Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
vlijtige student
vnw: ijverig student, studiehoofd, studiebol
Van Dale 2018 online: BE
Zijn leven lang bleef hij een zoekende geest, een studax, zoals ook blijkt uit dit gedicht, wellicht zijn bekendste. (kuleuven.be)
De oudste zoon was een studax, u leest zijn verhaal in een volgend hoofdstuk, en de jongste baby werd directeur van een bankinstelling te Waregem waar hij nu nog woonachtig is. (De witte veer. Honderd jaar duivensport – Edward Baeten)
Valeer was een studax, een pedagogische-filosofische boekenwurm, die zich uren-dagen-jarenlang met ontoombare gulzigheid een weg beet in zijn letterzware, stapelhoge privé-bibliotheek. (seniorpix.be)
Van studax tot Teletubbie en terug: dit moet u weten over de “oude nieuwe” SP.A-minister Frank Vandenbroucke (vrt.be)
struikelblok
vnw: struikelblok, steen des aanstoots
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
Dat dossier blijft een struikelsteen voor de regering.
gva.be: Eindejaarspremie beschutte werkplaatsen is struikelsteen
tijd.be: De vijf struikelstenen voor een brexitdeal
ugent.be: hoeksteen of struikelsteen voor meer gelijke onderwijskansen?
knack.be: Overname van SABMiller niet zonder struikelstenen
demorgen.be: Belangrijkste struikelsteen is de zogenaamde disponibiliteit: de leeftijd waarop luchtverkeersleiders niet meer hoeven te werken
standaard.be: Drie struikelstenen voor een Griekse deal
comité, commissie, raad, vereniging (verouderd)
vnw: (het, -en) comité, bestuur
gwnt: o. (-en), (Zuidn.) comité
Omstreeks 11 november 1934 werd in Nossegem het Comiteit ‘Gedenkteken’ opgericht, onder het voorzitterschap van gemeenteraadslid Edmond de Pauw. (onroerenderfgoed.be)
Het is voor het Comiteit een aanmoedigend verschijnsel te bestatigen dat zijn werking van jaar tot jaar meer gewaardeerd en begrepen wordt. (historischekranten.be)
De andere leden van ’t comiteit te Bornem hadden geen van al tijd om er een conferentie bij te wonen over verzorging van de tuberculosen! (wo1bornem.be)
In Kortrijk, de geboorteplaats van de pianist, werd reeds in 1907 via de comiteit André Devaere werk gemaakt van het ondersteunen van de jonge virtuoos. (muzikaalerfgoed.be)
vastlopen, blijven hangen, blijven steken
(ook fig.)
vnw: blijven steken, vastlopen
-de zaken stroppen, de zaken lopen vast
gwnt: (Zuidn.) opeenschuiven, zich samenpakken, blijven steken: de draad stropte bij het naaien; het vuil stropt hier in de goot
Woordenboek van populair taalgebruik (Marc De Coster 2020-2025): (1950) (Vlaanderen) vastlopen; niet vlotten.
Opm: Inmiddels toch ook (in bepaalde contexten?) in .NL in gebruik. onzetaal.nl: “Is de zin ‘Het verkeer stropte’ juist als je bedoelt dat er een file ontstaat? Ja, het werkwoord stroppen kan deze betekenis hebben. De woordenboeken vermelden bij het werkwoord stroppen onder andere de betekenis ‘op elkaar schuiven, blijven steken’, ‘zich samenpakken’. Ook onderhandelingen kunnen stroppen: dan lopen ze vast.”
Uitlevering Italiaanse kinderontvoerder stropt. (nieuwsblad.be)
Als de ontwikkeling van een leerling stropt, kunnen we het schoolse traject even vertragen. (klasse.be)
“Het stropte bij de begeleiding van en communicatie met de jongere roeiers”, klinkt het. (sporza.be)
Dit keer stropte het verkeer door een aanrijding op de Kempische Steenweg. (hbvl.be)
bloedworst
Gaan we die beulingen nog op de barbecue leggen?
