nt

nt

(pers. vnw.)

speciale prothetische vorm van het persoonlijk voornaamwoord et/’t, die optreedt na werkwoorden en voegwoorden

in gebruik in oostelijk Oost-Vlaanderen (Waasland en Denderstreek)

hoewel door dialectsprekers dikwijls nog een extra tussenliggende sjwa wordt geschreven indien het voorafgaand woord eindigt op een medeklinker, is dit een schrijftalige hypercorrectie: een doffe e wordt in Oost- (en West-)Vlaanderen zo goed als nooit uitgesproken (en als ze al uitgesproken wordt, wordt ze afgezwakt tot op het voor een buitenstaander onhoorbare af)

door de woordsoorten waarbij dit fenomeen optreedt, lijkt het soms alsof het gaat om:
- het gebruik van een infinitiefvorm (zoals voor de 1ste persoon enkelvoud in NW-West-Vlaanderen bij alle werkwoorden in tegenwoordige en verleden tijd, en in zo goed als gans Vlaanderen bij eenlettergrepige werkwoorden in de tegenwoordige tijd);
- de voegwoordverbuiging ‘dan’ (‘da’ = enkelvoud, ‘dan’ = meervoud)

16

In het Wikipedia-artikel over ‘De wilde boerndochtere’ van Ivan Heylen staat het refrein geciteerd als:

“doen ’t dan, doen ’t dan, schon wijveke, schon wijveke” (https://nl.wikipedia.org/wiki/De_wilde_boerndochtere)

Ook elders, bv. in een filmke met de songtekst op YouTube, staat het gelijkaardig genoteerd:

“doen ut dan, doen ut dan, schon wijveken, schon wijveken” (https://www.youtube.com/watch?v=d54vUtmhkF4)

Volgens mij kloppen die notaties echter niet en zingt hij “doed et dan/tan”, niet “doen et dan”. Ge zou wel, gelijk in de Wikipedianotatie, “doent dan” kunnen zeggen, maar dan zit er zeker geen doffe e tussen de n en de t, en ge hoort juist wel duidelijk dat de vermeende n en de t niet aaneenhangen. Het had dus gekunnen, maar als ge ‘t mij vraagt is het zo niet.
Andere curiositeiten:
- de Wikipedianotatie schrijft ’wijveke’, terwijl hij toch wel zeer duidelijk ‘wijveken’ zegt;
- ‘schoon’ wordt in beide notaties met klinkerverkorting weergegeven, maar het woordbeeld ‘schon’ trekt daardoor in geen lichtjaren op hetgeen hij zegt: ‘schu’;
- de ‘ut’ in de YouTubenotatie doet mij vermoeden dat dat door een Hollander ingetypt is, want geen enkele Vlaamstalige zou dat op die manier noteren, al is het maar omdat 50% van de Vlaamstaligen geen doffe u’s gebruiken.

Twee dagen geleden heb ik die n toegevoegd bij wijveke op Wikipedia. Het is nog niet teruggedraaid, dus het zal ‘mogen’ blijven. De rest durf ik niet veranderen, want ik ken het dialect niet.
Iedereen mag trouwens wijzigen op Wikipedia zonder ingelogd te zijn, dat zult ge wel weten.

De eerste lange versie werd inderdaad geschreven door een Nederlander op 24 okt. 2012. Hij had schune woorden hertaald naar schunnige woorden :) Iemand uit Eeklo heeft het op 13 aug. 2018 verbeterd in schone woorden.
Die ‘schunnige’ woorden hebben er dus verkeerdelijk zes jaar staan blinken…

Er staat nog iets typsch NL: “Na afloop gaf de boerendochter hem een zoen en schudde met haar billen.” Schudde met haar billen? Met haar gat zingt hij. Voor een VL is gat ook poep wat voor een NL billen is.

Merci voor de historiek uit te pluizen en de n erbij te zetten, de Bon! Ik had er zelf nog niet op gepeisd. Ik ga de rest maar laten voor wat dant is, want anders ontstaan er garanti eindeloze discussies over dat een verkorte scherplange o zus of zo moet genoteerd worden, volgens de ABN-spelling, volgens een dialectspelling, volgens een verzonnen spelling, …

Georges, ik zou zelfs zeggen dat helegans die zin NL klinkt, niet alleen door de woordkeuze maar ook door de werkwoordstijd, aangezien de OVT in het Vlaams op sterven na dood is. Waarschijnlijk zouden de Nederlanders het omgekeerde denken moest er het volgende staan:
“Nadien heeft de boerendochter hem een kus gegeven en met haar poep geschud.”

Ik heb er mijn eigen nu toch wel op betrapt ook ‘doen et tan’ te zeggen zeker. Ik heb het nog eens goed bepeisd en het zou nog wel kunnen kloppen. Ge hebt bijvoorbeeld een occasionele afwisseling van b voor m (geproduceerd op dezelfde plaats in de mond), gelijk in hebben → hemmen; een afwisseling van d voor n (idem) zal dan ook wel bestaan zeker?

Beide gebruiken van ‘zeker’ in den bovenstaande commentaar lijken mij ook Vlaams.

Na een opname uit de SAND van in Moes beluisterd te hebben is mij door de vraagstelling van de veldwerker (*) een nieuw inzicht voorgeschoteld (het stopt automatisch met spelen na het geciteerd fragment, maar als ge dan nog nekeer op play dougt speelt het voort):
https://www.meertens.knaw.nl/sand/zoeken/sound.php?interval_id=313595
(Komt van hier.)

Hij zegt eerst: “ze en weet ni …”, en dat wordt niet gezegd. Nadien maakt hij dezelfde zin, maar dan met ‘nt’: “ze weet nt ni …”. Er wordt met andere woorden geïnsinueerd dat ‘nt’ (deels?) ontstaan is uit een samensmelting van de ontkennende ‘en’ en het persoonlijk voornaamwoord ‘(e)t’, en dat lijkt mij eigenlijk redelijk plausibel.

• Een verademing om eens een taalkundige met kennis van en duidelijk inzicht in het oost-Oost-Vlaams dialect te aanhoren.