Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
zaklamp
< piele (batterij) + lucht (licht)
In mijn nachtkastje ligt er altijd een pielelucht, voor het geval dat de elektriciteit uitvalt.
bijnaam
Iemand een oornaam geven is zijn eigenlijke naam veranderen, b.v Jan en die is nogal dik wordt den dikke.
“De scholier klaagde dat zijne maatjes hem altijd oornamen gaven.” De Bo (1873)
(verouderd) voorbeeld nemen aan
De bouwheren komen maar naar ons toe, neem daaraan exempel. (Radiojournaal)
Wanneer zij moest moeder gaan worden, niemand hielp haar daar in de nood. Bedenk toch eens wat droeve stonde als zij daar haar kindje vermoordt. Refrein: Jonkheid, wilt het verstaan, neem daar een exempel aan! (wreedenplezant.be}
zeuren
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Mens, gij kunt nogal een zaag spannen over dat het crisis is!
(verouderd) vertelseltje, sprookje (vergelijk Nederlands sage)
Grammeir! Vertél nog èns ’n zaog … ’n zaog van de kattemaog ên van de roj geet wo èn bèd deet. (grootmoeder, vertel nog eens een verhaaltje … van de kattenmaag en de rode geit die in bed doet)
vriezen
Amai jongens, het is goed aan ’t bakken buiten. ’t Vriest de stenen uit de grond.
“Het zal deze’ nacht goe’ bakken.” Cornelissen-Vervliet, Idioticon van het Antwerpsch dialect (stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen) (1899-1906).
vriezen
Amai jongens, het is goed aan ’t bakken buiten. ’t Vriest de stenen uit de grond.
“Het zal deze’ nacht goe’ bakken.” Cornelissen-Vervliet (1899-1906)
tafelvoetbal spelen
Van Dale 2015 online: BE
zie ook sjotterkes
Wij hebben gisteren avond in het café gekickerd.
tafelvoetbal spelen
Van Dale 2015 online: BE
zie ook sjotterkes
Wij hebben gisteren avond in het café gekickerd
kickerspel, tafelvoetbal
zie ook kickeren, sjotten, sjotter
In de jeugdclub hebben ze nen toppenbiljart en sjotterkes in het ontspanningslokaal staan.
Gaan we met de sjotterkes spelen? Ik met de rooi, want den blauwe kipper (keeper) staat scheef.
commerciële nummerplaat; handelaarsplaat
Van Dale 2017 online: BE
zie ook groene nummerplaat
Voor mij rijdt een BMW met een Z-plaat; samen rijden we achter mekaar naar de autokeuring.
zonder meer, zonder omwegen, botweg, in zijn gezicht
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2016 online: BE
Volgens de meester is Piet een dommerik. Hij heeft het hem vlakaf gezegd.
Dat is vlakaf het slechtste dat ik ooit al gezien heb.
het is een aasaard: het is meegenomen.
Ik kon twee dingen ineens doen, het was een aasaard.
waterpokken, wijnpokken
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Karelke staat vol met rode vlekskes, heeft hij misschien de windpokken?
waterpokken, windpokken
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ne zona of gordelroos komt van hetzelfde virus als wijnpokken.
CM.be: Waterpokken of windpokken, ook wijnpokken of varicella genoemd, is een zeer besmettelijke kinderziekte, die zich vooral kenmerkt door hevig jeukende blaasjes.
gordelroos, Sint-Antoniusvuur
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook windpokken, wijnpokken
Ik heb de zona gehad op mijn linker schouderblad en had er geweldige jeuk van.
Brom, broem, broes, broesem, broemsel.
Dik, vuil schuim.
Term die gebruikt werd bij het bierbrouwen en bij het maken van een bouillon.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: oudtijds ook BREM en, gewestelijk nog,
BROEM, znw. m.; zonder mv.
Een woord voor: Schuim, welks afkomst onbekend is.
“Den broem van de soep afscheppen”. Cornelissen (1899)
< In de prov. Antwerpen is broem, brom ook, als vr. woord, bekend voor: bekaamsel, laag schimmel op bier, wijn enz. (Cornelissen)
Als ge ne goeie bouillon wilt maken, dan gebruikt ge best soepvlees, boullie of mergpijpen. Na een tijdje koken verschijnt er echter brom of een vies witgrijs schuim bovenaan in de pot. Die moet ge dan afscheppen met een schuimspaan, want anders ziet uw soep er gekabbeld (kabbelen) uit. Vies !
salaris, loon
zie ook pré
Woordenboek der Nederlandsche Taal:Modern lemma: pree
znw. vr. Uit frans prêt, dat oudtijds de beteekenis had van ”payement de solde que le roi faisait faire par avance aux soldats enz.” ( …)
- Ik heb mijne maandelijksche pree getrokken, Schuermans (1865-1870).
Mijn pree wordt op het einde van de maand uitbetaald.
zakgeld
zie ook zondag
Karel krijgt al 2 euro pree per week.
“Ik geef mijnen zoon alle Zondagen een frank voor zijne pree” Rutten (1890) (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
ladder
meest voorkomende uitspraak/vorm:
/lie.er/ [lir], soms /lier/ [li:r] (prov. Antwerpen, Vlaams-Brabant)
/lie.er.e/ [lir?] (Oost-Vlaanderen, delen van West-Vlaanderen)
/lee.er.e/ [le??r?] (delen van West-Vlaanderen)
/leij.er/ [l?ij?r] (oostelijk Limburg)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: znw. vr., mv. en. Middelnederlands leer. Samentrekking uit Leeder, dat hetzelfde woord is als Ladder. De vorm Leer is zoowel in Zuid- als Noord-Nederland gebruikelijk.
Mijn vroegste herinnering van toen ik vier jaar (oud) was, is een pompier die bij het blussen, met zijn spuit van een leer naar beneden gevallen was, en door vier omstaanders op een klein leerke werd binnengedragen in het huis van een gebuur.
Een beroemd woordgrapje afkomstig van komiek Chris Van den Durpel als Kamiel Spiessens (eigenlijk al een oeroude Vlaamse mop):
(tegen een getuige van Jehovah) “Als ’t voor de leer van Christus is, zet ze maar tegen de gevel!”
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.