schuwe

schuwe

(zn. m. ~n)

- vreemd ogende eenzaat, een guur figuur,…
- een schrikwekkend, raar iemand
- vogelenschrik, mussenschrik (in de Antwerpse Kempen)

varianten: schouwe, schaawe, schuien

316

Regio weggevallen :) stel ze maar nog is in

is ’t overigens ni “ne schouwe”?

De juiste regio staat er niet in waarschijnlijk. Misschien kunt ge bv. regio Antw. kiezen en in het artikeltje bijzetten: meer bepaald in X ?

Het is niet nodig om de veel voorkomende woorden (lidw., pers. &bezitt) te laten verwijzen naar het trefwoord. De laatste ‘den’ ook zonder haken.

Als de vernederlandsing van een dialectuitspraak van een SN woord (in dit geval schuw) bn. zelfst. gebruikt (m./v.) in het Antwerps uitgesproken met een lange keel-a (velaar) aanleiding geeft tot het toevoegen van een trefwoord, met ou (waarvan de AN-uitspraak /e.oe(w)/ is: oud, zout, goud <vs> bouw, trouw, mouw) dan zijn we niet goed bezig, zou ik zo denken.

Haloewie, ik begin het een beetje op mijn seskes te krijgen. In mijne VD (1995) staat een schuw persoon als een verlegen, … iemand. Niet als een guur, vreemd, … type. Ik heb dat in het lemma + voorbeeld duidelijk proberen te maken. Nu kan ik me vergissen en gij hebt misschien een meer recente VD, een betere bron etc. Dus als ge me wilt verbeteren, apprecieer ik dat. En ik heb achting en respect voor hetgeen gij (en ook Grytolle en de Bon en nog andere tenoren) aan dit VW bijdragen Maar wilt ge aub niet insinueren dat ik niet goed bewig ben alsof ik opzettelijk SN woorden inbreng. Ik woek elk lemma op in mijne VD en eventueel online (ik heb geen abonnement op VD). Ik wik en weeg de nuances en probeer ze eventueel in een goed voorbeeld te illustreren. Ik doe dus mijn best. Ik verander ‘schouwe’ terug naar regio onbekend en dan moogt gij het terug naar SN veranderen op voorwaarde dat ge erbij zegt waarom: volgens welke bron is een schouwe (schuwe) een guur, vreemd,onbetrouwbaar,… type.
En wat die den etc. betreft, wilt ge eens overeenkomen hoe het moet. Eerst is er ene die in mijn lemma’s de verwijzingen erbij zet en dan is er een andere die ze wegveegt.

Ik begrijp ook niet waarom ‘den’ niet zou mogen verwijzen naar het trefwoord? Hier is toch een groot verschil met Nederland?
Ik heb zelf ‘den’ een paar keer gelinkt en vind het nu genoeg, maar als de schrijver zelf linkt mag het toch blijven staan, denk ik. In het lemma had ik 2 linken weggehaald omdat de lezer dan drie keer naar hetzelfde trefwoord verwezen wordt (zijnen is geen trefwoord).
Nu zeg ik wel dat ik vind dat er genoeg linken staan naar ‘den’, maar anderzijds klikt een lezer niet al de woorden open, de kans dat hij meerdere keren op ‘den’ valt is dus miniem.
Schuwe of schouwe als guur figuur is geen SN m.i., dus een goed lemma. Mijn probleem is dat ik het woord niet ken als ‘raar manneke’. Dit betekent niet dat het niet bestaat of geen Antwerps is he, maar ik kan zelf niet regio Antw. toevoegen.
Misschien kent iemand anders het woord in deze betekenis?
Ik ga nog wat frutselen aan het artikeltje, als het niet goed is hoor ik het wel ;)

Hoy, de mannen en de vrouwen!

Ik kan er inkomen dat iemand de seskes krijgt en van zijn paretten geeft als naar de toevoeging verwezen wordt als SN. Het is mij ook meer dan eens overkomen. En dan verdedigt ge u of moet ge toegeven dat ge inderdaad niet goed gekeken hebt. OK.

