zij, zijt

zij, zijt

(zijn: gebiedende wijs)

SN: wees
zie grammatica: gebiedende wijs

taaladvies.net: ‘In België en in westelijk Noord-Brabant wordt soms ook wel zij gebruikt (zij stil). Ook die vorm is geen standaardtaal.’

uitspraakvariant: zèd, zè, zoals zèn staat voor zijn

285

Ik vraag mijn eigen af hoeveel VL er in de spreektaal ‘wees’ als gebiedende wijs gebruiken?
Zijn er regio’s waar dat dat de gewoonte is?

Limburg: zeet.

‘t Moet vroeger misschien toch wel bestaan hebben, want we kennen het van het ’Wees gegroet Maria’. En omdat de protestantse .NL het zo niet hebben op Maria, is het misschien een VL vertaling? Zit er een pastoor in de zaal?

En ik wist ook niet dat het weesgegroet in NL een andere tekst had:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Weesgegroet

Ik heb het vermoeden dat het een typisch voorbeeld is van een SN-vorm (wees!) die in Vlaanderen in de spreektaal nauwelijks gebruikt wordt, m.a.w. waar we ons taalonderdanig aan de N-NL standaard conformeren. En wat meer is, de algemene VL vorm wordt als niet-standaardtaal afgedaan.
Dat ‘wees!’ in de schrijftaal wel gebruikt wordt, illustreert de discrepantie tussen spreek- en schrijftaal voor de VL.
Komaan taalmannen, zijt nu eens serieus!

wezen/zijn - ben/zijt

taaladvies.net:
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/912/
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/100

Kempen:
Zed na is stil man, ge zwegt gen 5 minuten!
Dat zal na wel is waar wezen da kik stil gon zen..
Hie se!

weesgegroet > u weest gegroet

WNT: http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M084773
WEESTGEGROET —, znw. onz. (in Vl.-België ook m.), mv. -en. Veelal in den verkl. weesgegroetje. Koppeling van wees (imperatief van wezen of zijn) en gegroet. Eert. ook met den stam + t: weestgegroet.

WNT:
Zijn is als de jongere inf. reeds in het mnl. naast wezen sterk aanwezig. Vanuit het Z. dringt het woord door naar de holl. cultuurcentra, van waaruit het zich oostwaarts is gaan verbreiden. In de alg. t. geldt het als cultuurwoord, dat in de geschreven taal en de verzorgde gesproken taal de voorkeur geniet boven wezen (V. HAERINGEN, Gramarie 203-206 ¹⁹⁶²). Toch weet wezen zich ook in de alg. t. redelijk staande te houden. Het woord blijft tot in de 20ste e. behoorlijk vertegenwoordigd in de geschreven taal, het speelt tevens nog nadrukkelijk zijn rol in bep. verb., uitdr. en zegsw. en kan zelfs, zij het met eenige gemarkeerdheid, als element van den hoogeren st. benut worden.
(http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M085836&lemmodern=wezen)

Dat is interessant, fansy. Dat ‘zijn’ vanuit het zuiden naar het noorden opgeschoven is.
En zijn zou toen vooral schrijftaal zijn (in NL waarschijnlijk). En nu is de situatie omgekeerd (voor de imperatief): wezen is voor ons schrijftaal vanuit het Noorden binnengewaaid.

http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=ONW&id=ID4603&lemmodern=zijn
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=VMNW&id=ID78532&lemmodern=zijn
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=51899&lemmodern=zijn
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089102&lemmodern=zijn
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=72480&lemmodern=zijn