – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef. (erfgoedzuidwest.be)

    SOCIAAL RESTAURANT LAPKOES VZW – Oostende (8400)

    Mijn Oostendse vrouw, bij wie ik uiteraard onmiddellijk naar dat woord informeerde, kende het woord nog vaag (en passief) in de vorm ‘lapkoese’, vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. (…) Twee andere leerlingen kenden slechts de vorm ‘labbekouse’ (spreek uit: koesse), als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Deze pejoratieve betekenis en semantische verschuiving ligt dan wel in de lijn van de zin waarin mijn vrouw het woord nog kent. Maar met de betekeniswijziging gaat ook een vormverandering gepaard. Naar de vorm kreeg het woord de typische vrouwelijke (zwakke) -e-uitgang en werd het dus duidelijk met ‘kous(e)’ geassocieerd, waarin invloed van ‘piskous, zeurkous’ zeker niet te ontkennen valt. Voor de verglijding van ‘lapkoes’ naar ‘labbekouse’ is zowel naar vorm als naar betekenis kontaminatie met labbekak verantwoordelijk, waarvan Van Dale als derde betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’ opgeeft. (dbnl.org)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door MELD en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Apr 2022 06:50)

    👍
    4

    #3222

    doctoraat
    (zn. o.; doctoraten)

    proefschrift om te doctoreren

    vnw: proefschrift, dissertatie

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4

    Ingooigemnaar Jos Drouillon verdedigde donderdag op de Kulak in Kortrijk zijn doctoraat over de evolutie van het technisch hoger onderwijs. (nieuwsblad.be)

    Mevr. Laurence Turcksin verdedigt haar doctoraat op maandag 27 juni 2011 . De openbare verdediging tot het behalen van de academische graad van Doctor in de Toegepaste Economische Wetenschappen van Mevrouw Laurence Turcksin vindt plaats op maandag 27 juni 2011 om 17.00 uur in de gebouw D, 0 verdieping, lokaal D0.08, VUB-Campus Etterbeek. De titel van het proefschrift luidt: “Stimulating the Purchase of Environmentally Friendlier cars: A Socio-Economic Evaluation”

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jun 2024 09:43)

    👍
    4

    #3223

    codewoord, het ~ zijn
    (uitdrukking)

    de lijfspreuk zijn, het motto zijn

    Maar het bepaalt evenzeer de bereidheid van werknemers om bij jouw bedrijf te blijven werken, betrokkenheid is het codewoord voor tevreden medewerkers. (forum)

    De Nederlandse staat op het podium in zwarte outfit met ontblote buik en maakte indruk tijdens de repetities. Stijl- en sfeervol zijn de codewoorden van haar optreden. (VRTNWS)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door LeGrognard (23 May 2022 20:34)

    👍
    4

    #3224

    dispensarium
    (zn. o.; ~s of dispensaria)

    vnw: geneeskundig adviesbureau, consultatiebureau, polikliniek

    De medische dienstverlening van DoucheFLUX bestaat uit een dispensarium, kinesitherapie, een opticienne en verzorging van kleine wondes. (doucheflux.be)

    In 1954 werd hiervoor een nieuw gebouw gerealiseerd dat ook een dispensarium omvatte en dat ontworpen werd door architect Willy Valcke. (inventaris.onroerenderfgoed.be)

    De Stichting Prins Laurent opende twee maanden geleden een dispensarium achter het AZ Sint-Lucas waar mensen met een laag inkomen hun huisdier gratis kunnen laten verzorgen. (nieuwsblad.be)

    Op deze manier kunnen ook deze huisdieren alle nodige diergeneeskundige zorgen krijgen in onze dispensaria en zijn deze volledig gratis voor hun baasjes. (sfprlaurent.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Apr 2022 07:47)

    👍
    3

    #3225

    nondedikke

    zie nondedekke

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Apr 2022 21:33)

    👍
    3

    #3226

    nondedekke
    (tussenwerpsel)

    verbloemde vloek

    ook nondedikke, zie voorbeelden

    zie ook nonde

    “Nondedekke, wij ons hier onderaan de ladder maar uit de naad werken en dan haalt iemand van bovenaf heel je werk onderuit.” (demorgen.be)

    En ik dacht bij mezelf, nondedekke, dat is nu de enige partij die de pijnpunten van de maatschappij naar voren brengt (standaard.be)

    Welke maat je ook hebt als vrouw, je bent toch steeds een echte vrouw nondedikke. (happymama.be)

    Nondedikke het was spannend. En onzen Peter hij hield lang stand… tot er ne ruiter kwam die toch nog beter deed. (bloggen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Feb 2025 16:34)

    👍
    4

    #3227

    directe trein
    (begrip)

    rechtstreekse trein

    Typisch Vlaams: sneltrein, intercity; Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
    vnw: sneltrein

    vgl. direct

    Pendelaar verzamelt al honderden handtekeningen voor directe trein naar Leuven. (nieuwsblad.be)

