Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
pamflet, flyer
ook strooibrief
vnw: strooibiljet, folder
Van Dale BE; niet algemeen strooibiljet
wikiwoordenboek:
In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd “strooibrief” herkend door:
69 % van de Nederlanders;
93 % van de Vlamingen.4
In strooibriefjes werd de bevolking tot waakzaamheid opgeroepen.
“Strooibriefjes tegen gewelddadige voetbalouders (Titel)
Twee jeugdploegen moeten flyers uitdelen na agressie tussen een vader en een grootvader van spelers.” (DS 05/05/08)
Dit gebeurt door het bussen van een strooibrief in volgende straten: Acaciastraat, Wilgenstraat (tot aan rondpunt), Sint-Jozefstraat en Eikstraat. (traxroeselare.be)
gespannen of zenuwachtig worden van iets; stressen
vnw: stressen
Typisch Vlaams: stressen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Mensen kennen vaak niet de juiste woorden of zinnen, of hebben geen idee wat hen stresseert of kalmeert. (pm.be)
Veel verandering, aldus Easterbrook, leidt tot verbetering, maar verandering zelf stresseert mensen en werkt ze op hun zenuwen (vrt.be)
En mijn vader was een agressieve man, constant gestresseerd door zijn werk, waardoor hij ook zijn gezin stresseerde. (hln.be)
gespannen of zenuwachtig worden van iets; stressen
vnw: stressen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Mensen kennen vaak niet de juiste woorden of zinnen, of hebben geen idee wat hen stresseert of kalmeert. (pm.be)
Veel verandering, aldus Easterbrook, leidt tot verbetering, maar verandering zelf stresseert mensen en werkt ze op hun zenuwen (vrt.be)
En mijn vader was een agressieve man, constant gestresseerd door zijn werk, waardoor hij ook zijn gezin stresseerde. (hln.be)
een bedenking terzijde, een bijgedachte, een opkomend bezwaar
Dat lijkt aanvankelijk slechts een randbedenking, maar hoe dieper ze erop ingaat, hoe minder dat het geval blijkt. (Kaaitheater)
Eerst een randbedenking, het blijkt dat een bedrijf dat die fiches te laat verstuurt, een boete krijgt van 309 procent. (DS)
Mijn eerste randbedenking is dat er van deze wetgeving gebruik wordt gemaakt om 5 Franstalige en 3 Nederlandstalige kamers te installeren. (dekamer.be)
verplichten tot, opeisen, vorderen
NB: Iemand opvorderen en iemand vorderen zijn standaardtaal in België in de betekenis ‘verplichten een taak uit te voeren, (bij een staking) dwingen te werken’. (Taaladvies)
Antwerps gouverneur Cathy Berx moest werknemers opvorderen om de twee fabrieken op een veilige manier te laten stilleggen. (made-in.be)
De politie kan een huisarts opvorderen om een bloedproef af te nemen. Doet hij dat niet, dan riskeert de huisarts een sanctie. (Domus Medica)
De Duitsers hadden van bij het begin van de bezetting hun oog laten vallen op het comfortabele nieuwbakken gebouw op nummer 453 en lieten het opvorderen door de Sipo-SD. (VRTNWS)
gespannen zijn; stressen
vnw: stressen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Mensen kennen vaak niet de juiste woorden of zinnen, of hebben geen idee wat hen stresseert of kalmeert. (pm.be)
Veel verandering, aldus Easterbrook, leidt tot verbetering, maar verandering zelf stresseert mensen en werkt ze op hun zenuwen (vrt.be)
En mijn vader was een agressieve man, constant gestresseerd door zijn werk, waardoor hij ook zijn gezin stresseerde. (hln.be)
ontspannen, relaxen
NL: ontstressen
< Frans déstresser
zie ook stresseren
Ontspanning, relaxatie, destresseren zijn de voornaamste motieven om deze Chi-Vitalizer te gebruiken. (reclame)
Maar ja, het is een opiniestuk, hé? Als de man wil kakken laat hem dan kakken. Gewoon even lekker destresseren. (reactie, De Morgen)
zich weten te redden, zijn plan trekken
vnw: zijn streng trekken: zijn deel van de arbeid uitvoeren, zijn best doen, zijn zaak behartigen
VD2015 online: Belgisch-Nederlands, sport
ook: zijn streng kunnen trekken of weten te trekken
Frank Raes op VRT bij Cyprus-België: Hij weet goed zijn streng te trekken…
wielerverhaal.wordpress.com: In de eendagskoersen kan hij goed zijn streng trekken. Hij kan makkelijk de kleine bergjes op en ook op de kasseien vind ik hem heel goed.
ohl.be: Pieter rendeert het best als centrale verdediger, maar kan ook zijn streng trekken centraal achterin of op de rechtsback
tomdjones.com: Hoe zou Tom zijn streng trekken in de keuken?
peterprong.blogspot.com: De man kan ook uitstekend zijn streng trekken als improv-drummer tijdens langgerekte noise-explosies.