Toen hij ook nog eens beuling op de Meir ging kopen was hij bij N-VA-gezinde twitteraars kop van Jut. (vrt.be)
conservenblik (zie ook buske)
metalen of plastieken recipiënt voor vloeistoffen ( drinkbus, jerrycan, verpakking)
meestal diminutief, bv. buske cola
Je kunt wel een paar boterhammen en een bus Cola mee nemen, maar je weet nooit op voorhand hoe lang je daar gaat staan. (seniorennet.be)
Heerlijke pizza zoals een pizza hoort te zijn en dat helemaal uit new york en voor het wachten een buske cola… (facebook)
Ineens van profiteren om te schoven. Buske Fanta, een broodje en een hele pikante chorizoworst.(blogspot.com)
Ik twijfel of ik dit (nostalgische) stukje ‘Buske stamp’ zal noemen of ‘Blikspuit’. Ik kies voor de Vlaamse variant. (koenschyvens.wordpress.com)
“weet iemand kort bij limburg in belgie kort bij de nederlandse grens waar je een goede 1/25 naft kan kopen ? dan ga ik mij zo een bus naft halen alvast bedankt :-D” (https://www.modelbouwforum.nl/threads/welke-naft.76339/)
“… wat onze goede kollega R. V. van
«De Nieuwe Gazet» de geestige opmerking
deed neerpennen dat daar geen aanstoot mag
in gevonden worden gezien ook Defalle en
Chomé naar Holland waren gekomen met hun
pakske boterhammen en een buske koffie.” (’t Pallieterke 1951)
“Op de rotonde is een kunstwerk dat het riet van de Wijers voorstelt en dat versierd is met twee fonteintjes. Met een bus detergent verandert die rotonde echter heel snel in een schuimbad.” (nieuwsblad.be 2016)
> andere betekenis van bus
(te) braaf iemand, goedzak
vroeger algemeen in Zuid-Nederlandse dialecten, nu nog in Westhoek en Limburg
Godsblok: sul, goedzak, zware vent. Nen godsblok van nen vent. (De Bo). Roeselare, 1928.(Biekorf. Jaargang 66 · dbnl)
“Mijn vader was een godsblok, maar wij kregen soms een lap rond ons oren en we verdienden dat.” (Tiecelijn, tijdschrift uit Sint-Niklaas)
door middel van een koord dichttrekken
vnw: dichtsnoeren, met touw dichthalen, strikken
znwb: (Iets) door middel van een snoer of een strik toehalen; (dicht)snoeren, strikken
wnt: (Zuidn.)
vgl. toestroppen
Vul de zak met een dekentje, strop de zak toe en je hebt de schattigste zitzak ooit! (hiphoi.be)
Mijn grootvader zaliger stropte zijn das wanneer hij in de tuin ging werken. (doorbraak.be)
dichtknopen
vgl. stroppen
Ge moet de vuilzak goe toestroppen, anders komen de honden erop af.
iemand afzetten
vnw: in België ook: afzetten, te veel doen betalen
“jamaar GDF heeft ons gestroopt met die goedkope aankoop van die windmolens en gaat daar nu veel winst mee maken als we de wind-uitstap ongedaan maken – we moeten dus zo snel mogelijk af van wind energie om GDF de kans niet te gunnen om daar veel munt uit te slaan”. (ecobouwers.be)
Niet omdat onze koopkracht werd gestroopt, onze pensioenen onder vuur lagen, jongeren in laag betaalde jobs werden geduwd, de kinderarmoede de pan uit rees of het klimaat naar de vaantjes wordt geholpen. (nl.socialisme.be)
i.v.m. geld: als er niets inzit kunt ge er ook niets uithalen
zie afstropen, een kei het vel ~
vgl. stropen
Naar die 500 euro die ge nog van hem moet hebben zult ge wel kunnen fluiten. Een kei kunt ge niet stropen hé.
De Standaard (i.v.m. besparingen): ‘Een kei kan je niet stropen. De kleine verdieners zitten vandaag al met problemen.’
strop om konijnen te vangen
gwnt: (Zuidn.)
