Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
goed voor zichzelf zorgen, let op jezelf
meestal toegewenst: slaagt u gade!
variatie van vormen en uitspraken: zijn eigen gaaislagen;
slaagt uw eigen gaai; sla u gaai; sla u gade; slaagt u gaai; …
zie ook gadeslaan
Sla jezelf gade. Kijk naar wat er gebeurt maar bemoei je er niet mee… (filosofenfontein.be)
Sla jezelf gade (Basileios de Grote). Heuresis, 1964, p. 103 (bib.kuleuven.be)
Jean, ik ben er maar eens mee weg. Saluut, de groeten aan Gerda en slaagt u gaai hé.
vnw: hij gaat voor dokter/leraar enz.: hij studeert voor dokter/leraar enz.
Er zijn idd veel ongelooflijk slimme mensen in mijn klas nu (3/14 gaat voor dokter volgend jaar). (beyondgaming.be)
Mijn broer ging voor ingenieur, maar slaagde niet. (standaard.be)
“Ik volg nu een herscholing, ik ga voor verpleegster.” (flair.be)
De WC/het gemak doorspoelen.
ook fig. doorspoelen
spellingsvariant: doorchassen
Na gebruik altijd doorsjassen aub.
Been there, done that, doorsjassen en over naar nieuw, spannender en uitdagender terrein. (humo.be)
Een normale mens gaat daar toch zo’n drie tot vier keer dag zijn ding doen en het toilet doorsjassen. (hbvl.be)
De dichter Herman De Coninck gebruikte ‘doorgesjast’ in een brief uit 1985 aan de stad Mechelen over rioleringsbelasting die zijn overleden moeder zou moeten betalen: “Mijn moeder overleed in 1983. In het jaar na haar dood zou zij dus voor meer dan negenduizend frank bij elkaar gekakt en doorgesjast hebben.” (erikdams.com)
boogsport waarbij men naar fictieve vogels (gaaien) mikt
Van Dale 1898: GAAISCHIETEN, o. (Zuidn ) het schieten naar den gaai
vgl. gaaischieting
zie ook wipschieten
vnw: vogelschieten
Bij het wipschieten onderscheidt men twee vormen: het vogel- of gaaischieten, ook wel “stamschieten” genoemd en het schieten op de“liggende -” of “staande wip”. (heerlijkheidvantillegem.brugseverenigingen.be/)
Naast de gelagzaal stonden er twee wipmasten voor het ‘gaaischieten’ en een speeltuin. (schattenvandeurne.be)
De 19de-eeuwse verenigingen organiseerden wedstrijden en hielden de traditie van het ‘gaaischieten’ in ere. (hasel.be)
Zoals de traditie het wil wordt er op zaterdag 25 juni voor iedereen een koningsschieting gehouden op de gaai (gaaischieten). (hbvl.be)
fictieve vogel waarop men bij het gaaischieten mikt
vnw:
•houten mikvogel op een hoge staak, waarnaar men schiet
•staak waarop de mikvogel staat
Van Dale 1898: gaai – GAAI, m. (-en), (eigenl.) houten vogel, op een hoogen staak of mast geplaatst, waarnaar nog op onderscheidene plaatsen, inz. in Brabant en Vlaanderen, volgens oudvaderlandsch gebruik met kruis- of handboog geschoten wordt of waarnaar, op eene ijzeren pen aan het boveneinde van een hellend vlak geplaatst, met kleine platronde bollen met forschen gooi geworpen of .,gebold” wordt; het vermaak zelf heet naar den gaai schieten en naar den gaai bollen, of in één woord gaaischieten of gaaibollen; (bij uitbr.) de houten staak, wip of schutsboom waarop de vogel staat.
