Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
trekpaard dat de natiewagens trok;
spotnaam voor een te grote en te struise vrouw
vnw:
•zwaar trekpaard dat voor de natiewagens gespannen werd voor vervoer van en naar de havenbedrijven
•(fig.) lijvige, logge vrouw
uitdrukking: zweten gelijk een natiepaard
Klik op de afbeelding
Natiepaarden 1898
Monique is wel fors gebouwd, maar het is zeker geen natiepaard.
Een vriendin is een grote magere vrouw maar wel heel sterk en ze kan veel werk verzetten. Van zichzelf zegt ze dat ze in haar jonge leven gewerkt heeft als een natiepaard.
trekpaard dat de natiewagens trok;
spotnaam voor een te grote en te struise vrouw
vnw:
•zwaar trekpaard dat voor de natiewagens gespannen werd voor vervoer van en naar de havenbedrijven
•(fig.) lijvige, logge vrouw
Klik op de afbeelding
Natiepaarden 1898
Monique is wel fors gebouwd, maar het is zeker geen natiepaard.
Een vriendin is een grote magere vrouw maar wel heel sterk en ze kan veel werk verzetten. Van zichzelf zegt ze dat ze in haar jonge leven gewerkt heeft als een natiepaard.
op tijd
< intijds < Middelnederlands intijts
Maria kan beter intets komen, dan kunnen we oeptets vertrekken naar de zee.
horloge
Hij droeg een schoewen (schoon) leuzze. Hij droeg een mooie horloge.
> andere betekenis van leuzze; uurwerk
houten vloer, houten planken in verband gelegd met groef en uitsteeksel (tong)
< Frans: le plancher > picardisch, oud-Frans > latijn planca
vnw:
•houten vloer, plankenvloer
•vloerplank
zie ook plankier
Met de balken bloot kunt ge duidelijk de plancher van de zolder zien.
De leefruimte (20m²), op plancher, komt uit in de open keuken (5m²). (immopoint.be)
De plancher is om en bij de 15 m2 groot en werd in 1993 uit de vloer van een boerderij in de Béarne, in het zuidwesten van Frankrijk, gebroken. (demorgen.be)
kattekwaad
Toen we jong waren hebben we heel wat kwaaipitserij uitgestoken. Ons moeder was er niet altijd even gelukkig mee.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: "De aanvang van heel de zaak was kwapitserij”, Handelsblad van Antwerpen van 7 Maart 1886
Pijnlijk het hoofd stoten
kindertaal: het stoten van het hoofd
Vooral kinderen die kwamen uithuilen bij de ouders werden min of meer getroost met de uitspraak: “Knotsenbol gedaan?”
zie ook: toekebol
uitspraakvariant: knotsebol
Zie je wel, je had voorzichtiger moeten zijn, nu hedde knotsenbol gedaan tegen de tafel.
Ik heb ne knotsebol gedaan en nu bloeit (bloeien) m’n hoofd.
Oh, wat heeft ons Woutje nu gedaan? Knotsebol!
“Knotsenbol” is een Vlaamse uitdrukking wanneer twee mensen met elkaars koppen tegen elkaar botsen. (wikipedia)
‘Knotsenbol’ gedaan bij een kopduel. Vermaelen kon verder, tot op het halfuur het licht bij een spurtje definitief uitging. (demorgen.be)
ja, bedoeld als:
- vanzelfsprekend, evident
- geruststellend (zonder zekerheid te hebben)
- zwakke goedkeuring: bah jot
- Jot, wij gaan a zeker helpen!
- Jot, die komt zeker terug.
- Is dit genoeg? Bah jot!
< leis < Middelnederlands leisse < Frans laisse
of rechtstreeks van het Frans laisse
Hageland: lits
Leiestreek: lisse
Doe de les es aan bij den hond en gaat er es mee wandelen. Maar em goe bij de les vasthouden.
> andere betekenis van les
bejaardentehuis, rusthuis
zie ook: ouwmeekeshuis, peekeshuis
Mijn vader van 80 wou nog niet naar een ouwpeekeshuis gaan; hij heeft voor het wonen op een service flat gekozen.
vader, ook een oude man, ouwe
uitgesproken gelak het Fr. père
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
- Wat zal uw pere daar van zeggen? Joos (1900-1904)
- Maer siet dat Lammeken (dat kleine kind) het schynt dat t’kennis draecht van sijn Peerken. Ogier, Seven Hoofts. (1644).
- Pere, Wuk (wat) dunk-je van ’t weêre? Kinderrijm (Ieperen). in De Cock en Teirl., Kindersp. (1906).
Kempen: pejoratief gebruikt voor vader
Antwerpen: in onbruik, behalve in de uitdrukking pere, zijne ~ zien
Onze pere is nen echte ouwe pee geworden.
Als ik het verdiende, kreeg ik al eens een billekletser van mijne pere.
