neet

neet

(tussenwerpsel)

neen

uitspraak met scherplange e: nieët, nijë(t), niejet

uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren

Woordenboek der Nederlandsche Taal: De oudere taal gebruikt soms ‘niet’ in gevallen waar men nu ‘neen’ zegt: te weten om te ontkennen wat gevraagd is of onderstellenderwijze is gezegd.
“Soudet gy daer na wachten …? Niet, mijne dochters” Statenbijbel, (ed. 1688).

> zie andere definitie van niet

281

De spelling zou hier eerder ‘neet’ moeten zijn (het is een scherplange e zoals in ‘scheef’, geen lange i zoals in ‘kieken’), en om die reden denk ik ook dat de aangehaalde passage uit de WNT ofwel niet met deze ‘niejet’ te maken heeft, ofwel dat de WNT daar de bal ferm missloeg.

Deze ‘niejet’ is eigenlijk “nee, ’t”, zoals ook ‘jot’ eigenlijk “ja, ’t” is, maar het wordt niet uitsluitend gebruikt in gevallen waarbij men een onzijdig onderwerp in de derde persoon enkelvoud bevestigt. In West- en Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant wordt nog het uitgebreider systeem gebruikt, waarbij ‘ja’ en ‘nee’ niet alleen de korte vorm van ‘et’ (het) krijgen, maar ook van alle andere personen: “ja, ’k” (ja, ik), “ja, g” (ja, gij), “ja, n”/“ja, s”/“ja, ’t” (ja, hij/zij/het), “ja, m” (ja, wij), “ja, g” (ja, ge), “ja, z” (ja, ze), en “nee, ’k” (nee, ik), “nee, g” (nee, gij), “nee, n”/“nee, s”/“nee, ’t” (nee, hij/zij/het), “nee, m” (nee, wij), “nee, g” (nee, gij), “nee, z” (nee, zij). ‘Nee’ heeft natuurlijk ook de nevenvorm ‘neen’, en dus ook bv. “neen, ’k” enz.

Ik denk dat ‘ja’ technisch gezien een buigings-n krijgt voor ‘wij’ (1M) en ‘zij’ (3M), zoals dat ook bij ‘dan’ (= bijzin-inleidende ‘da’ (dat) vóór ‘wij’ of ‘zij’) of ‘an’ (= bijzin-inleidende ‘a’ (als) vóór ‘wij’ of ‘zij’) het geval is. De uitleg bij het lemma joak lijkt dat vermoeden alleszins te bevestigen.