zie ook gaai, de ~ afschieten
vgl. wip
De liggende wip vormt de verzameling van de doelen waarop men kan richten. De doelen of de gaaien hebben elk hun eigen puntenwaarde. (dehertenschutters.be)
Landry Mulemo en Robert Klaasen bleken de beste schutters te zijn.De spelers die een gaai afschoten, kregen allemaal een diploma en mochten ook de afgeschoten gaai mee naar huis nemen. (vlas.be)
Zedelgemse Gaai schieting 100 euro gratis – KNBBW
“Dan schieten alle gildebroeders naar een houten vogel of gaai op een staande wip. Wie erin slaagt, de vogel van de wip te schieten, wordt voor drie jaar gildekoning en mag de koningsbreuk met zilveren platen dragen”, zegt Leo Struyven, hoofdman van de Sint-Sebastiaansgilde van Vlimmeren. (nieuwsblad.be)
uitdrukkelijk afkeuren, krachtdadig verwerpen, sterk afwijzen
zie banbliksem
Bracke werd door zijn partijvoorzitter De Wever meteen gebanbliksemd want die wil na de verkiezingen België omvormen tot een confederale staat met onder meer de volledige splitsing van de sociale zekerheid, de fiscaliteit, de justitie en ga zo maar door. (knack.be)
De verbouwereerde Vervecken schold De Clercq uit voor het vuil van de straat en banbliksemde hem als een judassende woordbreker. (tijd.be)
En al zijn ze Anderlechtsupporters, ze banbliksemen Ivan Leko niet. (nieuwsblad.be)
Alles wat niet naar zijn zin is banbliksemt hij. (hln.be)
de hoofdvogel afschieten (hoofdvogel, de ~ afschieten), de grote prijs winnen, het beste behalen
Typisch Vlaams: uitblinken, de beste zijn: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vnw: de gaai afschieten: de beste zijn
verouderd? Zo niet, waar?
vgl. gaai
Onze maatschappij mag er op roemen in dezen gezondheidsbevorderenden maatregel weer den hoogsten gaai afgeschoten te hebben. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
Vóór dertien jaar werd met «Aalst stad van karnaval, bloemen, ajuin en bier» de opper-gaai afgeschoten. (De Voorpost | 1978)
man die graag en veel achter de vrouwen aanzit
NL: rokkenjager
zie ook: zijn broek niet kunnen toehouden
Pontagnac, een hardnekkige vrouwenloper, achtervolgt de knappe Madame Vatelin tot haar huis en ontdekt dat zij de vrouw is van één van zijn vrienden. (Plot le Dindon)
Uiteraard komt hij met zijn wagen opscheppen bij Pascale. Maar Pascale wil hem een lesje leren, omdat Boma een onveranderlijke vrouwenloper blijft. (booksinbelgium.be)
Eddy Merckx en René Magritte zijn lid van die selecte club van Belgen op wie Belgen apetrots zijn. Jacques Brel hoort daar ook bij. De Vlaamse Brusselaar was tijdens zijn leven nochtans geen modelburger. Hij was naar verluidt veeleer een zelfingenomen misogyne vrouwenloper. (De Tijd)
vnw: fysieke inspanning;
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 2
zie ook fysisch
opm: Het is opmerkelijk dat ‘fysische inspanning’ volgens google2022 voornamelijk en veelvuldig in de medische sector gebezigd wordt
Veralgemeende, potentieel gevaarlijke, allergische reactie op voeding die alleen optreedt na een fysische inspanning binnen de 4u na de voedselinname. (uzleuven.be)
Zware fysische inspanningen, heffen van zware gewichten en persen worden best vermeden tot 2 weken na de ingreep. (oogartsknokke.be)
…je kan gerust stellen dat om deze olympische disciplines ernstig te beoefenen heel veel fysische inspanning van de schutter is vereist. (nieuwsblad.be)
Michel Verschueren, de flamboyante ex-manager van Anderlecht
