Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente reacties

    De onderstaande reacties zijn de laatst toegevoegde reacties op termen in ons woordenboek.

    #541 mieren

    Het vnw kent ook nog:

    mieren (mierde, gemierd)
    •krioelen, wemelen
    •jeuken
    •turen, loeren, staren

    Die 1ste en 2de betekenis ken ik niet echt en ik vind er ook niet direct voorbeelden van. Iemand?

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 02 Dec 2023 10:01

    #542 bloedkaros

    Bloedkaros, de weerwolf, Bende van Baekeland en ook de Bokkenrijders, zijn onderwerpen die enige verdieping en vermelding int VW verdienen.

    Toegevoegd door Gene Zever op 01 Dec 2023 12:05

    #543 bloedkaros

    Ik heb het lemma naar bloedkaros omgevormd.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 10:32

    #544 mieren in de benen hebben

    Het vnw kent ook nog:
    (een) mier(en) in zijn broek hebben: op hete kolen zitten, zenuwachtig of ongeduldig zijn

    Maar dat komt blijkbaar evengoed in .NL voor. Zelf ken en gebruik ik het niet, maar dat is op zich geen argument.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 08:11

    #545 bloedkaros

    Ha, met een enkele r:

    “De bloedkoets of bloedkaros is de naam van een spookachtig rijtuig dat voorkomt in volksverhalen en als kinderschrik in de Vlaamse folklore.
    Sagen van de bloedkoets zijn gesitueerd in en rond Antwerpen, Vlaams Brabant en Aalst. Naargelang de plaats en de tijd verschillen deze verhalen lichtjes. Maar meestal gaat het over een afgesloten zwarte koets die ’s nachts door de stad rijdt. De koets ontvoert kinderen of de duivels die erin zitten bijten de kinderen hun tenen af.” (wikipedia – bloedkoets)

    Invoeren maar…

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 28 Nov 2023 19:50

    #546 bloedkaros

    ‘Bloedkaros’ is zeker de moeite om als lemma in te voeren. Het komt voor in Vlaamse vertellingen,de moraal van het verhaal doet denken aan de weerwolf.

    Toegevoegd door Gene Zever op 28 Nov 2023 17:26

    #547 actief, iets op zijn ~ hebben

    Met verschillende persoonlijke voornaamwoorden komen de voorbeelden à volonté. Ik had mij bij het zoeken teveel laten leiden door het woord ‘actief’. Maar dat is een boekhoudkundige term waar ge niet veel verder dan boekhouden mee raakt.
    :
    Het actief (de activa) is het ingebrachte kapitaal in een onderneming.
    Mijn boekhouden is ook niet meer wat het nooit geweest is… Het lemma komt er een dezer dagen aan, u kunt dan toevoegen of veranderen gelijk u wilt.

    Toegevoegd door Gene Zever op 28 Nov 2023 17:19

    #548 gemeubeld

    Het Algemeen Nederlands Woordenboek geeft ook nog: (vooral) in België: ( Gezegd van een aquarium): voorzien van een meubel; inclusief meubel
    met daarbij een voorbeeldzin:
    Aquarium, gemeubeld maat 100 × 40 × 50 cm € 500.
    http://www.koopjeskrant.be/te_koop_gemeubeld_aquarium_zd32858979.html

    Die link van het voorbeeld bestaat niet meer en ik vind voor de rest geen goegels met “gemeubeld aquarium” of “aquarium, gemeubeld”.

    Lijkt me niet algemeen.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 28 Nov 2023 06:32

    #549 actief, iets op zijn ~ hebben

    Als het moeilijk is om voorbeelden te vinden, dan wil ik er wel wat toevoegen eens het lemma online staat. Geen probleem.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 27 Nov 2023 10:14

    #550 actief, iets op zijn ~ hebben

    Ik meende toch goed gegoogled te hebben, maar vond er slechts een in een oude tekst over de Westhoek en de ander in een in oud Pallieterke. Voor de laatste moest het hele gazetje uitgespit worden. Want ik heb helaas niet de mogelijkheid op dit apparaat om een woord in de tekst te zoeken.
    Maar bon, met wat verschillende werkwoordsvormen en wisselende persoonlijke voornaamwoorden gaat het wellicht toch nog lukken.
    Zeer bedankt, ik zal met de resultaten een extra lemma maken.

