Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
prei
Haal eens ne pak parei en ne selder uit den hof. Ik ga soep maken.
prei
Haal eens ne pak parei en ne selder uit den hof. Ik ga soep maken.
boterham, boke, kant
ook: stutte
“stuit” < Middelnederlands: ‘stuyte’
Middelnederlandsch Woordenboek: Een broodje van een bepaalden vorm, of ook van een bepaald deeg.
wnt: Stute: stuit: een snede brood of boterham in een groot deel van Vlaanderen
< Waarschijnlijk deels verwant, deels naar den vorm identiek met Stuit; ook hier doelde de naam wellicht oorspronkelijk op den stompen vorm.
Geef me maar een stutte met hespe.
Ik eet geiren stuten mee koas.
“Men moet gheen broodt veur vrienden sluyten. … Snijdt hem lieuer dry-dobbel stuyten,” – uit ‘Lot van Wiisheyd ende Goed Gelvck’, J. David, 1606
“Eene stuite roggenbrood”, De Bo (1873).
“Dunne stuitjes snijden”, De Bo
(verouderd) boterham
Van Dale 2014 online: gewestelijk
etymologiebank:
Nhd. Kanten ‘homp brood, kapje’ gaat terug op de verouderde mnl. betekenis ‘stuk brood’, via Nederlandse kolonisten in Oost-Duitsland (12e eeuw)
Middelnederlandsch Woordenboek: Cant
Stuk, brok, homp, bete. Kiliaan kant broots, j. hompe, frustum praecidaneum; gall. chanteau; angl. cantell.
Schuermans : kant is een boterham;
ook in samenstellingen: kezekant, koolkant, spijzekant en kantzak, bedelzak, alsmede de uitdrukking ‘om kanten gaan’, bedelen
wnt: Kant
Mnl. Cant, wrs van het oudfrans: cant, can; nieuwfrans: champ
dat van Keltischen oorsprong is (?)
Wao hébs dich èn z’n botrammedaus zitten haajn? Ne sjroêpkant, ne keiskant en nen derm sesies!
(Wat heb jij in je boterhammendoos zitten vandaag? Een boterham met stroop, ene met kaas, en een eindje worst.)
Ich niks as ne botterkant.
(Ik enkel een met boter besmeerde snede broods.)
boterham
Ook in Vlaams-Brabant
zie ook: stutte (stuute, stuutje), kant
Hij heeft drie bokes met choco gegeten.
Ik eet eerst een boke met hesp en dan eentje met kaas.
Een grote bo met goeiboter, kaas, ajuinringen, paprikapoeder erop en een goei pint bier erbij… Dat is pas genieten!
Geen natuuryoghurt deze keer, beginnen met boke kaas. Dat gaat er altijd in, dan boke confituur, mmmm ja dat smaakt ook. En dan nog potje pudding. (gewoonliesbet.wordpress.com)
chocomelk, afgeleid van de merknaam
Klik op de afbeelding
cécémel is een verwaterde merknaam van Cécémel®
; zie verwaterde merknamen
Heb je zin in een heuse dagschotel zoals Xavier? Of kies je eerder voor een cécémel van Marckske? (plopsalanddepanne.be)
Kom zeker langs ens proef onze speciale koffies/cecemels, jenevers, frisdrank, speciale jenevers,… (findglocal.com)
Bij de Seppe zelf het terras buitengezet en na een drie uurtjes fietsen en een 80km was de koude cecemel welkom. (bloggen.be)
chocomelk, chocolademelk
Klik op de afbeelding
cécémel is een verwaterde merknaam van Cécémel®
; zie verwaterde merknamen
Heb je zin in een heuse dagschotel zoals Xavier? Of kies je eerder voor een cécémel van Marckske? (plopsalanddepanne.be)
Kom zeker langs ens proef onze speciale koffies/cecemels, jenevers, frisdrank, speciale jenevers,… (findglocal.com)
Bij de Seppe zelf het terras buitengezet en na een drie uurtjes fietsen en een 80km was de koude cecemel welkom. (bloggen.be)
neologisme: verlofstelsel waarbij per kind een pakket aan zorgverlof toegekend wordt dat door ouders of grootouders opgebruikt kan worden, dit ter vervanging van het huidige geboorteverlof en andere opvoedingsverloven
NL-vertaling zou ‘familiehypotheek’ zijn, maar daar zit geen garantie op
Ieder toekomstig kind zal een rugzakje met een ‘familiekrediet’ aan verlofrechten krijgen, op te nemen door ouders, pleegouders of grootouders. (DS)
Eén van die opties wordt het zogenaamde ‘familiekrediet’, waarbij de bestaande verlofrechten worden vereenvoudigd voor wie bijdraagt aan de zorg. (BDW, parlement)
Het familiekrediet komt in de plaats van de wirwar aan bestaande verlofstelsels, zoals geboorteverlof, ouderschapsverlof of tijdskrediet. (DM)
neologisme, voor uitleg zie voorbeeldzinnen
en NL-vertaling zou ‘familiehypotheek’ zijn, maar daar zit geen garantie op
Ieder toekomstig kind zal een rugzakje met een ‘familiekrediet’ aan verlofrechten krijgen, op te nemen door ouders, pleegouders of grootouders. (DS)
Eén van die opties wordt het zogenaamde ‘familiekrediet’, waarbij de bestaande verlofrechten worden vereenvoudigd voor wie bijdraagt aan de zorg. (BDW, parlement)
Het familiekrediet komt in de plaats van de wirwar aan bestaande verlofstelsels, zoals geboorteverlof, ouderschapsverlof of tijdskrediet. (DM)
organisatieschema, afbeelding van een organisatiestructuur
Het synoniem organigram wordt in Vlaanderen meer gebruikt. Zie reactie.