“Mister Michel” Verschueren, de kleurrijke en controversiële ex-Anderlecht-manager, is overleden (sporza.be)
Toch mochten wij op bezoek komen, want Mister Michel blijft moedig vechten tegen de tand des tijds. (nieuwsblad.be)
De keuze voor Verschueren lijkt logisch, want als zoon van de legendarische clubmanager ‘Mister Michel’ kent hij de club door en door. (tijd.be)
Mister Michel dolgelukkig met Anderlecht-aanwinst | Voetbal24
vnw: (Belgisch-Nederlands]: revalidatiearts (een fysiotherapeut is in België een specialist)
opm: in NL is een fysiotherapeut wat in BE een kinesist is
“Het woord fysiotherapeut komt in de standaardtaal in België voor als officiële benaming voor de ‘begeleidende arts die het hele revalidatieproces coördineert’. In de standaardtaal in Nederland wordt daarvoor het woord revalidatiearts gebruikt.” (.vlaanderen.be/taaladvies)
Na diagnosestelling door de fysiotherapeut wordt er een multidisciplinaire behandeling opgestart of monodisciplinair advies en therapie gevraagd. (sfz.be)
In hardnekkigere gevallen kunt u geadviseerd worden om een gestructureerd trainingsprogramma te volgen onder toezicht van een fysiotherapeut, om injecties met ontstekingsremmende en pijnstillende medicatie in uw wervelkolom te krijgen en/of om sterkere pijnstillende medicatie te nemen. (orthokliniek.be)
Typisch Vlaams: (rijks)ambtenaar (formeel): Een ‘functionaris’ is in het Algemeen Nederlands iemand met een (hogere) functie in een bedrijf. In Belgisch-Nederlands wordt het nog gebruikt voor een ambtenaar. In het Frans: ‘fonctionnaire’. Belgisch-Nederlandse Standaardtaal: Gangbaarheid: 6: Vlaamsheid: 1
vnw: rijksambtenaar, staatsambtenaar
taaladvies.net: Functionaris is standaardtaal in het hele taalgebied in de betekenissen ‘(hogere) ambtenaar in overheidsdienst’ en ‘iemand met een hoge functie in een politieke partij’. Functionaris is ook standaardtaal in Nederland in de betekenis ‘iemand die een (hogere) functie in een bedrijf bekleedt’.
opm: Taaladvies.net is tegenstrijdig met Typisch Vlaams en vnw
Een hogere functionaris zei te vermoeden dat de fout bij de vluchtleiding ligt. (gva.be)
Kritische herinneringen van een functionaris van het ministerie van Buitenlandse Zaken aan dertig jaar ontwikkelingswerk in Afrika en Latijns-Amerika (vosselaar.bibliotheek.be)
strikje, lintje
vnw:
•lintje, strikje
•prul
•sul
zie ook andere betekenis van frul
Straal het zomergevoel uit in dit oranje/wit-gestreept jurkje met frul voor meisjes. (bel-bo.be)
Mayoral – Luierbroekje met frul in wit. Artikelnummer: 20897. €16,99 €8,49 Incl. btw. (petit-coeur.be)
bijnaam voor de bewoners van Tollembeek, een gemeente gelegen in het Pajottenland
Lange jaren geleden toen de oude kerk van Tollembeek nog bestond, werd den haan van het torenkruis gehaald, omdat hij sedert eenigen tijd vastgeroest was. Men had hem in een schuur op den dorsvloer gezet om hem ’s anderendaags terug op den toren te dragen. Tot eenieders verwondering was de haan ’s nachts verdwenen. Was hij dan gaan vliegen? Overal werden opzoekingen gedaan. Heel Tollembeek werd binnenste buiten gekeerd, doch het zoeken bleek vruchteloos. Lange tijd bleef de kerktoren zonder haan. In de omliggende gemeenten had men veel jolijt met de tollembekenenaars, die van toen af “De Hanezoekers” werden genoemd. (Pajottenland/Zenne/Dender)
wanneer men iemand typeert op basis van zijn spreuken à la Bond Zonder Naam (waarvoor Phil Bosmans jarenlang de spreuken bedacht)
Rick de Leeuw “op zoek naar de Phil Bosmans in ons”. (vrt.be)
