Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #7771

    kwak
    (de ~ (m.), geen mv. stofnaam )

    jenever

    variant (Antw.) genevel /zj.e-nee-v.el/

    Onzen bompa had een fles kwak bij ons in de kelder staan. Iederen dag kwam hij langs om een vingerhoedje te pakken. ’s Zaterdags kreeg bomma een borrel om haar haar ermee in te smeren. Ik weet niet of die lotion goed was voor de haargroei, maar ze had niet veel meer.

    Regio Antwerpen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:13
    0 reactie(s)

    #7772

    almoezenier
    (de ~ (m.), ~s)

    uitspraakvariant van aalmoezenier

    < Oudfrans almosnier

    Van Dale 2016: “ka­tho­liek gees­te­lij­ke die uit­slui­tend be­last is met de ziel­zorg van een bep. klas­se, ver­eni­ging, jeugd­be­we­ging of an­de­re groep van per­so­nen,”

    zie ook moeze

    Op kamp was er ’s zondags altijd een misviering in open lucht, opgedragen door onze almoezenier.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:12
    1 reactie(s)

    #7773

    noamdaag

    naamdag

    In Nederland en Vlaanderen wordt iemands naamdag niet vaak gevierd, met uitzondering van enkele plaatsen in Limburg (naamdag.nl)

    Noamdage waere huu neet vöäl miea gevierd.

    Provincie Limburg
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:09
    0 reactie(s)

    #7774

    kreukel
    (de ~, ~s vr. zelfst. nw.)

    alikruik (Littorina littorea), een in zee levende kieuwslak

    het woord zou uit Zeeland stammen maar wordt ook in Vlaanderen gebruikt; dikwijls ook “bigorneau” genoemd

    In de provincie Zeeland, waar de alikruik in Nederland het meest gevonden en gevangen ( beter is: geraapt wordt, want ze worden met de hand stuk voor stuk opgeraapt bij laag water) wordt, noemt men deze slak ook wel kreukel, karakol, alikruuk, alekreukel of krukel.(Wikipeda)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:08
    0 reactie(s)

    #7775

    ledenbevraging
    (zn. v.; ~en)

    enquête of bevraging bij de leden van een vereniging, club, …

    Eind 2019 voerden we een grote club- en ledenbevraging uit. (tennisvlaanderen.be)

    CD&V-voorzitter Coens: “Geen onregelmatigheden vastgesteld bij ledenbevraging”. (hln.be)

    Ledenbevraging en startactiviteit met hapje en drankje. (davidsfonds.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:08
    0 reactie(s)

    #7776

    seut
    (de ~ (m.v.), ~en)

    truttige persoon
    vrouwelijk: een seut, een seute, seutebees, seutemie
    mannelijk: ne seut

    Dat ik zou vrijen met die seut gelooft toch niemand. Zo’n onnozel schepsel.

    “Ben ik een seut als ik geen alcohol of drugs gebruik?” (jongerengids.be)

    “Ik vind hem een seut, een stijve hark, een nerd” (nieuwsblad.be)

    “Seut is inderdaad een braaf, stil, saaie sukkelgeval.” (forum.scholieren.com)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:08
    4 reactie(s)

    #7777

    sjoefelen
    (ww., sjoefelde, gesjoefeld)

    prutsen

    zie ook sjoefelaar

    Hare man is zo vol van zijn eigen dat hij alles kan, met zijne mond; hij sjoefelt meer dan dat hij iets fatsoenlijk maakt.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:07
    0 reactie(s)

    #7778

    krasselen
    (zw. ww.: krasselde, gekrasseld )

    (eigenl.) onbeholpen schaatsen; krabbelen, grabbelen, zwoegen
    VD BE; in­for­meel, iteratief van krassen

    vnw
    •krabbelen, spartelen

    vgl. rechtkrasselen; opkrasselen

    Christophe Smeets ziet Torpedo krasselen en toch winnen (TITEL) (HN 29.10.08)

    “Even later krasselde de 61-jarige gewoon terug recht, kroop van de sporen het perron op.” (HLN 01.01.09)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:06
    1 reactie(s)

    #7779

    afrijfelen
    (ww., rijfelde af, afgerijfeld)

    iets snel afmaken en daardoor prutsen, afraffelen ….

