Recente reacties

Als mogelijke verklaring voor het feit dat ‘krachtdadig’ meer in VL en ‘daadkrachtig’ meer in NL voorkomt wil ik poneren dat ‘krachtdadig’ in één vloeiende beweging uitgesproken wordt en dus perfect past in ons spreekritme, terwijl ‘daadkrachtig’ in twee brokken wordt uitgesproken en dus beter past in het spreekritme van onze noorderburen, die overal glottisslagen in invoegen en in feite toch wel zeer gehakkeld spreken.

Onzetaal.nl maakt ook een nuance:
“Daadkrachtig en krachtdadig betekenen allebei ‘energiek, flink, doortastend’. Toch hebben deze woorden een verschillende gevoelswaarde. Veel taalgebruikers associëren een krachtdadig optreden eerder met het toepassen van geweld of het niet luisteren naar protesten. Daadkrachtig optreden heeft een positievere bijklank: ‘alert, voortvarend’. Een ander verschil is dat daadkrachtig vaker van personen wordt gezegd en krachtdadig meestal van zaken of handelingen. Verder is daadkrachtig in Nederland gebruikelijker dan krachtdadig. In België is het andersom. "

Ik denk niet dat deze nuance in VL veel gemaakt wordt. Maar ze bestaat wel, bv.:
Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tijden. (vlaanderen.be)

Maar het citaat van uit De Tijd komt van minister-president Jambon:
‘De kans om te tonen dat we krachtdadig besturen komt nog’ (detijd.be)
Dus normaliter zou er hier ook daadkrachtig verwacht worden, wat niet het geval is.

Typisch Vlaams vermeldt het ook:

je bent een charel
betekenis & definitie

je bent me er een

‘Meneer, zijt gij de man niet die “De Witte” gemaakt heeft?’ ‘Ja jong,’ zei ik, ‘die man ben ik.’ ‘Ewel, meneer, ge zijt gij potverdekke ne charel, zulle!’
(Ernest Claes, Toen De Witte werd verfilmd en andere verhalen)

Geen Algmeen Nederlands
Gangbaarheid: 1
Vlaamsheid: 3

einde citaat
Typisch voor taalverbeteraars: Ze willen voor de folklore het woord charel wel opnemen, maar wel onder hun voorwaarden: in combinatie met ‘je/jij’ en ‘een’.
Beste taalverbeteraars, charel wordt zowat altijd met ‘gij’ en ‘ne’ gebruikt. ‘Je bent een charel’ is geen Vlaams. ‘Ge zijt ne charel’ wel. Kijk maar naar uw voorbeeld van Ernest Claes. Als ge het over Typisch Vlaams wilt hebben, dan gaat het echt niet over woordjes alleen. Compris?

P.S. Ik fulmineer nu wel tegen de taalverbeteraars, maar wij hier op het VW maken dikwijls dezelfde fout. Vooral in de voorbeelden droppen we dikwijls Vlaamse woordjes in een onvlaamse SN zin. Vlaams schrijven is niet gemakkelijk omdat we het nooit geleerd hebben.

Ja, krono~. Alhoewel ik me kan voorstellen dat tegenwoordig ook veel chrono~ gebruikt wordt. De spelling was vroeger zelfs dikwijls met een k. Misschien toch wel een apart lemma waard.

“21 mei 1976 — Tweede werd Els Verscheure (Aalst) in 12.5, Marleen De Bruyn werd 4e en Yvette De Petter (AC Denderland) werd met een krono van 13.2 5e.”

“Tillo vindt een wonderlijk horloge met slechts één wijzer; een kronometer.”

“werd qua turnmateriaal ook gezorgd voor mi- nitrampoline, een kronometer, een trek- touw. een elastiek, danstouwen, kegels, oversnoeren, tumstokken enz.” (De Gazet van Aalst | 18 juni 1952 | pagina 11 )

chronometreren (kronometreren)
betekenis & definitie
(chronometreerde, heeft gechronometreerd), met een chronometer de tijd bepalen. (Oosterhoek Encyclopedie 1976)

Klopt mijn vermoeden dat de Vlaamse uitspraak van ‘chrono’ met een k en niet met ch is? Ne kronometer, kronologisch, enz.

De taalpausen van Typisch Vlaams zeggen duidelijk “Nederlanders zeggen /dosjee/”. Nederlanders dus! Waarom zeggen de dames en heren van het nieuws van de VLAAMSE radio en tv dat zoals de Nederlanders en niet zoals het Standaardtaal is in Vlaanderen? Waarom? Legt me dat ne keer uit!