    Toegevoegd door Gene Zever op 26 Nov 2023 17:37

    #551 actief, iets op zijn ~ hebben

    We hebben uit ons materiaal de indruk gekregen dat hier de vormverschillen domineren; identieke uitdrukkingen met verschillende betekenissen in Noord en Zuid kwamen we niet tegen (cat.II). De grens tussen I en III is niet gemakkelijk te trekken; doorslaggevend voor onderbrenging bij III was meermaals de bij spreekwoorden en uitdrukkingen vaak voorkomende parallelle zins- of woordgroepsbouw, bijv. mossel noch vis (vis noch vlees), op zijn actief schrijven (op zijn conto schrijven), mooi en wel (goed en wel).

    (www.dbnl.org/tekst/taa007199501_01/_taa007199501_010016.php)

    Voorbeeldzinnen door o.a. te goegelen (inclusief aanhalingstekens): “op zijn actief geschreven” site:.be

    of: “op zijn actief schrijven” site:.be

    en dan hun/hen/haar/ons/…

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 26 Nov 2023 16:03

    #552 actief, iets op zijn ~ hebben

    De uitdrukking “op zijn actief schrijven” bestaat ook. Ik vond er maar drie voorbeelden van waarvan ik er inmiddels weer twee kwijtgespeeld heb.
    :
    De lage inflatie in België zou ik niet op het actief schrijven van een gezond regeringsbeleid. Indien men de economie helemaal plat legt, is er geen vraag meer. (Senaat/senate.be)

    De uitdrukking doet denken aan het Franse ‘ajouter à son actif’ maar ook (direct) aan het AN-se “op zijn conto schrijven”.
    Ik vermoed dat deze term weinig gebruikt wordt – hetzij verouderd is.
    Voorbeeldzinnen zijn welkom, ik zal daarmee een apart lemma aanmaken.

    Toegevoegd door Gene Zever op 26 Nov 2023 13:41

    #553 bloedkaros

    Welkom BertRobaye.
    Bloedkarros vind ik nog terug in een titel van een boek:

    1927 Van boerke Slim en de drij beenhouwers . De bloedkarros. (jeugdboek)
    Pentekeningen van de schrijver.
    Antwerpen: L. Opdebeek. -16p.
    Afmetingen: 27 × 18
    (schrijversgewijs.be)

    Wat sjokkedee betekent wordt niet echt duidelijk uit het lemma en ik vind het ook niet op het internet. Het doet me denken aan sjokkedijzen, maar ik zie geen verband.

    Misschien kunt ge uw lemma wat verduidelijken? Als het maar een probeersel was, dan zal ik het binnenkort uit de lijst verwijderen.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 26 Nov 2023 09:08

    #554 duurtijd

    Ah, maar ik had het niet op je/jouw vs u/uw (een onderscheid dat in het Vlaams niet bestaat en nooit bestaan heeft), maar op het verkeerd toepassen van de beklemtoonde vormen ‘jij’, ‘jou’, ‘jouw’ waar het gewoon je zou moeten zijn. Als die mensen Vlaams spreken, zeggen ze gewoon ‘ge’, maar van zodra dat ze Nederlands proberen/menen te spreken, maken ze daar allemaal ineens ‘jij’ van, in plaats van ‘je’. Het lijkt vooral (maar niet uitsluitend) een West-Vlaams fenomeen, en ik weet niet echt waarom. Misschien hypercorrectie, omdat hun ‘ge’ sowieso al als ‘je’ uitgesproken wordt (‘gij’ blijft wel ‘gij’), en ze daardoor verkeerdelijk de beklemtoonde vorm gebruiken om een zo groot mogelijk contrast met hun eigen taal te creëren?

