Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
gemeentelijke of stedelijke dienst die zich bezighoudt met bouwvergunningen e.d.
De Jean gaat verbouwen maar hij wacht op de goedkeuring van stedenbouw om er een verdiep bovenop te zetten.
vla.be: U heeft eerst een toelating van stedenbouw nodig, zelfs als u geen werken uitvoert. Die toelating, die u verkregen hebt bij de gemeente waar uw gebouw staat, is twee jaar geldig (de duur kan ook verlengd worden onder bepaalde voorwaarden).
neigen naar, trekken op
VD online: gewestelijk, van kleuren
WNT: hellen:
Overeenkomst vertoonen met, zweemen, trekken naar iets of iemand; eigenlijk: den kant opgaan van het genoemde.
- Naar zijn vader hellen, naar hem aarden (Kempen).
Het geel van uw bloes helt meer naar het groene dan naar het gele.
Het zalmachtige roze helt meer naar het lichtoranje.
Mooi om te zien hoe het dochtertje van Vince en Anja helemaal naar de moeder helt; met dezelfde lach en streekjes.
schuin aflopend vlak of glooiing, bv. aan wegen, dijken, hoogteverschillen, …
zie ook hellen
SN-NL: talud
VD2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 standaardtaal
Vanaf de dijk kunt ge via een houten helling naar beneden tot op het strand.
wpg.be: Audie duikt de helling naast de weg af, zijn gezicht plat op de grond, zodat het het licht niet reflecteert.
schuin aflopend vlak of glooiing, bv. aan wegen, dijken, hoogteverschillen, …
SN-NL: talud
VD2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 standaardtaal
Vanaf de dijk kunt ge via een houten helling naar beneden tot op het strand.
wpg.be: Audie duikt de helling naast de weg af, zijn gezicht plat op de grond, zodat het het licht niet reflecteert.
groenten, peulvruchten
zie ook legummen
uitspraak: lègumme
oorsprong:
Het Franse woord lesgum (15de eeuw), legum of légume komt uit het Latijn tot bij ons: legumen. Maar in het Latijn zou dit eerst de betekenis van ‘peul’ gehad hebben en bedoelde men er erwten, bonen en linzen mee. Voor de groene groenten gebruikte men het woord (h)olus en meer bepaald was dit het woord voor de kool.
Tot in de 13de eeuw blijft het woord legume dicht bij de oude Latijnse betekenis maar dan verandert de betekenis in het gewone taalgebruik en betekent het moestuinplanten allerhande maar ook de betekenis voor de peulachtigen blijt bestaan.
In de 13de eeuw begint men ook het woord legume in twee geslachten te gebruiken: une légume en un légume. Het mannelijke geslacht haalde het bijna overal behalve in enkele uitzonderingen. Er wordt ook een verband gezocht met het woord legere (plukken) wat nog steeds naar de peulvruchten verwijst. Dit laatste woord zou teruggaan tot de Indo-Europese taal. (waverlandsedingen.be)
Mijn grootvader at geen erwtjes of boontjes maar legumen, naast de andere groenten.
Tot voor één generatie kenden en gebruikten de mensen het woord ‘legumme’ als ze het over groenten hadden. (waverlandsedingen.be)
iemand die zwanst, grapjas
Brussel: zwanzeur
Zeg zwanzer, houdt iemand anders voor de zot hé! (zot, iemand voor de ~ houden)
De Jean is nen echte zwanzer: moppen tappen, iemand er doorsleuren (doorsleuren, iemand er ~), … altijd valt er wat te lachen.
Op Terzake zegt de journalist Lieven Verstraete dat aftredend burgemeester Freddy Thielemans van Brussel een echte zwanzeur was.
In de Suske&Wiske De sinistere site is er een tovenaar Zwanzerik.
lonestar.typepad.com: Wie mee stemt maakt kans op het ‘Vlaams-Nederlands Woordenboek: van ambetanterik tot zwanzerik’
9lives.be: Gewoon ne zwanzerik die u een toer wilt lappen. Ze kunnen toch niet bewijzen dat ge niet betaalt hebt.
heropleving (i.h.b. van de economie)
zie ook relancebeleid, relancepolitiek
VD2013 online: Belgisch-Nederlands
Gazet van Antwerpen: 40 concrete maatregelen voor relance van economie
uhasselt: Limburgse economie anno 2013: uppercut of relance?
politiek beleid gericht op relance
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook relancebeleid
belgamediasupport.be: Vlaamse Ziekenhuizen vragende partij voor relancepolitiek
bewerken, herzien
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Fansy heeft dat artikeltje in het VW helegans herwerkt. Dat kunt ge zien aan de vorige versies.
instorten, weer ziek worden; terugvallen in een oude gewoonte, toestand
standaardtaal in België
DS2015tandaardtaal
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
> Frans: retomber
Nadat ze een paar dagen gewerkt had, is ze hervallen.