De verklaring ‘iets van weinig waarde’ van Typisch Vlaams is toch niet echt accuraat. “Die ring uit de tutterfrutbak is maar een mager beestje,” klopt niet echt. Ge kunt wel zeggen dat die ring van 1000 euro maar een mager beestje is, waarmee ge aangeeft dat ge weinig waar voor uw geld gekregen hebt, m.a.w. dat het resultaat van uw aankoop pover is in verhouding tot de kostprijs.

Blijkbaar iets verspreider dan ik mij herinnerde, ook in Belgisch Limburg nog in recent dialectonderzoek:

https://www.meertens.knaw.nl/kaartenbank/proxy/image/15401
(geel = bijzinnen, oker = ook in hoofdzinnen)

Ook in het ouder Maastrichts en Zuidhollands nog (google “De dubbele negatie in het Maastrichts.” en de bovenste link van DBNL heeft er een artikeltje over), en ook over de Duitse grens in het Platduits heb ik er iemand in een FB-groep vandaag over lezen schrijven.

Het forum verneukt blijkbaar de link door er cursief van te maken en de _s weg te halen, maar google op

De dubbele negatie in het Maastrichts.

en het eerste resultaat bij mij is van DBNL en dat bedoel ik dus.

Blijkbaar toch ook nog in ouder Maastrichts:

https://www.dbnl.org/tekst/taa008194801_01/_taa008194801_010066.php

Marcus: dees was in het Middelnederlands de normale ontkenning, en is in West- en Oost-Vlaanderen nog wijd verspreid in hoofd- en bijzinnen.

Het Zuid(oost)-Brabants (inclusief de Kempen, Antwerpen en de kanten van Brussel) heeft dit nog bewaard in onderschikkende bijzinnen, maar wel sterk verouderd is mijn gevoel.
Sommige oude Antwerpenaren kennen het nog, anderen hebben er nog nóoit van gehoord… (Wannes Van De Velde en Katastroof hebben het een paar x in hun liekes, maar bij De Strangers heb ik het nog nooit tegengekomen… ook mijn bomma heb ik het eens 2x horen zeggen, à la “ik vind dat dat oep niks en trekt”)).
Bij Katastroof bv. eens ‘want as ge ’t ni en doe (dan zulde zing wad a-g-et wörd) o.i.d.’.

Dus ook in het Kempisch is da gewoon een overblijfsel van het Middelnederlands; West-Vlaamse migratie hebben we ni nodig om da te verklaren :-)

Mmja, klopt denk ik, wat dat ge daar komt te vertellen, nthn. Overigens zijn betekenissen 2 en 3 niet helemaal correct volgens mij. De voorbeeldzinnen ervan zijn eigenlijk evengoed toepassingen op betekenis 1.

Ik denk niet dat ge bru(u)t kunt toepassen in een zin zoals: ‘Dat komt brut (plots/ineens) uit de lucht vallen.’
Of ‘hij liep heel bru(u)t (luidruchtig/kwaad) te fulmineren tegen vanalles en nog wat.’

Wat is het verschil met ‘bruut’ in het SN? De betekenissen zijn hetzelfde en de uitspraak (korte scherpe u) ook:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a8/Nl-bruut.ogg

Ja, het is merkwaardig dat geen enkele politieke partij in Vlaanderen die zich Vlaams noemt (en dat zijn ze zowat allemaal, de ene al wat uitgesprokener dan de andere) de Vlaamse taal (volgens die enquete het Vlaamse symbool bij uitstek) koestert. Ze zwaaien desnoods met de vlag en laten de leeuw klauwen, maar onderwerpen zich gedwee aan de Nederlandse taaloverheersing.

Ik vermeld deze omdat Typisch Vlaams het als Belgisch-Nederlandse Standaardtaal labelt. Nochtans vind ik heel veel goegels in .NL

Door ‘Typisch Vlaams’ nog eens in te tikken, ben ik op onderstaande link gebotst:

https://lvb.net/item/4183

Ge moet maar scrollen tot aan “Wat zijn de symbolen bij uitstek van de Vlaamse regio ?”

En dat op amper vier maand tijd!

Die eerste voorbeeldzin moest zijn: Zet uwe muziek ne keer af als ik tegen u spreek.

Ik denk dat ‘muziek’ vrij algemeen als metoniem kan gebruikt worden voor ieder toestel dat muziek kan afspelen. Bijvoorbeeld:

Zet uwe muziek ne keer af = haalt diene koptelefoon van uw oren
Bij meme en pepe staat de muziek altijd zo luid, ’t is precies of den omroeper zit mee aan tafel = de radio staat er luid

De vraag is of ze dat in NL dan niet doen.