Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande reacties zijn de laatst toegevoegde reacties op termen in ons woordenboek.
Ook hier het moeras.
De betekenis ‘in het kort’, ‘kortgezegd’ klopt toch niet? Moet dat niet zijn ‘in het algemeen’, ‘in alle gevallen’?
In De Standaard een gelijkaardige lezersbrief:
“Het verbaast me dat noch Paul Goossens en Joachim Pohlmann noch de historici Jo Tollebeek en Louis Vos lijken te beseffen dat de kreet ‘Walen buiten’ die ik in de jaren 60 overal in Leuven heb zien kalken en horen kelen een kanjer van een gallicisme is. ‘Walen buiten’ is de letterlijke vertaling van ‘Les Wallons dehors’ (de correcte vertaling is: ‘Weg met de Walen’).”
Die taalverbeteraar verstaat de nuance niet: Walen buiten betekende dat de Walen moesten opstappen uit de universiteit van Leuven. Eigenlijk: het moest stoppen met de Franstalige invloed in Leuven. Weg met de Walen betekent eerder dat ge niets van de Walen moet hebben, tout court niet.
Dus idem met Coucke: Ze willen hem buiten uit Anderlecht, meer niet.
Ik zal een omgekeerd voorbeeld geven. Als pacifist kunt ge zeggen ‘weg met de oorlog!’, maar ‘oorlog buiten!’ zou een eerder rare slogan zijn omdat ge dan alleen oorlog in een specifieke context weg zou willen.
Twee handen op het stuur en voor u kijken, leren ze dat zo niet in de rijschool? ;)
Overigens is carrouselrijden blijkbaar ook een discipline in de paardensport.
In de gratis VD op het internet:
stem·pel (het/de; o en m; meervoud: stempels)
1 gereedschap met in de onderkant verheven of uitgediepte figuren, waarmee je afdrukken slaat
2 afdruk van een stempel: zijn stempel op iets drukken het door zijn medewerking sterk beïnvloeden
3 soort, slag: een man van de oude stempel met ouderwetse ideeën
Meldpunt taal, 24 april 2019:
“In België willen de supporters van Anderlecht de voorzitter Marc Coucke weg hebben. Ze protesteren, daarbij “Coucke buiten” scanderend. Ik vraag mij af waarom onze zuiderburen dan letterlijk vertaald Frans gebruiken (“Coucke dehors”), terwijl het Nederlands daar toch gewoon een vaste uitdrukking voor heeft: “Weg met Coucke”."
Blijkbaar is elke uitdrukking die ze in klompenland niet kennen “letterlijk vertaald Frans”. De ingever (NL: invoerder) van die ‘Opvallende zinsconstructie’ vermeldt overigens dat hij (of zij, maar dat is vrij onwaarschijnlijk) het hoorde op ‘VRT1’. Die loopt precies ook 15 jaar achter op de feiten.
Klopt! Ongeveer 3 keer zoveel zoekresultaten voor pipo in NL als in VL, dus verhoudingsgewijs ongeveer evenveel. Ook deze passage van Wikipedia over Pipo de Clown:
“Pipo de Clown is een personage bedacht door Wim Meuldijk, dat bekend werd door de gelijknamige Nederlandse televisieserie. De vertolking van Cor Witschge is het bekendst.
De naam ‘Pipo’ is sindsdien in Nederland verworden tot veelgebruikt synoniem voor het woord clown."
De oudste verwijzing naar ‘pipo’ in Etymologiebank is van 1988, en het is nergens te vinden in de WNT, dus het begrip is waarschijnlijk inderdaad afkomstig van het personage.
http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/pipo
Miljaardenondedju, ze zijn toch weer bezig zeker. Nu is het reklam voor Lunch Garden waarin dat ze om wie weet welke reden constant ‘suppermarkt’ e.d.m. zeggen. Trouwens, ‘de neutenden ambetanterik’ spreekt Vlaams met een Brabants accent, maar de verlichte stem op het einde praat netjes Hollands. Doorgaans noemen ze dat ‘framing’.
Geen idee. Ze proberen in die weerspreuken fonetisch te schrijven, wat – zo ervaren we ook op het VW – niet doenbaar is. Want dan mogen ‘goe deu’ in de buurt zitten, ‘ons’ en ‘geeft’ zijn dan weer gewoon gespeld. Wat me ook al opgevallen is, is dat ze bij de ‘vertaling’ de betekenis soms nogal geweld aan doen. Typisch voor taalverbeteraars ;)
Als vrijwilliger bij het VW ben ik natuurlijk niet tegen deze weerspreuken, maar het is toch eerder voor de folklore dat ze het doen, vrees ik.
Ik heb het ook gezien. Vergissing of schrijven die zo maar iets …
Op het einde van het weerbericht op vrt geven ze altijd een weerspreuk in een dialect. Vandaag was het:
“Ons flora geeft goe deu”
Ze vertaalden dat als ‘De zon geeft veel warmte’ en het zou uit Mechelen komen. Flora in Mechelen?
Zegde werd ooit gebezigd in Nederland en is nu een soort hypercorrectie in Vlaanderen:
“Net als hebben had ook zeggen een onregelmatige vervoeging, die in het Nieuwnederlands door analogiewerking gedeeltelijk is rechtgetrokken: alleen de verleden tijd zei(den) is nog afwijkend. Deze is ontwikkeld uit Proto-Germaans *sagida- met de westelijk-Nederlandse klankovergang *-agi- > egi, ei als in dweil, gevolgd door wegval van de intervocalische d in het enkelvoud, zoals in heide > hei. In het meervoud (wij) zeiden is de d blijven staan. Een regelmatige verleden tijd zegde is in het Nederlands verouderd of formeel en alleen gebruikelijk in samenstellingen en afleidingen, bijv. ontzegde, zegde toe, zegde af. Ook in alle BN-dialecten wordt de vorm zei gebruikt, maar doordat sommigen die vorm als dialectisch aanvoelen, geven zij vaak de voorkeur aan het exogene zegde. Wel algemeen standaardtalig is het regelmatige verl.deelw. gezegd, dat in het Nieuwnederlands de westelijke vorm gezeid verving.” (M. Philippa e.a)
Awel, in ‘t Waasland is het ’gezeed’, zoals in het Kempische voorbeeld hier (en in de OVT ook ‘zee(d)(en)’, zoals in Antwerpen/de Kempen), maar ‘ee’ en ‘ei’, en een al dan niet uitgesproken d op het einde, zijn m.i. gewoon uitspraakvarianten van mekaar (er zijn nog tal van andere voorbeelden waarin ee’s en ei’s regionale uitspraken voorstellen, toevallig bv. in meers/Meir, en over de d-/t-deletie in het taalgebied heeft er zelfs enen een doctoraat geschreven (1) – en dat is dan nog voornamelijk m.b.t. de situatie in Nederland) terwijl dat ‘zegde’/‘gezegd’ wel een duidelijk andere vorm is, waarvan de oorspronkelijke k-klank niet is weggevallen.
De WNT zegt ook:
“De thans meest frequente volt. -deelwoordsvorm is gezegd, naast een ouder, en thans nog gewest. gezeid of een gewest. gezeed en een Limb. gezaag (bij een inf. zagen).”
Dit doet mij dan wel weer vragen: waar komt ‘zegde’ eigenlijk vandaan?
(1) http://www.meertens.knaw.nl/uitgeverij/extern/tdeletie.html
‘Gezeed is gezee’ is een mengvorm, de eerste met d omwille van de volgende klinker denk ik.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.