Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "donkere(n), den ~." Bekijk alle definities.
het donker, de duisternis
prov. Antw: den donkere
zie ook donkere, met den ~
Ziet da ge voor den donkere thuis zijt he!
Ie durfde ’s avens alleen niet buiten gaan, hij was schuw van den donkeren. (West-Vlaanderen)
Wanneer wordt “den donkere” gebruikt? Het lijkt me den datiefvorm van “het donker” te zijn.
wordt altijd gebruikt denk ik… altijd wanneerda ge in’t AN “het donker” zegt
den donker
VD
don·ker1 (het, dem; donkers)
1 duisternis
Dus zowel het als de (m.)
omdat gesubstantiveerde adjectieven die op niet-personen slaat onzijdig woorden “het blauwe”, “het rode”, “het donkere” (waar de -e van weggevallen is, neem ik aan)
den donkere(n) ~
geen datief
niet het onz. begrip ‘donkerte’
wel een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord waarvan het ZN verzwegen, dan wel weggelaten is.
bv. den donkere(n) avond.
Als avond weggelaten wordt is de n voor een klinker overbodig.
Rest den donkere (acc. of nom.) als onderwerp of voorwerp gebruikt, niet noodzakelijk als datief.
De grotere (?), de kleinste, enz.
Het kleinste kan abstract zijn, maar hoeft niet (bv. huis).
Het had den datief van “het donker” kunnen zijn, dat het van “den donkeren avond” afkomstig zou zijn, vind ik een beetje vreemd, maar wel mogelijk.
Ik had er nooit op gelet dat het woord “donker” ook mannelijk kan zijn; wel leuk om te zien^^
Trouwens is “donkerte” vrouwelijk,ofniet?
Donkerte is inderdaad vrouwelijk (zoals ongeveer alle woorden op -te).
Dat “den donkeren” komt van nen datief van een bijvoeglijk naamwoord (met een weggelaten m. of o. zelfstandig naamwoord) lijkt ook mij het meest voor de hand liggend.
Ge zegt: Donkerte is inderdaad vrouwelijk (zoals ongeveer alle woorden op -te)
Ik zoek graag tegenvoorbeelden van regeltjes: het gevaarte
En ook personen zijn mannelijk: de verdachte, de zwarte, …
En de geimporteerde woorden: website
de halte, het gestalte, het gehalte, het geraamte, …
Tiens, (uitzonderings)regeltje in regeltje: ge+nog iets+te —> onzijdig?
DD, ge zegt: wordt altijd gebruikt denk ik… altijd wanneerda ge in’t AN “het donker” zegt
Ik denk het niet. bv. In het donker van de nacht scheen hij met de pillamp. Hier kunt ge niet zeggen: In den donker van de nacht…
Ik bedoelde: ongeveer alle woorden die eindigen met het achtervoegsel -te (en niet het voorvoegsel -ge hebben) zijn vrouwelijk :)
Woorden dus zoals breedte, lengte, diepte, grootte, warmte, stilte, kilte, rapte…
Woorden met ge- zijn meestal onzijdig maar niet altijd (bv. de gedachte; hoewel “het gedachte” ook kan, met een licht andere betekenis).
Bijvoeglijke naamwoorden passen zich altijd aan het (expliciete of impliciete) geslacht van het voorwerp aan: nen zwarten (neger), een zwarte (negerin), het zwarte (iets zwart). Maar dit heeft niets met achtervoegsel -te te maken.
Woorden met ge- zijn meestal onzijdig maar niet altijd (bv. de gedachte; hoewel “het gedachte” ook kan, met een licht andere betekenis).
> gedachte eindigt op -te en is dus vrouwelijk en primeert.
het gedacht is wel onzijdig.
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