    Mijn moeder is geboren in Graauw (Zeeuws Vlaanderen) en daar wordt het nog gebruikt

    Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt):
    Rijfelen > rijven: In Noord-Nederland thans onbekend.
    Afrijfelen: door rijfelen doen naar beneden komen (”Eenen gracht (aarden dam) afrijfelen”, Rutten (1890))
    varianten: verrijfelen, doorrijfelen, kapotrijfelen, vaneenrijfelen, wegrijfelen, uitrijfelen: uitrafelen

    Een karweitje afrijfelen.

    Regio Waasland
    Bewerking door Syfigh op 23 May 2025 15:06
    0 reactie(s)

    #7780

    pompier
    (de ~ (m.), ~s)

    brandweerman

    Pompiers belgique

    vnw

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)

    < Frans pompier

    De pompiers kwamen pas aan als het dak al in de fik stond.

    De pompiers hebben nog een kat uit dat brandende huis gered.

    Vervolgens rondde hij ook de lange procedure af die nodig was om te kunnen solliciteren als professioneel pompier. (hln.be)

    Met Guy Cloetens (65) gaat de laatste pompier die de Inno-brand (1967) bluste, met pensioen.(standaard.be)
    Kasterlee heeft voor het eerst voltijdse pompier – De Standaard
    Pompier blust eigen huis (Sint-Truiden) – De Standaard
    Er als jonge knaap ook van gedroomd later pompier te worden en met laaiende sirenes door de stad te rijden? (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 23 May 2025 12:51
    2 reactie(s)

    #7781

    pompierwagen
    (zn. m.; ~s)

    brandweerwagen, pompierauto

    Mercedes Fire truck, Firedept Antwerpen Unit A15

    zie ook pompier

    Oude pompierwagen verhuist naar brandweermuseum (standaard.be)

    …draaide de pompierwagen de speelplaats op waar de vele nieuwsgierige kinderen wachtten (hbvl.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 23 May 2025 12:34
    0 reactie(s)

    #7782

    plooi, in de ~ leggen
    (idioom)

    in orde maken, afmaken, rechttrekken

    Met enkele telefoontjes wil Donald Trump de oorlog in Oekraïne in de plooi leggen. (HLN)

    Heb je ’s morgens niet altijd genoeg tijd om je haar netjes in de plooi te leggen? Probeer dan eens een chique chignon. (Libelle)

    “Met de kritiek van de milieuorganisaties, die zeggen dat de landbouwers het land gegijzeld hebben, en dat het akkoord nefast is voor natuur en milieu, is Jambon het niet eens. “We gaan nu heel snel met de natuurorganisaties en de landbouw rond de tafel zitten om de hele kwestie rond grondgebuik echt in de plooi te leggen.” (Landbouwleven)

    De grote lijnen van die hervormingen werden al uitgezet in het paasakkoord van vorige maand. Daarna volgden juridische adviezen van de Raad van State, praktische vragen van overheidsadministraties en nog wat politieke gevechten over belangrijke details. Die zijn nu grotendeels in de plooi gelegd. (De Tijd)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 23 May 2025 11:07
    0 reactie(s)

    #7783

    zeerat
    (de ~ (v.), -ten)

    cavia, Guinees biggetje

    A baby Guinea pig

    < een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’

    ook in zuiden van Oost-Vlaanderen

    synoniemen: steense rat, zeevarkske

    Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.

    Regio Hageland
    Bewerking door de Bon op 23 May 2025 10:27
    0 reactie(s)

    #7784

    zeerat
    (de ~ (v.), -ten)

    cavia, Guinees biggetje

    A baby Guinea pig

    ook in zuiden van Oost-Vlaanderen

    < een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’

    ook in zuiden van Oost-Vlaanderen

    ook steense rat, zeevarkske

    Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.

    Regio Hageland
    Bewerking door de Bon op 23 May 2025 10:24
    0 reactie(s)

    #7785

    steense rat
    (de ~ (v.), ~ten)

    cavia

    Yoyocochondinde

    ook: ‘steens ratje’
    uitspr. in Kempen: ‘stienserat’ of ‘stienesrat’

    < mogelijkerwijze van ‘Oostinds ratje’ = ‘Oostends ratje’

    ook gebruikt in het noorden van Oost-Vlaanderen; Meetjesland en Waasland

    zie ook: zeerat

    Jefke heeft een heel schoon stienserat gekregen.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 23 May 2025 10:11
    0 reactie(s)

    #7786

    steense rat
    (de ~ (v.), ~ten)

    cavia

    Yoyocochondinde
    ook: ‘steens ratje’
    uitspr. in Kempen: ‘stienserat’ of ‘stienesrat’