“Laat mij maar de Phil Bosmans van de boekskes zijn” (gva.be)
Soms ben je echt wel de Phil Bosmans van twitter maar dan met een academisch tintje. (twitter)
CD&V-politicus Hendrik Bogaert, niet meteen de Phil Bosmans van zijn partij, zei vrijdag op het VRT-programma De afspraak nog dat dit naar pestgedrag neigt. (knack.be)
Kijk een aan, de Phil Bosmans van het rechtse forumgild :lol: (forum.politics.be)
De ‘Phil Bosmans’ in deze zanger komt daarna naar boven in het belerend profetische “That’s The Way It Goes” over de ons aller toegewenste berusting in het … (rootstime.be)
Ik heb nooit gezegd dat ik een Phil Bosmans-toneeltje zou opvoeren. Ik wilde mijn verhaal brengen, en kijken wat vandaag nog de relevantie … (nieuwsblad.be)
“De Bond zonder Naam (BZN) is een Vlaamse maatschappijkritische beweging die vooral bekend is van de gratis maandspreuken die uitnodigen tot reflectie, verdieping en verandering.” (wikipedia)
Ook in het dagelijks taalgebruik wanneer men refereert naar een of andere inzichtelijke slogan of spreuk
Een betere wereld begint bij jezelf (of hoe gaat die spreuk van den bond zonder naam weer). (autofans.be)
Vanaf 1957 legde Bosmans zich volledig toe op de uitbouw van de Bond zonder Naam in Vlaanderen.(standaard.be)
‘Silence = Sexy’, zo heet de zomertournee van de jongerenbrigade van de Bond zonder Naam die afgetrapt werd op het Sfinksfestival. (krantenkoppen.be)
Een spreuk van de Bond Zonder Naam. ‘Maak geen drama van elke tegenslag’. (cultuurgeschiedenis.be)
Bewandel nieuwe paden als je de weg kwijtraakt. Het zou een uitspraak van de Bond Zonder Naam kunnen zijn, maar we bedachten die leuze even … (damusic.be)
Als het noodlot toeslaat, dan heb je maar beter veel gewillige helpende handjes … het zou een slogan van “bond zonder naam” kunnen zijn . (facebook)
De Bond Zonder Naam maakt spreuken dat het gene naam heeft.
een vereniging van of ter ere van oudstrijders
google2022: 29 hits in .NL (meestal mbt .BE)
De vlag is van de oudstrijdersbond van Sinaai en gedenkt WOI en WOII. (erfgoedinzicht.be)
Het is niet te verwonderen dat Jean de Lanier, als ‘oudstrijder’ ook lid was van de oudstrijdersbond van Sint-Joris. (komoot.com)
De oudstrijdersbond van weleer staat nu geregistreerd onder de naam vzw Veteranen, Militairen, Sympatisanten Ternat. (ternat.be)
In samenwerking met de oudstrijdersbond zal er ter nagedachtenis van de Lummense gesneuvelden een nieuwe gedenkplaat gemaakt worden. (limburg1914-1918.be)
typisch stokje, eigenlijk plat latje of spatel, zoals dat van een frisco. Wordt gebruikt in de keuken, als knutselmateriaal, …
Kleef met de houtlijm een friscostokje op de wasknijper, precies op het stukje waar de wasknijper open gaat. (colruyt.be)
Leg je friscostokje erop en vouw de rest van de tape errond. Herhaal tot je kader groot genoeg is voor je foto. (mama.libelle.be)
Of je kan ook gaan voor stukjes watermeloen op een friscostokje als alternatief voor een ijsje. (leukewereld.be)
Steek er voorzichtig een friscostokje in. Steek de lolly’s een half uur in de diepvries. (maisonslash.be)
Geef nu elk friscostokje aan het uiteinde een kleur en schrijf er een tafeloefening op. (ellodeuil.be)
koop Pec Pads en zo’n doekje bind je dan met een rekkertje vast op een spatel (zo’n friscostokske van den doktoor waarbij je er eerst rechte kanten aan maakt met een schaar) (forum.belgiumdigital.com)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.