at

at

(vw.)

(in bepaalde gevallen) als

zie ook as

268

ook “as”. Assem denkt dat… Ast zo zit…

in WVL is het Ot
Ot n’hem nu peist dat ’k hem gelove…
Kom maar e kee were ot ’n hem tus is.
Hij begon te lachen ot ne zijn vriendin zag.
Ot dat maar goed afloopt.

Ik denk niet (lees: ben vrijwel zeker van niet) dat er echt een woord ‘at’ bestaat, wel bestaan ‘as’ en de nog kortere versie ‘a’. Er zijn drie soorten voorbeeldzinnen:
1: At + d…
2: At (a + ’t)
3: At + hem

Nummer 1 is ‘a’ met stemverlies voor de volgende lettergreep, niks bijzonder(s). Ge zegt bijvoorbeeld ook “achewilt” en niet “agewilt” (“als ge wilt”). “Assewilt” kan zowel “as ze” als “a ze” zijn.

Nummer 2 is een eenvoudige samentrekking van “a” en “’t”. Ge zegt ook “dat zo zit” (“dat ’t zo zit”)

Nummer 3 is het specialleken, en hier is het hem allemaal om te doen:
De ‘t’ hoort niet bij ‘at’, maar bij ‘em’.
Het West-Vlaams verheldert: ge zegt niet alleen “a t’n hem” (ongestandaardiseerde spelling), maar ook “is t’n hem”, en die ‘t’ in “is t’n hem” hoort absoluut, zonder enige twijfel, niet bij ‘is’ (bij mijn weten ook de enige uitzondering op de “3e enkelvoud eindigt in West- en Oost-Vlaanderen altijd op ‘t’”-regel).
Aangezien de West-Vlaamse ‘gereduceerde’ vorm van het persoonlijk voornaamwoord voor de derde persoon enkelvoud mannelijk niet anders is dan een verdubbelde Brabantse vorm, bevestigt deze het Brabantse gebruik. Overigens biedt ook de Oost-Vlaamse versie van die vorm, ondanks het feit dat hij totaal verschillend is, bevestiging voor mijn stelling, maar daar kom ik ooit nog wel eens op terug – eerst moet ik nog uitpluizen hoe dat hij juist werkt, want hij wordt niet op dezelfde manier gebruikt als zijn West-Vlaamse en Brabantse broertjes. Meer nog, zelfs de Hollandse ‘ie’ biedt bevestiging, maar dat is eveneens voor een andere keer.
→ en nu de klap op de vuurpijl: ge hebt in het Brabants dus twee gereduceerde vormen van het persoonlijk voornaamwoord voor de derde persoon enkelvoud mannelijk: ‘em’ en ‘tem’! Ge moet niet lang puzzelen voor te zien dat die in se identiek zijn aan de West-Vlaamse ‘hem’ en ’t’n’.