    < mogelijkerwijze van ‘Oostinds ratje’ = ‘Oostends ratje’

    ook gebruikt in het noorden van Oost-Vlaanderen; Meetjesland en Waasland

    zie ook: zeerat

    Jefke heeft een heel schoon stienserat gekregen.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 23 May 2025 10:09
    0 reactie(s)

    #7787

    straatvinken
    (begrip)

    initiatief waarbij burgers ingeschakeld worden om statistisch onderzoek te doen over het verkeer in hun straat en ze gevraagd worden auto’s, voetgangers en fietsers te tellen

    google2018: .BE (>3.040) ; .NL (>94)

    Hoe druk is het in je straat? Dat meten 2200 mensen in Antwerpen en omliggende gemeentes met het project Straatvinken. (vrt.be)

    Straatvinken is een jaarlijks telmoment dat nagaat hoe gezond het verkeer is in onze straten. Dat gebeurt via een speciale app of een papieren telformulier. In 2018 vindt het telmoment van Straatvinken plaats op donderdag 24 mei van 17 tot 18 uur. Iedereen in de regio Antwerpen of Leuven kan meetellen. Tijdens het telmoment noteren burgers gedurende één uur hoeveel voetgangers, fietsers en voertuigen er door hun straat passeren. Wetenschappers onderwerpen de resultaten vervolgens aan een analyse. (straatvinken.be)

    Als het bij Argenta kan, dan moet het toch in heel Antwerpen en Leuven kunnen? Wij geloven er alvast in! Daarom steunt Argenta het project Straatvinken. (argenta.be)

    Uitzonderlijk veel West-Vlamingen tellen verkeer tijdens jaarlijkse actie ‘Straatvinken’: “Confronterend hoeveel wagens passeren” (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 May 2025 08:39
    1 reactie(s)

    #7788

    tewerkstellen
    (ww. stelde tewerk; tewerkgesteld)

    als werknemer in dienst hebben/nemen

    vnw: in dienst nemen (zonder de gevoelswaarde van gedwongen arbeid)

    Van Dale 2018 online: BE

    SN: tewerkstellen = aan het werk zetten

    zie ook tewerkstelling; tewerkgestelde

    SN: Belgisch bedrijf mag 1.200 IT’ers tewerkstellen bij Europese Commissie (vrt.be)

    SN: Steeds meer Polen tewerkgesteld in fruitpluk. (vilt.be)

    SN: Mag een leerjongere op zondag tewerkgesteld worden? | Leertijd

    Het is de werkgever – en hij alleen – die op zijn eigen verantwoordelijkheid vaststelt welke in de concrete omstandigheden de economische redenen zijn die het hem tijdelijk onmogelijk maken om zijn arbeiders te werk te stellen. (sdworx.be)

    Het voorstel houdt ook geenszins een verbod in voor onze overheidsdiensten om zelf personen met een handicap te blijven tewerkstellen.(n-va.be)

    Wie mag u als student tewerkstellen? (admb.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 May 2025 08:06
    0 reactie(s)

    #7789

    tewerkstelling
    (de ~ (v.), geen mv.)

    werkgelegenheid

    vnw: in België ook: werkgelegenheid

    Van Dale 2018 online: BE

    DS2015 standaardtaal

    Belgisch Nederlands

    zie ook tewerkgestelde; tewerkstellen; tewerkstellingsattest; tewerkstellingscijfer; tewerkstellingsdienst

    De tewerkstelling in Vlaanderen is spectaculair verminderd de jongste maanden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 May 2025 08:06
    1 reactie(s)

    #7790

    tewerkgestelde
    (zn. m.; ~en)

    iemand die werkt als werknemer of als zelfstandige, iemand die niet werkloos is

    opm: SN-betekenis is iemand die verplicht aan het werk is, dwangarbeider

    vgl. tewerkstelling; tewerkstellen

    Volgens de recentste cijfers verdiende een voltijds tewerkgestelde werknemer in 2022 gemiddeld 4.076 euro bruto per maand. (vrt.be)

    Zo blijkt dat tewerkgestelde jongeren zich over het algemeen minder eenzaam voelen, in vergelijking met hun werkloze tegenhangers. (demorgen.be)

    Na zeven jaar procederen heeft een illegaal tewerkgestelde werknemer een deel van zijn loon uitbetaald gekregen. (standaard.be)

    Alles samen opgeteld zorgt Brussels Airport voor 5,4 miljard euro toegevoegde waarde en voor 64.225 tewerkgestelden. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 May 2025 08:05
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.