Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
gemeentelijke stedenbouwkundige verordening van de Stad Brussel met regels voor de handelaars in een deel van het historisch centrum
de bedoeling is het werelderfgoed in de wijk rond de Grote Markt te beschermen vanwaar de benaming “Unesco”
“De zone rond de Grote Markt is beschermd door de gemeentelijke verordening Unesco-zone.
De wijk rond de Grote Markt bevat heel wat gebouwen uit de 17de eeuw. De gevels vormen een harmonisch geheel binnen de gedeeltelijk middeleeuwse, kronkelende straatjes. De namen van de straten doen nog denken aan de handel die hier vroeger plaatsvond. De Stad Brussel is trots op dat erfgoed en wil het daarom bewaren voor de toekomst.” (brussel.be)
“De nieuwe regel geldt voor de zogenaamde Unescozone rond de Grote Markt, de Sint-Jacobswijk en de omgeving van het Sint-Katelijneplein.” (050115 DS)
beest dat een prijs gewonnen heeft
alg: een gelauwerd iets of iemand
vnw: winnaar
Woordenboek van populair taalgebruik – Marc De Coster: (1954) (Vlaanderen, sch.) gelauwerd persoon; laureaat. Oorspr. gezegd van een dier dat een bekroning heeft behaald.
Typisch Vlaams: prachtexemplaar: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Van Dale 2018 online: BE
1. beest dat bekroond is, bv. op een veekeuring
= NL prijsdier
2. BE iets dat of iem. die vaak in de prijzen valt wegens bijzondere verdiensten
= NL prijsdier
vgl. prijsduif
“Het treinverkeer tussen Mechelen en Puurs heeft gisterenvoormiddag 3,5 uur stilgelegen nadat een trein een losgebroken paard had aangereden. Vierhonderd pendelaars moesten worden geëvacueerd. Dorino, een prijsbeest op rust, overleefde de klap niet.” (021214 HLN.BE)
“Merrie behaalde twee olympische gouden medailles (TITEL) ’t Merelsnest rouwt om prijsbeest Sapphire.” ( 020714 NB.BE)
Jagger, de Ierse setter uit Tongeren, kan onmogelijk vergiftigd zijn op de Britse hondenshow Crufts. Dat zeggen de organisatoren van ‘s werelds grootste hondenshow op basis van een autopsie. Het prijsbeest kreeg volgens hen snelwerkend gif toegediend en moet dus na terugkomst in België vergiftigd zijn. (deredactie.be)
Stromae was het grootste prijsbeest op de zevende editie van de MIA’s, de Music Industry Awards. (090214 VRT)
Op het Nederlandstalige woord van het jaar is het nog even wachten, maar internationaal hebben we het prijsbeest van 2017 beet. (nieuwsblad.be)
iemand die kasseien legt; kasseilegger
uitspraak: kassaar, kassaajer
Kasseiers verdienen goed hun kost, maar het is een zware stiel.
boek dat plechtig overhandigd wordt bij de prijsuitdeling aan het einde van het schooljaar
zie ook concours, prijskamp,
Van Dale gewestelijk
In Antwerpen en Brabant: den boek, de boeken (mannelijk)
AN: het boek, de boeken (onzijdig)
“Elk jaar beloont de Universiteit Antwerpen enkele verdienstelijke leerlingen uit het laatste jaar ASO met een prijsboek. De Universiteit Antwerpen stelt enkele prijsboeken ter beschikking over diverse onderwerpen zoals recente geschiedenis, literatuur, economie, geneeskunde, wetenschappen… Deze boeken kunnen tijdens de plechtige prijsuitreiking aan de leerlingen overhandigd worden.” (website ua)
Op het einde van het schooljaar wordt in de Academie voor Beeldende Kunsten, tijdens de plechtige prijsuitreiking, prijsboeken ivm kunst overhandigd.
prijskamp, examen, toets
(verouderd in het onderwijs)
in de jaren vijftig sprak men nog van de concours of prijskampen met Kerstmis, Pasen en de grote vakantie; er werd dan ook gekampt om de eerste plaatsen in de klas en de eerste ging naar huis met een lauwerenkroon uit goudpapier en een stapel prijsboeken
Onze oudste deed het goed op school, hij was altijd de eerste bij de concours.
in groot aantal, veel
SN: in groten getale
“Wij hopen jullie in grote getallen te mogen verwelkomen op de Dag van de Trainer.” (sportschieten.be)
“Later evolueerde deze vegetatie stroomafwaarts naar een minder voedselrijke, relatief drogere en open situatie, waar de den lokaal in grote getallen voorkwam.” (scheldeschorren.be)
zie verziekelijking
“De toenemende vraag naar kurk resulteert in een overexploitatie van de mediterrane kurkeikbossen, met verzwakking en verzieking van het bosbestand tot gevolg.” (recycork.be)
“Het wordt een manifestatie tegen de stilstand, de onwil en de verzieking van de politiek. Wij laten ons niet gijzelen door kortzichtige politiek”. (hln.be)
in bed liggen
VD 2014 vermeldt wel “erin liggen”, “erin kruipen” en “erin gaan”.