Debutant Jasper Philipsen (21) trekt meer dan zijn streng in zijn eerste Ronde van Frankrijk. (sporza.be)
scheiding in het haar, middenstreep, een zijstreep
vnw: een streep in het haar: een scheiding in het haar
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Antwerpse Kempen: idem, naast meet
West-Vlaanderen: splette
Ge staat goed met die middenstreep.
> andere betekenis van streep
nablijven, (met strafwerk) als schoolstraf, vooral op een vrije namiddag
vnw: het voor straf op school moeten nablijven of op een vrije (mid)dag terugkomen om strafwerk te maken: strafstudie krijgen/hebben
synoniem: retenue
Iedereen heeft wel eens een strafstudie aan zijn been gehad zeker?
compagnie voor gestrafte soldaten
vnw: compagnie waar strenge tucht heerst en waar de soldaten voor straf heen gezonden worden, strafklasse
Van Dale 2018 online: BE, militair
vergelijk Duits Strafkompanie
Pas op 16 maart 1919 werden ze gerepatrieerd en in Oostende in een strafcompagnie tewerkgesteld. (Maurits Geerardyn – Wikipedia)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd desertie in het Belgisch leger normaal gestraft met inlijving in een strafcompagnie. (deredactie.be)
“Door de compagnie sans floche, een strafcompagnie, werd een koninklijk park aangelegd. In 1914 installeerden de Duitsers zich hier.” (neosvzw.be)
tegenwoordig
zie ook serreworg, tegenweurig
‘t Wert eirig sereweurig me mn knies,’k denk dak bineket akerdzjie oep mn elboge gaon loêpe!
(Het wordt tegenwoordig erg met mijn knieën, ik denk dat ik binnenkort akkerdjie op mijn ellebogen ga lopen.)
houtworm, molm
meest gebruikelijk in het enkelvoud
vnw: houtworm
Woordenboek der Nederlandsche Taal: meluw: bladluis, houtluis, mijt en andere dieren, die verschillende stoffen bederven en in pulver doen overgaan. Naast meluwe bestaat memel: thans in Zuid-Nederland nog bekend.
zie ook milver
De memelen woonden in zijn kas. (naar W. van de Velde)
Houtpulver op de grond onder het antieke toiletkastje; de memel is vlijtig geweest.
vreten, eten, gulzig eten
zie ook: fretten, fretter, freiter, fret
Wat freiten we vandaag?
Freit zo niet, ge kunt deftig eten.
vroedvrouw, baker
ook: achterwoarsterigge
Z’èt ekocht mi d’achterwoareege.
ekster
uitspraak dikwijls met verkorte lange a, o.m.: okster, oster, aster, akster, aaster, …
ten oosten van de Schelde vooral hanne, hanneke, …
ook regio West-Vlaanderen
merk op: veel woorden die in het Nederlands een lange of korte a hebben, hebben in het Vlaams een zware e; hier is echter het omgekeerde gebeurd, en heeft het Nederlands een e-vorm gekregen (de zware e heeft daar nooit bestaan, maar is in korte/verkorte vorm amper tot niet te onderscheiden van de korte Nederlandse e), terwijl in het Vlaams de a-vorm de bovenhand heeft gehaald
Wa is nou weeral ’t verschil tussen ne meirlaan en een aakster?
op niets trekken, op geen kloten trekken, op geen voeten trekken
ook: op geen bal trekken, op genen bal trekken
Het trekt op genen bal van verhaalinhoud, de effecten derintegen zijn wel goed, maar ze zijn veel te ver van de tekenfilms afgeweken (cinenews.be)
Eerst had ik gedacht van het embleem volledig uit Carbon te maken, maar dit trok op geen ballen vond ik. (bimmerboard.be)
Alleen hun testen en hun adviezen trekken op geen ballen. (forum.mountainbike.be)
iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave
Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)
Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)
De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)
“Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)
iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave
Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)
Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)
De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)
“Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)
iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave
Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)
Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)
De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)
“Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
