baan

baan

(de ~ (v.), banen)

openbare weg

standaardtaal in België? status onduidelijk

vgl. rijbaan

zie ook wegcode

699

baan (de; banen)
1 betrekking
2 aangelegde weg waarlangs iem. of iets zich kan voortbewegen
3 afgebakende of geprepareerde strook op gras, zand, sneeuw, ijs of in het water
4 terrein of weggedeelte, speciaal voor wedstrijden aangelegd
5 route die afgelegd wordt
6 strook van een stof of van behang

dus ook SN (betekenis 2?)

In de betekenis “aangelegde weg” staat “baan” inderdaad ongemarkeerd in Van Dale. Dat is vreemd, want in de standaardtaal is “weg” niet zonder meer door “baan” te vervangen. Ik heb, zo lang ik met taal bezig ben, nooit anders geweten dan dat taalbeheersers waarschuwden voor al te Vlaams gebruik van “baan”. Zie bv. nu nog het lemma “baan” bij Ruud Hendrickx (VRTTaal):

Een baan is een ruimte voor bepaalde activiteiten.

• tennisbaan
• wielerbaan
• rijbaan (het gedeelte van de weg waarop gereden wordt)
  Het verkeer maakt gebruik van wegen.
• binnenweg
• gewestweg
• kronkelweg
• parallelweg
• randweg
• wegtransport
• wegvervoer
  Ook in uitdrukkingen gebruikt de standaardtaal weg waar streektalen baan gebruiken.
• in de weg staan
• iemand in de weg lopen
• de weg op moeten, op weg moeten
  Wielerwedstrijden op de gewone weg zijn wegwedstrijden. Wielerwedstrijden op een (overdekte) wielerbaan zijn baanwedstrijden.

Dit lemma geldt als toelichting bij “taalfouten” als “Na de show was het opvallend rustig op de baan” of “In de buurt van Veurne gleden zeker zes auto’s van de baan”.

Ik pleit er dus voor om “baan = openbare weg” toch als Alg. Vlaams te bestempelen.

Taalunie:

(…)
(5) Omdat ons Dirkje achter in de auto zo de aandacht trok met zijn gekrijs, raakte ik de controle over het stuur kwijt, zodat onze auto bijna van de weg af reed.

In België wordt in deze betekenis vaak baan gebruikt, ook door veel standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die het woord dan afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of we baan in de betekenis ‘verharde strook grond die voor het verkeer bestemd is’ tot de standaardtaal in België kunnen rekenen.

(6) Op weekdagen is het altijd druk op de baan. (in België, status onduidelijk)

Vandaag kopt De Standaard bovenaan op de site: “Nog nooit vreesden we zo hard voor onze baan”

Ik dacht “tiens, over de staat van het wegdek heb ik mij persoonlijk de laatste maanden toch niet veel zorgen gemaakt”. Blijkt toch wel dat ze het over jobs hebben zeker! Waarom ze daar dan een hollandisme voor moeten gebruiken…