    Op de directe trein die om 8.03 uur in Hasselt vertrekt en rechtstreeks naar Brussel spoort, zitten nog 445 reizigers. (hbvl.be)

    Nog erger: er is geen directe trein tussen Brussel en Antwerpen. De Belgische ‘intercity’ – net als in Nederland is het woord vaak een eufemisme voor stoptrein – doet drie kwartier over een afstand van zo’n 45 kilometer. (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Apr 2022 12:34)

    👍
    3

    #3228

    burgerbevraging
    (zn. v., ~en)

    bevraging van de bevolking over een bepaald thema

    De federale regering start een brede burgerbevraging over een mogelijke hervorming van het land en over de werking van de democratie. (vrt.be)

    Alle burgers die ouder zijn dan zestien zullen zich via een massale burgerbevraging van de federale regering kunnen uitspreken over delicate thema’s van de Belgische staatsstructuur. (demorgen.be)

    Op maandag 25 april lanceert de federale regering een burgerbevraging over onze democratie en staatsstructuur. (duffel.be)

    De Vlaamse overheid organiseerde in 2011 een burgerbevraging over “Ruimte voor Morgen” om na te gaan hoe de gemiddelde Vlaming wenst dat Vlaanderen er in de toekomst moet uitzien. (ademloos.be)

    Via een burgerbevraging op www.energiepact2050.be kan de burger gedurende 3 weken zijn mening geven. (marghem.be)

    Na een burgerbevraging en een vragenronde bij enkele adviesorganen bleek dat de aanleg van een padelterrein een waardig alternatief zou zijn (taptoe.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (25 Apr 2022 14:19)

    👍
    4

    #3229

    mayonaise, de ~ begint te schiften
    (uitdr.)

    fig.: het begint te haperen

    googel 2022: geen hits in .NL gevonden

    zie ook de mayonaise pakt niet

    Het winkelkarretje leek aanvankelijk te klein voor de lading overwinningen, maar na de coronabesmetting van de Belgische kampioen begon de Nederlandse mayonaise toch iets meer te schiften. (sporza.be)

    Janssens II: de mayonaise begint te schiften | Gazet van Antwerpen

    De nationalistische mayonaise begint te schiften. De ideologische tegenstellingen komen boven water. (De wissel van de macht: kroniek van een wetstraatwatcher – Marc Van de Looverbosch)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (25 Apr 2022 12:29)

    👍
    3

    #3230

    hart, iets niet over zijn ~ krijgen
    (uitdr.)

    om emotionele redenen iets niet doen, iets weigeren

    SN: iets niet over zijn/het hart verkrijgen

    Kurt Debusschere (45) kon het maandagochtend in de Veurnse rechtbank niet over zijn hart krijgen om I.C. een hand te geven. (nieuwsblad.be)

    Want hij kan absoluut niet voor Clinton stemmen en hij kan het niet over zijn hart krijgen om voor Trump te stemmen. (vrt.be)

    Berlusconi kon het nog steeds niet over zijn hart krijgen Prodi te feliciteren, iets wat zijn Amerikaanse bondgenoot George Bush inmiddels wel deed. (standaard.be)

    Maar tegelijkertijd kon de regering het niet over het hart krijgen om illegalen uit te wijzen die al langer in Italië verbleven. (demorgen.be)

    Maar dat kan de frontvrouw van Brutus niet over haar hart krijgen. ‘Ik diss geen andere bands. Dat doe je gewoon niet’, zegt ze resoluut. (knack.be)

    2 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (25 Apr 2022 07:25)

    👍
    3

    #3231

    boer, dikke ~

    zie dikke boer

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 Apr 2022 12:23)

    👍
    3

    #3232

    leugenaar, dikke ~

    zie dikke leugenaar

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 Apr 2022 12:22)

    👍
    3

    #3233

    dikke boer
    (uitdr.)

    een lomp, onbehouwen, onbeleefd iemand
    SN: lompe boer

    vnw: een dikke boer: een lomp iemand

    zie dik

    andere betekenis: nen dikke boer

    Een week later hoorde we terug van eggo, nen dikke boer aan de telefoon, geen vriendelijk woord dat er uit kwam, 5 Januari zouden ze komen. (keukenervaringen.be)

    Anders was hij niet beleefd, een dikke boer! (seniorennet.be)

    Je bent gewoon een dikke boer die denkt dattie even vet goed kan rappen ;) (partyflock.be)

    Gij sen dikken boer, ziet uit waar dat ge loopt!