Ik zou er op tijd moeten inzitten want ik moet morgen vroeg op.
verzieken, ziek worden, ontaarden
niet in VD, niet in WNT, wordt meer gebruikt in Vlaanderen dan in Nederland
“Dat heeft te maken met hoe wij onze migratie niet hebben geregeld. En dat heeft dan weer alles te maken met de verziekelijking ervan door het Vlaams Blok. Zij hebben belet dat een broodnodige maatschappelijke discussie gevoerd werd.” (S.Bracke in Knack 301214)
“Wij beleven al die onheilspellende verschijnselen als tekenen van verloedering en verziekelijking van ons klimaat en onze samenleving.” (dominicanenknokke.be)
bot maken
wordt in geschreven taal ook overdrachtelijk gebruikt: “de zintuigen afbotten”, “het gevoel afbotten”…
Van hout te snijden bot uw mes rap af.
M’n zenuwstelsel is bezig met afbotten. Plus, geweld, wat ben je ermee? (Herman Brusselmans – Kaloemerkes in de zep)
splijten
vergelijk AN “spalken” en Duits “spalten”
Ge weet toch dat mastenhout spoolt als ge er een nagel met een scherpe punt in wilt slagen, eerst afbotten dus!
Buitengooien, naar buiten brengen, afvoeren, kwijtgeraken
Die oude koelkast kunt ge best meteen buitenwieteren!
Als je in een vergelijking aan 1 kant het omgekeerde van een getal aan de andere kant hebt staan, mag je die allebei buitenwieteren.
be.politics: “Wanneer gaat men hier nu eens orde op zaken stellen en een hoop van die lui buitenwieteren ?”
auto of moto die volgens sommigen op een of andere manier een indruk van verwijfdheid nalaat
“De Tesla is de janettenbak van de happy few.” (Knack 04/01/15)
“menier denkt dat em zonder sportieve velgen de baan op kan?
ei, wat is dat ier?
geen spoilers geen dinge, niekste kloten, jongene
wa veur ne janettenbak is da jongen?” (DJ Puthond Snellen Eddy’s Beat)
trucker, camioneur
kontrimo.be: Als camionchauffeur zorg je ervoor dat de leveringen op tijd op hun bestemming aankomen. Je staat ook in voor het laden en lossen van de vrachtwagen op de werf. Dit zal gebeuren met de kraan of de vorklift.
zie schachtentemmer
.
verantwoordelijke in Vlaamse studentenclubs voor de schachten tijdens hun eerste jaar bij de club; ook wel “schachtenmeester”
zie ook schachtendoop, schacht, studentendoop
Studentenclub in rouw na dood schachtentemmer (Titel)
Het overlijden van Jeremy Godderis, eergisteren tijdens een ongeval in een beerput op een hoeve in Izenberge, slaat diepe wonden bij de studentenclub Moeder Brecht uit Roeselare. “Jeremy was schachtentemmer bij ons”, zegt zijn boezemvriend. “We verliezen een ongelooflijk sympathieke knul die goed in de groep lag.” (HLNBE 120414)
klassieke spelling voor preses; voorzitter van een studentenclub of faculteitskring
(Van Dale: Belgisch-Nederlands, studententaal)
zie ook commilito, praesidium
“De praeses is de woordvoerder en eindverantwoordelijke van WiNA. Hij/zij is, zoals men weleens zegt, de baas. Hij/zij zit de vergaderingen voor en leidt (met korte ei) de cantussen. Hij/zij is het gezicht van WiNA.” (website WiNA, faculteitskring wis- en natuurkunde van de Rijksuniversiteit Gent)
Ook de preses van ons jaar was een overzitter. (dewereldmorgen.be)
medestudent die tot dezelfde studentenclub of faculteitskring behoort
zie ook praeses
4 – Het Praesidium bestaat uit Commilitones die het Dagelijks Bestuur van de Club op administratief en organisatorisch vlak waarnemen. Het Praesidium bestaat tenminste uit een Praeses, een Vice-praeses, een Quaestor, een Scriptor, een Schachtentemmer, een Zedenmeester, een Sport – en cultuurpraeses en een Cantor.(Statuten Brugse Universitaire Kring)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.