“Ik heb hem uiteraard onmiddellijk bevrijd. Of het nu een bewuste actie was van een kattenhater of pech bij een konijnenstrop, ik weet het niet.” (gva.be)
Op de spijskaart verscheen wel ‘Varken aan ’t spit’ maar in werkelijkheid had de plaatselijke stroper zijn twaalf konijnenstroppen leeggehaald. (dilbeek.be)
strik van ijzer- of koperdraad om wild mee te vangen
vnw: strik om wild te vangen
Van Dale BE; niet algemeen
zie ook konijnenstrop
Joske kan het stropen niet laten. Gisteren heeft hij zijn stroppen weer eens uitgezet.
> andere betekenis van strop
vastzitten, letterlijk of figuurlijk
vnw: strop zitten: vastzitten
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
vgl. strop
Het was te verwachten dat hij vlug strop zou zitten. Hij had zich totaal niet voorbereid.
“Dat leidde tot een lange file die opliep tot ruim 20 kilometer op de E17 en ook de parallelwegen zoals de N43 zaten strop.” (hln.be 4 dec. 2014)
“Dat overleg zit strop. Het bedrijf heeft al een verzoening aangevraagd. “We blijven ons inspannen om de dialoog met de sociale partners open …” (metrotime.be 2019/12/20)
vastzitten, letterlijk of figuurlijk
vnw: strop zitten: vastzitten
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
Het was te verwachten dat hij vlug strop zou zitten. Hij had zich totaal niet voorbereid.
“Dat leidde tot een lange file die opliep tot ruim 20 kilometer op de E17 en ook de parallelwegen zoals de N43 zaten strop.” (hln.be 4 dec. 2014)
“Dat overleg zit strop. Het bedrijf heeft al een verzoening aangevraagd. “We blijven ons inspannen om de dialoog met de sociale partners open …” (metrotime.be 2019/12/20)
strik van ijzer- of koperdraad om wild mee te vangen
vnw: strik om wild te vangen
Van Dale BE; niet algemeen
Joske kan het stropen niet laten. Gisteren heeft hij zijn stroppen weer eens uitgezet.
> andere betekenis van strop
plaats, meestal grasperkje, op het kerkhof waar asses van overledenen uitgestrooid worden
vnw: strooiakker
Van Dale 1995 (Belg.)
NL: strooiakker zie strooibos
zie ook asverspreidingsweide
In Holland noemen ze een strooiweide een strooiakker of een strooiveld. Dan vraag ik mijn eigen toch wel af of ze die daar regelmatig omploegen?
Elk kerkhof heeft tegenwoordig een strooiweide. Ik denk dat ze het idee gehaald hebben van dat liedje: En als we dood zijn groeit er gras op mijnen buik, gras op mijnen buik…
pamflet, flyer
ook strooibrief
vnw: strooibiljet, folder
Van Dale BE; niet algemeen strooibiljet
wikiwoordenboek:
In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd “strooibrief” herkend door:
69 % van de Nederlanders;
93 % van de Vlamingen.4
In strooibriefjes werd de bevolking tot waakzaamheid opgeroepen.
“Strooibriefjes tegen gewelddadige voetbalouders (Titel)
Twee jeugdploegen moeten flyers uitdelen na agressie tussen een vader en een grootvader van spelers.” (DS 05/05/08)
Dit gebeurt door het bussen van een strooibrief in volgende straten: Acaciastraat, Wilgenstraat (tot aan rondpunt), Sint-Jozefstraat en Eikstraat. (traxroeselare.be)
gespannen of zenuwachtig worden van iets; stressen
vnw: stressen
Typisch Vlaams: stressen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Mensen kennen vaak niet de juiste woorden of zinnen, of hebben geen idee wat hen stresseert of kalmeert. (pm.be)
Veel verandering, aldus Easterbrook, leidt tot verbetering, maar verandering zelf stresseert mensen en werkt ze op hun zenuwen (vrt.be)
En mijn vader was een agressieve man, constant gestresseerd door zijn werk, waardoor hij ook zijn gezin stresseerde. (hln.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.