Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
- recipiënt, groter dan een kopje
- gebruikt om aan de mond te zetten, bol die een drinkbare vloeistof kan inhouden
- de hoeveelheid die zo’n kom bevat
Man drinkt uit een kom
zie ook kom koffie
Een kom koffie, een kom melk, zelfs een kom soep,…
een tas koffie
zie ook: koemmeke koffie, kom
Een pralineke met een kommeke koffie… mmmm…
Wat is’t Jean, een kom koffie? ’t Is nog wat vroeg voor een pintje zeker?
arbeidsongeval
Van Dale 2017 online: BE
De jongste van de vijf kinderen was een werkongeval.
Taalproblemen veroorzaken werkongevallen. België is een meertalig land. Dat zorgt voor een pak meer administratie, maar het zou ook ronduit gevaarlijk kunnen zijn op de werkvloer. (jobat.be)
Veertiger krijgt stroomstoot van 11.000 volt bij werkongeval (hln.be)
arbeidsongeschikt, arbeidsonbekwaam
DS2010
Van Dale 2017 online: BE
taaladvies: standaardtaal in België
Mijn broer kreeg de geelverf en was daardoor wel twee maand werkonbekwaam.
luchtig toneelstuk, waarin de personages verstrikt raken in allerlei intriges;
In dergelijke stukken zijn er vaak meedere deuren in het decor voorzien langswaar personages verwacht en onverwacht kunnen binnen- en buitengaan
Van Dale 2015 online: BE
Liefhebbers van toneel houden niet per definitie van deurenkomedies.
een.be: Dat heeft natuurlijk alles te maken met de deurenkomedie Boeing Boeing, waarin de drie dames stewardessen spelen.
Elk jaar schrijft Jan zijn eigen deurenkomedies die tot nu toe nog nooit de erkenning van het Koninklijk Landjuweel – dé jaarlijkse wedstrijd voor het beste amateurgezelschap van het land – hebben gekregen. (Amateurs – Tragikomische fictieserie over amateurtoneelgezelschap De Pajotters)
zich laveloos drinken
Hij is weer zat, hij en zijn maten zuipen toch altijd van ’t vaderland weg!
1) kribbe, nest
2) naar 1) verwijzend
variant: bakske vol met stro
waarschijnlijk in gebruik geraakt door liedje Bakske Vol Met Stro van Urbanus
1) En dat is maar goed ook, want wat aanvankelijk leek op het gegier van de wind of het gekrijs van een vogel…blijkt uit een bakje vol stro te komen…vier achtergelaten kittens die heel hard om hun moeder liggen te schreeuwen. (.katdegoedehoop.be)
2) Bakje vol met stro met een trilogie van kalfsklassiekers. (kookclubaldente.be)
2) Bakje vol met stro: Dunne pasta of cappellini geven een stro-effect. Breek ze op ongelijke lengtes en plak ze op of in een theelichtje. (libelle.be)
1) De verzorgers van Hatton Country World in Warwickshire troffen een uitgeputte, maar zichtbaar voldane Randy aan in een bakje vol met stro. (hln.be)
1) Naast kindje Jezus in zijn bakje vol met stro staan Maria, die zich zogezegd op wonderbaarlijke wijze onbevlekt liet bezwangeren, en haar goedgelovige echtgenoot Jozef. (p-magazine.be )
1) Jezeke is geboren in een bakske vol met stro. (urbanusfan.be)
1) Is Jezus echt geboren in een bakske vol met stro? | Radio 1
1) kribbe, nest
2) naar 1) verwijzend
waarschijnlijk in gebruik geraakt door liedje Bakske Vol Met Stro van Urbanus
1) En dat is maar goed ook, want wat aanvankelijk leek op het gegier van de wind of het gekrijs van een vogel…blijkt uit een bakje vol stro te komen…vier achtergelaten kittens die heel hard om hun moeder liggen te schreeuwen. (.katdegoedehoop.be)
2) Bakje vol met stro met een trilogie van kalfsklassiekers. (kookclubaldente.be)
2) Bakje vol met stro: Dunne pasta of cappellini geven een stro-effect. Breek ze op ongelijke lengtes en plak ze op of in een theelichtje. (libelle.be)
1) De verzorgers van Hatton Country World in Warwickshire troffen een uitgeputte, maar zichtbaar voldane Randy aan in een bakje vol met stro. (hln.be)
1) Naast kindje Jezus in zijn bakje vol met stro staan Maria, die zich zogezegd op wonderbaarlijke wijze onbevlekt liet bezwangeren, en haar goedgelovige echtgenoot Jozef. (p-magazine.be )
1) Jezeke is geboren in een bakske vol met stro. (urbanusfan.be)
1) Is Jezus echt geboren in een bakske vol met stro? | Radio 1
Kinderen die op oudjaar, in de voormiddag, bij de buren gaan zingen om een snoepje of een cent, (een cent is in principe voor driekoningen).
wikipedia: Nieuwjaarszingen is een folkloristisch gebruik, dat vooral voorkomt in de Antwerpse Kempen en het Hageland.