Hij heeft een tijdje gezond geleefd, maar hij is hervallen en eet weer elke dag frieten. (Taallink 183)
jurk
ook samenstellingen zoals trouwkleed, slaapkleed, zomerkleed(je), communiekleed
Antw. verkleinwoord: kleedje (kliëdje) of kleeke (kliëke)
Ik weet niet welk kleed ik moet aantrekken.
Onze dochter draagt liever een kleedje dan een broek.
kleed dat mijn bij zijn eerste of plechtige communie draagt
VD2015 online: verouderd
NL-SN: communiejurk
vgl. ook kleed
meetjesland.kindereninbezetgebied.be: Mijn ouders hadden in Hooglede zwarte stof gekocht voor mijn communiekleed.
kleed dat mijn bij zijn eerste of plechtige communie draagt
VD2015 online: verouderd
NL-SN: communiejurk
meetjesland.kindereninbezetgebied.be: Mijn ouders hadden in Hooglede zwarte stof gekocht voor mijn communiekleed.
in een schuine richting plaatsen, doen buigen
zie ook helling
SN: afwijken van horizontale of verticale lijn
VD online: gewestelijk doen hellen, synoniem: buigen
WNT: hellen: mnl. door verlies van – d – uit helden (buigen).
In schuine richting plaatsen; aan iets eene schuine richting geven. Thans in Noord-Nederland onbekend.
- Zijn hoofd, eene bierton, een boompje hellen, de bo (1892).
- Dat een man … daer uut, met die (de kroes) … te helden, drijncken mochte, v. vaernewijck, Ber. (1568)
Die leer tegen de muur helt niet genoeg. Als ge ze wat meer laat hellen, dan staat ze steviger en is dat veiliger voor degene die erop kruipt.
Dat schilderij nog een beetje meer naar links hellen, dan hangt het recht.
“Ooh, mijne lieve schat, kom eens hier…” zei ze en ze helde haar hoofd naar rechts bij het zien van haar kleinkind.
1) de juiste persoon zijn, aangewezen zijn
2) op de goede plek zijn
3) goed gelegen (gesitueerd) zijn
SN/NL: goed geïnstalleerd zijn (De zonnepanelen zijn ideaal geplaatst)
zie ook geplaatst, goed ~ zijn
Hij kan deze klus toch zelf klaren gezien hij als minister ideaal geplaatst is met zijn bevoegdheden van sport en ruimtelijke ordening?" (politics.be)
“Ik zat nochtans tot 700-800 meter ideaal geplaatst in het wiel van Theo Bos.” (Nieuwsblad)
Het water is uit een geografisch oogpunt, ideaal geplaatst als tussenstop voor trekvogels. (verdoyer.fr)
in een schuine richting plaatsen, doen buigen
zie ook helling
SN: afwijken van horizontale of verticale lijn
VD online: gewestelijk doen hellen, synoniem: buigen
WNT: hellen: mnl. door velies van d uit helden (buigen).
In schuine richting plaatsen; aan iets eene schuine richting geven. Thans in NoordNdl. onbekend.
- Zijn hoofd, eene bierton, een boompje hellen, de bo (1892).
- Dat een man … daer uut, met die (de kroes) … te helden, drijncken mochte, v. vaernewijck, Ber. T. 3, 218 (1568)
Die leer tegen de muur helt niet genoeg. Als ge ze wat meer laat hellen, dan staat ze steviger en is dat veiliger voor degene die erop kruipt.
Dat schilderij nog een beetje meer naar links hellen, dan hangt het recht.
“Ooh, mijne lieve schat, kom eens hier…” zei ze en ze helde haar hoofd naar rechts bij het zien van haar kleinkind.
neigen, trekken op
VD online: gewestelijk, van kleuren
WNT: hellen:
Overeenkomst vertoonen met, zweemen, trekken naar iets of iemand; eigenlijk: den kant opgaan van het genoemde.
- Naar zijn vader hellen, naar hem aarden (Kempen).
Het geel van uw bloes helt meer naar het groene dan naar het gele.
Het zalmachtige roze helt meer naar het lichtoranje.
Mooi om te zien hoe het dochtertje van Vince en Anja helemaal naar de moeder helt; met dezelfde lach en streekjes.
geschikt zijn
Fr. être bien placé
standaardtaal in België
VD2013 online: Belgisch-Nederlands
ook best geplaatst zijn
Jacques Rogge is als dokter het best geplaatst om de dopingproblematiek in het Internationaal Olympisch Comité aan te kaarten.
Met al zijn ervaring is de Jean goed geplaatst om voorzitter te worden.
Men kan zich echter de vraag stellen of online bedrijven zoals zoekmachines (maar ook sociale netwerksites bijvoorbeeld) wel goed geplaatst zijn om zulke moeilijke afwegingen te maken.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