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Apr 2022 13:49)

    👍
    3

    #3234

    dikke leugenaar
    (uitdr.)

    vnw: een dikke leugenaar: een grote leugenaar

    zie dik

    Ze doen de public relations van de Griekse regering en wie zegt dat dat een groot succes is, is een dikke leugenaar. (vrt.be)

    “Ik weet met welke mannen ik heb geslapen, en daar hoort die dikke leugenaar zeker niet bij”, aldus Bardot. (demorgen.be)

    Dikke leugenaar. Hebben ze U dat nooit verteld dat je dan een zwart kruis op je voorhoofd hebt. (autoforum.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 Apr 2022 12:10)

    👍
    3

    #3235

    dieperik, naar de ~ gaan
    (uitdr.)

    zie dieperik

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 Apr 2022 07:38)

    👍
    2

    #3236

    winket
    (zn. o.; ~ten)

    loket

    opm: Een winket is ook een kleinere deur in een grotere poort, of eventueel een luik in een deur, maar in die betekenis is het SN

    Kramers woordentolk: ook Vlaams voor loket
    WOORDENBOEK VREEMDE WOORDEN: (Z.N.) loket

    Vanaf vandaag is Café Winket, net naast de Brugse gevangenis, geopend. Het pop-upcafé wordt vier weken lang een plek voor cultuur, debat en ontmoeting, met als rode draad een hartverwarmend onthaal voor de mensen die een bezoekje brengen aan een gedetineerde. "Want het “onthaal” voor die mensen in de gevangenis van Brugge is niet bepaald warm te noemen", klinkt het bij de initiatiefnemers van Café Winket. (vrt.be)

    Een eerste controle van ons paspoort, dan controle door de douane en uiteindelijk aan een winket voor de uitgangsstempel. (forum.bmw-mc-vl.be)

    Wie een verlof verlangt , gaat zelf naar het winket van het postkantoor , opdat zijne persoonsbeschrijving kunne opgenomen worden . (Dubbele wegwyzer der stad Gent en der provincie Oost-Vlaenderen)

    De meesten begonnen hun carrière aan de grens als loopjongen om de dokumenten (136 B) van het doeaneagentschap naar het winket van de doeane te brengen. (tijd.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (23 Apr 2022 14:44)

    👍
    3

    #3237

    vanzelfst
    (bw.)

    uitspraak- en schrijfvariant voor vanzelf

    vgl. vantzelf

    Dee kouwme wel tereug bouve zuuj, vanzelfst aat de “kollektor”, in het strontfabriekske (an d’Aa Geetestroowt, achter Greum). (Ge zijt van Tienen als ge | Wist je het al? | Facebook)

    …de deuren gaan daar vanzelfst open maar voor de rest moogt ge uwe plan trekken (Dyslectisch … en dan? – Bieke De Becker)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Apr 2022 12:45)

    👍
    5

    #3238

    dienvolgens
    (bw.)

    vnw: dus, derhalve, bijgevolg

    gwnt: Zuidn.

    opm: eerder ambtelijke taal

    Ze reizen dienvolgens steeds op kosten en op risico van de klant, onafgezien de zending franco, fob of cif gebeurt. (marckdael.be)

    Het opstellen van een medisch verslag in het kader van een gedwongen opname heeft een therapeutisch doel. Dienvolgens is deze handeling vrijgesteld van btw. (domusmedica.be)

    Het is dienvolgens niet mogelijk om ook de wetten van 1981 en 2007 in te roepen. (unia.be)

    “Bovendien bestaat de basisplicht voor de journalist erin om de waarheid te respecteren en dienvolgens te berichten.” (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2024 12:01)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Feb 2023

    👍
    6

    #3239

    vantzelf
    (bw.)

    SN/NL: vanzelf

    dikwijls in de vaste verbinding ‘vantzelf gaan’

    zie ook de extra t

    vgl. vanzelfst

    - Meneer, het is hier de belastingsdienst, ge moet uw taksen nog aangeven.
    - Hoe, gaat dat nu nog altijd niet vantzelf?

    - Mannekes, ik heb under verwittigd he, as ge ni oppast me diene voetbal gade me undere spaarpot de nieve venster meugen betalen, en kijkt wa da ge nou gedaan hebt!
    - Ma mama da’s ni waar, die venster is vantzelf kapotgesprongen!
    - En wa doet diene voetbal daar tan tussen de scherven?
    - Ah dien is daar vantzelf naartoe gevlogen!

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Apr 2022 12:40)

    👍
    3

    #3240

    dienstoverste
    (zn. m.; ~n)

    diensthoofd, dienstverantwoordelijke

    vnw

    “De situatie bleek toen onhoudbaar waarna ze haar dienstoverste inlichtte en een pv werd opgemaakt.” (nieuwsblad.be)

    De beoordelingsstaat wordt opgemaakt door de onmiddellijke dienstoverste van de rechtsmacht waar de belanghebbende is tewerkgesteld (senate.be)

    Ze verlaat uiteindelijk de universiteit om dienstoverste te worden van de kinderafdeling van het Bijlokeziekenhuis. (ugentmemorie.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Apr 2022 09:11)

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.