In uw verdediging zit wat in, maar uit de definitie en uit het voorbeeld is niet op te maken of de man bevreesd is of niet, is hij op de loop voor…, op de vlucht? Wil hij zijn gezicht niet laten zien? Iemand die geen contact zoekt, heeft in zekere mate schrik van zijn medemens.

Iemand die op het hoekje van de toog blijft zitten, kan wel guur ogen maar jaagt daarom nog geen schrik aan. Er vreemd uitzien is nog geen referentie om kwaadaardig te zijn of onheilspellend te zijn. Een boeventronie met giftige ogen. Als het personage zelf niet vreesachtig is, maar angstaanjagend, dan is SN onterecht.

Maar dat zou in de verklaring en het voorbeeld duidelijk moeten zijn. Tot en met versie 6 kan voor mij een vreemd ogende eenzaat of een guur figuur even goed zelf bang zijn als gevreesd.

Rest voor mij ook nog de vraag waarom ge kiest van bij het begin voor regio onbekend? Voor mij is ne “schauwe” /schaa we/ (SN-spelling: schuwe) syn. voor ne rabauw, niet te vertrouwen, ne rare waar ik mij niet bij op mijn gemak voel.

En nu ook de vrouwen.
In versie 2 toegevoegd door Georges staan den avond den hoek den toog en zijnen hoed te verwijzen in het blauw. Juist toch?
In versie 3 verwijdert de Bon alle blauw behalve den avond. en de akolade achter schouw.
In versie 4 heeft Haloewie de laatste ‘den’ ook weggeveegd en SN geschreven.
In versie 5 verandert Georges ‘een’ door ‘ne’. Er is nog steeds de verwijzing naar schouw < schuw 3. Zuidn. bang, bevreesd SN wordt opnieuw onbekend.
In versie 6 schrapt de Bon de verwijzing naar schouw (Waasland)
Ik vind de verwijzing naar de kleine, veelvuldig voorkomende woordjes niet relevant en storend. Wie consequent wil verwijzen naar alle aanwezige woorden moet dan ook ‘een’ en ‘ne’ en ‘te’, enz. tussen vierkante haken zetten in dit voorbeeld.
Voor de aardigheid (rareteit) heb ik alle woorden uit de zin nagegaan. Hij wordt blauw.

dat is ne schouwe daar, die zit al heel den avond op den hoek van den toog [..].

Ik overdrijf en wil den draak steken. Ik zou zeggen: als het eens pas geeft, zet dan een woordje tussen haken.
Kunnen we elkaar opnieuw onder ogen komen?

In versie 6 past de Bon ook de spelling van het lemma aan in standaardvorm.
Als we vernederlandsen staan we voor het probleem van de vele “kroessefiks tettezjeir, pjeid, aloyze, azaanzaker, wajje, sal-a-manzjee, smuirft, sallewase, miejijl” ’s in Reactie 3 bij korst, tegen de ~ gaan

Als we niet vernederlandsen, behouden we de patine van het taaleigen, maar riskeren we nieuwe trefwoorden voor heel wat verschillende verschijningsvormen van hetzelfde woord.
Dat is niet de bedoeling.
Crucifix, paard, horloge, azijnzijker, salle à manger en merel stellen me niet direct voor een probleem. Verbasteringen van vreemde woorden (die niet als leenwoord aanvaard zijn) wel, “echte” dialectwoorden ook, want daarvoor moet ge een aanvaardbare AN-spelling vinden. Ik ken de herkomst van smuirft niet. Sin misschien zelf ook niet. Salewatie, sallewasie, saluation

Dit is een eigenschap van wiki. Direct, zonder uitleg, baf! En iedereen kan zomaar de andere overschrijven. Impulsief of bedacht. Het verschil is niet altijd uit te maken. Ge moet er tegen kunnen als er iemand op uw “tenen” trapt. Alleen moet ge ruiterlijk kunnen toegeven als ge verkeerd zit.