een organogram in verschillende kleuren
organisatieschema, afbeelding van een organisatiestructuur
een organogram in verschillende kleuren
kop
ww.: titelen
In min of meer dezelfde betekenis wordt ook wel het werkwoord titelen (‘als titel boven een artikel zetten’) gebruikt, zij het vaker in België dan in Nederland. (taaladvies.net)
Den bompa kon de titels in de gazet nog lezen zonder bril.
> andere betekenis van titel
in een krantentitel zetten
in Nederland: koppen
“In min of meer dezelfde betekenis wordt ook wel het werkwoord titelen (‘als titel boven een artikel zetten’) gebruikt, zij het vaker in België dan in Nederland.” (taaladvies.net)
Standaardtaal in het hele taalgebied zijn koppen en titelen. Het woord titelen wordt vaker in België dan in Nederland gebruikt. (Team Taaladvies)
De Morgen titelde: Het Belgisch premierschap als vergiftigd geschenk (geschenk, vergiftigd ~).
in een krantentitel zetten
in Nederland: koppen
“In min of meer dezelfde betekenis wordt ook wel het werkwoord titelen (‘als titel boven een artikel zetten’) gebruikt, zij het vaker in België dan in Nederland.” (taaladvies.net)
De Morgen titelde: Het Belgisch premierschap als vergiftigd geschenk (geschenk, vergiftigd ~).
ritssluiting
ook tiret
vnw: tiret(te): rits(sluiting)
De tirette van mijn broek is kapot.
ritssluiting
vnw: tiret(te): rits(sluiting)
< Belgisch-Frans: tirette
zie ook verzamellemma kledij
Verschillende tiretten
De tiret van uw broek staat open!
- zich hard moeten inspannen om een doel te bereiken;
- op zijn hoede zijn om niets verkeerds te zeggen of te doen
zelfde betekenis als tenen, op de toppen van zijn ~ lopen
vnw: op de tippen van zijn tenen lopen: op zijn tippen staan/lopen, op zijn tenen staan/lopen
“Hij moet natuurlijk op de tippen van zijn tenen lopen: een nieuwe taal leren én tegelijk leren lezen en schrijven, maar hij blijft er zijn vrolijke …” (bbackintheusofa.blogspot.com 28 feb. 2012)
“Hallo beste lotgenoten
ik heb vorige week mijn zoladexspuit gekregen en ik ben de laatste week niet te genieten. Mijne man loopt op de tippen van zijn tenen, en kan niks goed doen voor mij.” (forum.allesoverkanker.be)
1) de rust bij een wedstrijd, i.h.b. voetbal
2) een speeltijd bij een wedstrijd, i.h.b. voetbal
2) vnw: helft van een sportwedstrijd
-eerste en tweede time: eerste en tweede helft
2) VD2013 online: Belgisch-Nederlands, sport: ‘helft van een wedstrijd’ – extra time; de eerste time
1) Bij live uitzendingen voetbal worden tijdens de time meestal de hoogtepunten van de eerste helft gegeven en becommentarieerd.
1) Ben Crabbé in Blokken: …En dan is het nu time voor de scheidsrechter…
2) Standaard kon tijdens de tweede time zijn achterstand van 3-0 volledig ophalen.
haan, in kindertaal
vnw:
•haan
•(fig.) haanvormig broodje
< tik + haan
in Antw.: tikkenaan en koekeloerenaan (nu wel allebei verouderd)
zie ook tikkenei, tikkeneike
De klein mannen spreken dikwijls over nen tikkenààn.
“Geen Assignaeten meer, geen coqs of tykenhaenen,” – uit ‘Wondere beroerten of Oorlogsche gebeurtenissen, Ontstaen en opgereézen in Vrankryk zedert den Jaere 1790 tot 1816’, Ph.-Jac Bauwens, 1816
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