    Bijvoorbeeld:
    Ge moet hier uwe naam schrijven.
    wordt
    JIJ moet hier JOUW naam schrijven.
    i.p.v.
    Je moet hier je naam schrijven.

    Iedere keer dat ik van die zinnen met verkeerde ‘jij’, ‘jou’ of ’jouw’s lees, denk ik “ah ja, vaneigens, wie anders?” In de voorbeeldzin bijvoorbeeld “jouw wensen”. JOUW wensen! Ja, allez, van wie anders?

    Toegevoegd door nthn op 23 Nov 2023 23:24

    #555 duurtijd

    Ik had de voorbeeldzin op NL èn op VL gegoogled: beide vormen kwamen in beide landen voor. Geteld heb ik ze niet, maar wel de vraag hier geplaatst. Gisteravond bedacht ik plots dat iets uitdrukken zónder “aantal” gewoon zonder meervouds-s gaat. “Ik wil daar drie meter van, het is 100 meter lopen enz. Na ‘aantal’ zou ik zelf altijd meervoud hanteren: Een aantal dingen, een aantal meters of vierkante meters.
    Wat het je/jouw gebruik betreft: dat was mij niet opgevallen omdat de vorm de laatste decennia in NL steeds populairder is geworden om een ander aan te spreken – of te schrijven.Het vervangt meer en meer u/uw, de beleefheidsvorm. Maar niet alle ABN-sprekers vinden dat normaal.
    Je/jouw zeggen tegen vreemden, dat doen ze bij de Ikea tegen de klanten om alvast een gemoedelijke sfeer te creëren. Uiteraard moet er nog steeds afgerekend worden in harde euro’s ;-).
    Maar dank voor uw commentaar!

    Toegevoegd door Gene Zever op 22 Nov 2023 17:49

    #556 duurtijd

    Maar als ge een fout tegen het ABN in de eerste voorbeeldzin wilt: ‘jouw’ moet natuurlijk gewoon ‘je’ zijn.

    Toegevoegd door nthn op 22 Nov 2023 00:26

    #557 duurtijd

    Niet in VL, omdat meeteenheden alleen in het meervoud kunnen staan als ze onmiddellijk voorafgegaan worden door een verbogen: bijvoeglijk naamwoord, telwoord of voornaamwoord. ‘Vierkante’ (of ‘vierkantige’) is deel van de meeteenheid, waardoor het niet telt als verbogen bijvoeglijk naamwoord.
    Of ‘meter’ is zelf het meervoud en ‘meters’ is een dubbel meervoud, het is maar hoe dat ge het ziet.

    - tweehonderd meter, honderden meters, een aantal meter, een aantal honderd meter, een aantal honderden meters
    - tweehonderd jaar, honderden jaren, een aantal jaar, een aantal honderd jaar, een aantal honderden jaren

    En dan is er nog ‘tdees:
    Honderden vierkante meter → een integrale oppervlakte van 200+ vierkante meter (volgens taaladvies bestaat dit niet, nochtans zijn er meer dan genoeg resultaten te vinden)
    Honderden vierkante meters → 200+ vierkante meter, maar niet per se in één stuk
    En het is niet omdat ’vierkante’ erbij staat, want:
    Honderden meter → 200+ meter aan een stuk (meer dan genoeg resultaten)
    Honderden meters → 200+ meter in verschillende stukken

    Toegevoegd door nthn op 22 Nov 2023 00:21

    #558 duurtijd

    Het is geneuzel, maar ik vraag mij toch af of het niet “het aantal vierkante meterS” moet zijn in de eerste voorbeeldzin. Aantal duidt immers op meervoud.

    Toegevoegd door Gene Zever op 21 Nov 2023 16:38

    #559 hemmen

    “Ik hem goed meegewerkt” las ik op vrt.be. Alleen vrees ik dat het een zetfout betreft ;)

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 13 Nov 2023 11:18

    #560 kamperen, de prijzen ~

    Een even wonderlijke als schone uitdrukking. Ik vond er slechts twee treffers van, dit zijn ze.

    Toegevoegd door Gene Zever op 12 Nov 2023 13:22

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.