Halowie, niet van krommenaas gebaren he. Ge gaat me niet vertellen dat ge de nuance van de betekenis niet gezien hebt. Is het toch zo, dan is het u vergeven. Maar het toont wel aan dat zowel diegene die invoert als diegene die wijzigt bedachtzaam en zorgvuldig te werk moet gaan. Want daar zijn we (tenminste gij, ik en nog een paar; er zijn er blijkbaar ook anderen) het tenminste over eens: we willen authentiek Vlaams en geen (zo weinig mogelijk) SN (alhoewel?). In principe hebben we als criterium de VD, maar ook daar zitten we met versies (uitgave, online, …)en soms interpretaties. Al het andere is ondergeschikt, maar daarom niet onbelangrijk. Neem nu de spelling. Eerlijk gezegd pas ik daar (voorlopig) in de discussie want ik ken er te weinig van. Dus ik schrijf Nederlands-Vlaams. In afwachting van een concensus is dat mss ook het beste. Anders wordt het Vlaams voor velen Chinees. (We moeten daar mee oppassen: door te cryptisch te schrijven jaagt ge mensen weg. Als er toch regionaal gespeld wordt, is het best te ondertitelen.) Ook de discussie over de blauwe woordjes is bijzaak en moet mss eens op het forum uitgeklaard worden.
Wat de regio betreft zit ik inderdaad met een probleem. Ik ken het woord in die betekenis van horen gebruiken her en der (ik heb oa een kennis in de noorderkempen die het te pas en te onpas gebruikt), maar ik weet dat het geen standaard Antwerps is. Ik heb gisteren nog de test gedaan bij mijn 83jarige moeder (origine kempen) en ik vroeg: “Als ik zeg, dat is ne schuwe (schouwe) persoon die daar loopt, wat betekent dat dan?” Het antwoord was ne rare, nen onbetrouwbare. Maar anderzijds heb ik het woord als kind niet van haar geleerd. Vandaar het probleem met de regio.

Niet beperkt tot Antwerpen. In Zuid-Oost-Vlaanderen spreekt men het uit als ‘schui’. ‘Ne schuie peetie’ is in het AN ‘een bizar mannetje’.

schuwe

tes nen schuwen tiep: het is een guur figuur,nen raren.

schuw

Schuw betekent in W-VL naast verlegen, bang ook zonderling, schrikaanjagend, slecht of halfgekleed
1. je moet niet schuw zijn, ik hou je goed vast
2. aan de bosrand woont er ne schuw’n( dialect) heb ik horen vertellen
3. naast kannonnen brengen de boeren ook rare poppen boven de velden, een schuw noemen we dit, maar of de vogels daar echt schrik van hebben?

schuw(e) - schuwen

ONW: oorsprong: skiuwen: 1180: mijden, uit de weg gaan. Etymologie: door het Oudfrans aan het Oudnederlands ontleend.
VMNW: schuw zijn; vrezen; oppassen voor; mijden; ontgaan; zich verbergen, Brabant / Limburg 1240
MNW: schuwen – schouwen:
- wederkerig: zich schouwen: zich verbergen, zich terugtrekken
- Als ethisch begrip, wild, woest, onbeschaafd (Limburg)
- schu, schuwe: schrikbeeld, vogelverschrikker, gebruikt van een persoon die door zijn uiterlijk doet schrikken.
WNT: schuwen, schouwen: Vroeger zeer verbreide gewestelijke vorm naast Schuwen
afgeleide:
- Schouwelijk: afschuwelijk, vreeselijk
- schouwsel: vogelverschrikker
In Z.NL: nog in de betekenis van mijden, voorkomen dat iets doorgaat.

In de Kempen is ne schuwe, een ne rare typ, nen onbetrouwbare gast. Ook betekent het vogelverschrikker of een schrikwekkend iemand, een guur figuur zoals een vogelverschrikker donker en afgezonderd is.
In Vlaamse kruiswoordraadsels wordt wel eens een synoniem gevraagd voor rare en dan moet er schuwe ingevuld worden. In dat opzicht is de regio voor schuwe gans vlaanderen.
De voorbeeldzin van GG is dus een mooie voorbeeldzin voor de juiste betekenis.

Schuwe Maandag

Op een maandag in oktober 1914 werden in Roeselare een aantal burgers doodgeschoten door Duitse soldaten (Ulanen), waaronder ook mijn grootvader. Er werd een kapel gebouwd ter herinnering aan die ‘Schuwe Maandag’.
Schuw betekent hier; afschuwelijk, afgrijselijk, vreselijk verschrikkelijk wat er toen gebeurd is.