Recente reacties

twos een fout, dankt je

“Me goan goan erpels gaden.” Moet dat niet garen zijn?

“Weer” is nog steeds in gebruik in het woord ‘weerwolf’.
:
Het woord stamt van het Oergermaanse *wera-wulfa. Wera betekende “man” (zie ook weergeld en wereld: *wera-aldi = “manoud”; wera is ook verwant met het Latijnse vir: “man”) en wulfa “wolf”. Een weerwolf is dus een manwolf.

Van de Westvlaamsch idioticon (blad 1188)

lijken zin. Een leclike weer, fr. un vilain. Een oude weer.

Een groote weer. Een booze weer. Ga van hier, gij gloeiende
weet.
- Ook van dieren. Een onde weer van eenen haan. Een
dat men zijo gebod c
stinkende weer van eenen hond.

En weerman? Dat is eigenlijk een tautologie dan? ;)

Waar wordt dit nog gebruikt? ‘Weer’ (klinkt als ‘wèèr’) is een duizenden jaren oud woord, ik dacht dat het alleen nog (onherkenbaar) in ‘weerwolf’ en ‘wereld’ bestond.

In Limburg wordt vaak ‘te’ achter de stam toegevoegd in de tweede persoon enkelvoud in de tegenwoordige tijd. Hier is de herkomst (voor mij) duidelijk: te vervangt du d.m.v. samentrekking: bis du wordt dan biste, zaes du wordt zaeste, kriegs du, krieste. enz. Ik zal er nog eens een lemma van maken.

Het lijkt erop, zeker, maar het lijkt mij weinig waarschijnlijk. Duizendtweehonderd jaar geleden was de derde persoon enkelvoud van ‘sin’ en later ‘sijn’ in onze streken al ‘is’. ‘Ist’ kwam enkel voor in of in de buurt van het huidige Duitsland, en het zou niet logisch zijn dat die vorm dan plots toch doortrekt tot aan de kust, om dan in het midden niet gebruikt te worden.

Bovendien worden alle andere persoonlijke voornaamwoorden in exact dezelfde context onderworpen aan reduplicatie (ik → ‘kik, gij → gegij/jegij, enz.), dus zou het niet logisch zijn dat dat bij ’hij’ niet gebeurt.

Ich denke, daß sie allein ist (Ik denk dat ze alleen is)

Dit (t] is waarschijnlijk een overblijfsel van het oude Vlaamse Germaanse morfologische substraat dat in

Modern Duits:

Sie ist allein. (Ze is alleen.)

Ik denk dat ze alleen is. (Ik denk dat ze alleen is.)

@nthn bedankt voor je informatie

Sorry, foutje, de bdht-klinkerregel is hier niet van toepassing, wel de h-klinkerregel:

… die gevolgd worden door een medeklinker die geen h is …

Merci voor het lemma, Vloamienklouis, maar het is eigenlijk niet volledig correct. De ‘t’ is technisch gezien een verdubbeling van het voornaamwoord ‘hij’ en is dus geen deel van het werkwoord, maar een voornaamwoord. Ik dacht dat ik jaren geleden daarvoor al het lemma ‘tij’ had toegevoegd, maar blijkbaar ben ik dat volledig vergeten. Coming soon someday…

Sinds 1 oktober is t hij premier van België.

In het Waasland klinkt dit als:
Sinds 1 oktober is *t*je premier van België.

Ge vindt in West- en Oost-Vlaanderen ook de vorm:
Sinds 1 oktober is t n premier van België.

En ten oosten van de Schelde komt ook hier en daar deze vorm voor (misschien een mengvorm onder invloed van de westschelderlingen):
Sinds 1 oktober is t em premier van België.

En als ge mij niet gelooft dat de ‘t’ een voornaamwoord en geen werkwoordsuitgang is, vergelijk het met een ander werkwoord waarvan de stam eindigt op een klinker, bv. ‘gaan’ (stam: ga):

Sinds 1 oktober ga t hij naar d’school.

En nu zegde allicht “jama jama, die t hoort bij het werkwoord!” Maar dat is ook niet waar, want werkwoorden waarvan de stam niet eindigt op een plofklank, krijgen in het Vlaams de werkwoordsuitgang D en niet t. Vergelijk de klank:

Hij ga sinds 1 oktober naar d’school. (d noch t, want bij korte werkwoorden waarvan de stam eindigt op een klinker en die gevolgd worden door een medeklinker die geen b, d, h of t is, komt er in het Vlaams geen werkwoordsuitgang in de tweede of derde persoon enkelvoud noch in de tweede persoon meervoud; als die eerstvolgende letter een stemhebbende medeklinker is, wordt die medeklinker wel stemloos)
Sinds 1 oktober ga t hij naar d’school.
Hij gaa*d* (!) al sinds 1 oktober naar d’school.

Vrouwelijk is het trouwens ook gewoon verdubbeld:

Sinds 1 oktober is ze zij premier van België.
Sinds 1 oktober ga’ ze zij naar d’school. (let hier op het stemverlies bij ‘ze’)

En als het een zij is, is het dan ook “ist zi”?

Het klopt dat als ge “tegen de tijd dat” vervangt door “eerdat” de mop wat van zijn effect verliest omdat het wat wringt met het tijdsbesef. Ik zet het op gans Vlaanderen.

Eerdat heeft naar mijn smaak een andere betekenis in het Hollands dan in het Vlaams. In de voorbeeldzin wordt ‘eerdat’ gebruikt voor iets dat binnenkort plaats vindt, dat is idd ‘voordat’ in NL. Maar ‘eerdat’ wordt in NL meer voor de langere termijn gebruikt: Eerdat ik mij rijbewijs heb gaat nog wel een tijdje duren. De kade wordt gerepareerd, eerdat ze klaar zijn is het wel juli.

Een oude flauwe: Een man komt bij een prostituée, kleedt zich helemaal uit en gooit al zijn kleren uit het raam. “Wat doe je nu?” roept de vrouw verschrikt. “Ach”, zegt de man, “tegen de tijd dat ik klaarkom is de mode allang veranderd”.

Ik heb het tot nader order op SN gezet (wat de betekenis van eerdat betreft, de voorbeeldzin zelf is W-Vl natuurlijk).

Ik vrees dat eerdat in de betekenis van voordat SN is, Vloamienklouis.

Van Dale: eerdat: (spreek­taal) eer, voor­dat, al­vo­rens
•het duurt nog even, eer­dat het klaar is

Ikzelf ken of gebruik het niet in deze betekenis. Iemand idee van de regio(’s)?

Van Dale 2024: dagschotel: BE; schert­send glas pils (zo ge­noemd door een per­so­na­ge uit de po­pu­lai­re te­le­vi­sie­se­rie FC De Kam­pi­oe­nen)

glas pils? Dat is ook een uitleg enkel voor de NL gebruikers van Van Dale