> andere betekenis van pere
schoorsteenveger of poppenspeler
Schavies’ is een oud Antwerps woord voor schoorsteenveger of poesjespeler. (Katastroof)
Vör die mij nog ni kend
Neus de Schavies is mijne naam
z’iête mij voddebaal
ik zen nen oute vent
de klaente van de Riêpestraat
mokten ek wriêd content
mor die van et staduis
die dochte da’s ni pluis
da’ z’ier lak over onderd jaar nog lêve ’t is ni waar
brekt ze mor af, doud ze mor oem die kluis
da poeshenellenuis. (Wannes van de Velde, antwerps.be)
oplopen, opdoen
zie opscharen
Hij had zijn jas niet aan en nu heeft hij door de kou een valling opgeschaard.
Zijn vriendin is een echt poepke, waar heeft hy die opgeschaard?
verder
meestal in verband gebracht met afstand
Hier nog ni, nog wa vajjer.
gammel, wankelig, bijna uiteen vallend
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Kramakkelijk, (Vl.-België) sukkelend, gebrekkig, gammel.
“Als hij thuis kwam moest hij zijn moeder helpen, die meer en meer kramakkelijk werd”. De Meyere R. Schavak (1909).
zie ook krammikkelig, kramakkel
Kijk uit met die “kramakkelijke” ladder!
In Antwerpen spreken we van “krammakkelijk”
overlaatst, onlangs
niet in West-Vlaanderen
Ik ben verleden jaar naar de zee geweest en overlest nog naar de Ardennen.
legkast, linnenkast; tapkast
Van Dale: schap, (het, de; schappen)
2. plankenkast, legkast, (gewestelijk)
3. tapkast, (gewestelijk)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 1. Planken in een winkelrek worden in Algemeen Nederlands ook ‘schappen’ genoemd. In Belgisch-Nederlands wordt het woord ook gebruikt voor legplanken in een kast.
schrijf- en uitspraakvariant: schab
zie ook van ’t schab
Tapkast met schappen
Voor mij nen trappist van ’t schap a.u.b. (d.i. niet gekoeld)
Tenzij je twee meter lang bent, heb je ongetwijfeld al eens hardop gevloekt dat je telkens een opstapje er bij moet nemen wanneer je iets van het bovenste schap in de keukenkast wil halen. (interieurbouwenschrijnwerk.be)
…nu staan ze mooi te wezen op het bovenste schap van de middelste archiefkast naast ongeveer 25 notitieboeken die zowat mijn hele levensloop overspannen (inter.be blog)
commissie die oordeelt over de morele geschiktheid bij een sollicitatie, b.v. als politieagent
Ik heb een negatief advies gekregen van de moraliteitscommissie omtrent mijn antecedenten, ik wil in beroep gaan hiertegen. (politieforum.be)
Generieke selectie: cognitieve vaardigheidsproef, sportproef, persoonlijkheidsproef, medische proef, deliberatiecommissie, moraliteitscommissie. (Beroepskeuze)
De moraliteitscommissie kan beslissen om je kandidatuur stop te zetten als je niet voldoet aan onze deontologische code, (pzgrens.be)
commissie die oordeelt over de morele geschiktheid bij een sollicitatie, b.v. als politieagent
Ik heb een negatief advies gekregen van de moraliteitscommissie omtrent mijn antecedenten, ik wil in beroep gaan hiertegen. (politieforum.be)
Generieke selectie: cognitieve vaardigheidsproef, sportproef, persoonlijkheidsproef, medische proef, deliberatiecommissie, moraliteitscommissie. (Beroepskeuze)
De moraliteitscommissie kan beslissen om je kandidatuur stop te zetten als je niet voldoet aan onze deontologische code, (pzgrens.be)
onderzoek naar eventuele strafbare feiten in het verleden van iemand, b.v. een verdachte in een assisenzaak of een sollicitant bij de politie
SN/NL: antecedentenonderzoek
Het moraliteitsonderzoek moet gelieerd zijn aan de zaak en het motief. In dit kader kunnen feiten van lang geleden wel degelijk relevant zijn. (Maklu)
“Een moraliteitsonderzoek is een diepgaand onderzoek naar de persoonlijkheid en achtergrond van een verdachte in een assisenzaak.” (Juridisch Forum)
Door het uitvoeren van een antecedenten- of moraliteitsonderzoek gaat de politie na wat voor iemand jij bent en in welke omgeving je woont/werkt/leeft. Zo wordt onder meer gecontroleerd of jij bijvoorbeeld gekend bent in een politionele databank en zo ja, wat het voorwerp daar dan van is. Tips om je hierop voor te bereiden zijn zinloos: je dient gewoon naar alle eerlijkheid te antwoorden op de gestelde vragen. Liegen is uit den boze, maar dat zal je wel al aan je ellebogen aanvoelen ;) (politieforum.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