WNT: Nieuwjaarzingen, waarschijnlijk ontstaan uit te nieuwjaar zingen, langs de huizen gaan om voor een belooning een nieuwjaarslied te zingen; bij Cornelissen-Vervliet wordt gezegd, dat in Zuid-Nederland dit gebruik nog bestaat bij de dorpskinderen, en wel op oudejaarsdag.
syn. nieuwjaarkezoete zingen
vgl. koekenzingen
Nievejoarke zoete
ons varken hee vier voetee
vier voete en ien steirt
is da soems gien deutje weird
een deutje is in de prov. Antwerpen een ‘duitje’, een oud muntstuk, dat in gebruik bleef tot begin 20ste eeuw
een voorbeeld van een liedje voor nieuwjaarszingen:
Nieuwjaarke hottentot
ons vader heeft nen blottekop
Zeven jaar zonder haar,
Ik wens u een gelukkig nieuwjaar
het van deur tot deur zingen ter gegenheid van oudjaar, driekoningen, Sint-Maarten of een andere gelegenheid (vroeger ook om den brode)
google2017 online: .BE (>580) ; .NL (102)
zie ook bedelzanger; nieuwjaarkezoete zingen
Zo kan je in Balen-Olmen nog op Vastenavond (Carnaval) gaan bedelzingen. (.immaterieelerfgoed.be)
Er is voor het eerst sprake van nieuwjaars- of bedelzingen in de dertiende eeuw. Zowel kinderen als volwassenen uit minder gegoede bevolkingsgroepen gingen toen in de eindejaarsperiode bedelen om een gift; mensen werden dan immers geacht vrijgeviger te zijn. (zoersel.be)
Retie is strafste gemeente in bedelzingen (hln.be)
syn. nieuwjaarszingen, zie aldaar
nieuwjaarkezoete naar het gelijknamig liedje
zie ook bedelzingen
Nieuwejaarkezoete
Ons varken heeft 4 voeten
4 voeten en ne staart
is dat dan geen koekske waard
ja ja, dat is waar, kwens u gelukkig nieuwejaar
het van deur tot deur zingen ter gegenheid van oudjaar, driekoningen, Sint-Maarten of een andere gelegenheid (vroeger ook om den brode)
google2017 online: .BE (>580) ; .NL (102)
zie ook bedelzanger
Zo kan je in Balen-Olmen nog op Vastenavond (Carnaval) gaan bedelzingen. (.immaterieelerfgoed.be)
Er is voor het eerst sprake van nieuwjaars- of bedelzingen in de dertiende eeuw. Zowel kinderen als volwassenen uit minder gegoede bevolkingsgroepen gingen toen in de eindejaarsperiode bedelen om een gift; mensen werden dan immers geacht vrijgeviger te zijn. (zoersel.be)
Retie is strafste gemeente in bedelzingen (hln.be)
het van deur tot deur zingen ter gegenheid van oudjaar, driekoningen, Sint-Maarten of een andere gelegenheid (vroeger ook om den brode)
google2017 online: .BE (>580) ; .NL (102)
•Zo kan je in Balen-Olmen nog op Vastenavond (Carnaval) gaan bedelzingen. (.immaterieelerfgoed.be)
Er is voor het eerst sprake van nieuwjaars- of bedelzingen in de dertiende eeuw. Zowel kinderen als volwassenen uit minder gegoede bevolkingsgroepen gingen toen in de eindejaarsperiode bedelen om een gift; mensen werden dan immers geacht vrijgeviger te zijn. (zoersel.be)
Retie is strafste gemeente in bedelzingen (hln.be)
iemand die voor wat snoep op geld van deur tot deur gaat zingen met Sint-Maarten, oudjaar, driekoningen, bij een andere gelegenheid en vroeger zelfs om den brode
google2017:
bedelzangers: .BE (100) ; .NL (8 meestal mbt BE)
vgl. ook bedelzingen
Zijn we welkom of niet? De bedelzangers die zondag in Essen van deur tot deur gaan voor Nieuwjaarkezoete zullen het snel weten. Het stadsbestuur verspreidde deurhangers met een duidelijke boodschap. De ene heet de zangers welkom, de andere ‘nu even liever niet’. “Jammer, maar typerend voor de maatschappij”, reageert socioloog Ignace Glorieux. (demorgen.be)
Beeldmateriaal gezocht van ‘bedelzangers’: Erfgoedcel k.ERF wil de traditie van het ‘bedelzingen’ in de Kempen extra in de verf zetten. Daarom wil het oude en recente foto’s en filmpjes verzamelen van de verschillende evenementen in de regio. Zo zijn het zingen van Sint-Maarten en Krik Krak in Retie, Vastenavond in Olmen, Goriën in Schoonbroek en Kaarsje in Lantaarn in Dessel en Mol mogelijke onderwerpen.(hln.be)
De draailier speelde vroeger dansmuziek en ze begeleidde rondtrekkende, vaak blinde bedelzangers. (mim.be)
afzien, lijden, zichzelf tekort doen
(wordt soms ook geïnterpreteerd en geschreven als ‘zijn peren zien’)
WNT: Oorsprong van de uitdrukking:
Zijnen pere zien: eigenlijk van iemand die kwaad doet en zijn vader ziet aankomen, en vandaar: iets onaangenaams zien aankomen of ondervinden, spijt of berouw hebben.
- Ik zal mijne’ pere zien aan da’ werk.
- Die in zijn’ jonkheid den doeskop uithangt, zal later zijnen pere zien. Loquela (1893).
zie ook giele, zijne ~ zien
Met dat joenk (jong) zal ze huire pere nog zien. Daar heeft ze het leste (laatste) nog niet van gezien.
Als iets moeilijk en lastig is dan ziet ge uw peren. Kem men peren gezien.
sluier
< Frans voile < Latijn velum
De bruid droeg een kort voeltje afgeboord met kant.
goot, strook aan beide zijden van de weg, waar het regenwater naar de riool loopt.
WNT: In Zuid-Nederland. Open goot of riool langs de straat of in den stal.
“De greppen zuiveren. In eene greppe vallen”, De Bo (1892).
De buren vegen nooit de greppe.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
