Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
doorgeven
→ Fr. passer
Van Dale 2018 overgankelijk werkwoord • heeft gepasseerd
niet algemeen van hand tot hand doen gaan
= doorgeven
•
passeer mij s.v.p. even die schotel
Wilt ge het zout eens passeren?
Belgisch nationaal voetbalelftal dat België vertegenwoordigt in internationale wedstrijden.
Deze bijnaam is in 1906 bedacht door Pierre Walckiers. (Wikipedia)
zie ook Belgische sportploegen
vgl. duivelsgekte
Zouden de Rode Duivels het WK voetbal 2014 winnen?
Een schitterende legendarische match op 1/7: Onze Rode Duivels scoren 2-1 tegen de VSA en gaan door naar de kwartfinales.
1. blaadje (van een plant); uitspraak blojke en bleureke
2. vloeitje; uitspraak blojke en bleureke
3. vensterblind, later ook gebruikt voor rolluik, overdrachtelijk ook ooglid; uitspraak blojke
La Esterella die een groene bloemekee krijgt: Het zijn allemaal blaaikes…
Hee der iemand blaaikes bij om nen toet te rolle?
Mijn blaaikes valle toe van de vaak…
vensterluik, later ook gebruikt voor rolluik
< blojke is de uitspraak van blaaike, verkleinwoord van blad
Mijn buren hebben blauw blojkes.
Mijn buren hebben blauwe luiken.
De winkel is nog niet open: het blojke is naar beneden.
de gelijkvloerse verdieping, de verdieping op de begane grond
standaardtaal in België
Van Dale 2016: BE benedenverdieping
Onze living is op het gelijkvloers en geeft uit op den hof.
“Onderaan ziet u de plattegrond van het gelijkvloers.” (standaardtaal in België) Taaladvies.net
rolluik, of luik dat voor de venster kan worden gedraaid, vensterluik
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Waarschijnlijk van Romaanschen oorsprong. Thans nog in Oost- en West-Vlaanderen: een vensterblind dat naar binnen opengaat. De Bo (1873) ook in Brabant is het een vensterluik, vensterblind (Cornelissen-Vervliet)
Etymologie: “blaf” kan verwijzen naar het (oud)duits “bleek” (blaß)- , “tur” is een deur. In vroegere tijden werden perkamenten luikjes aangebracht voor de vensters om het zonlicht of de tocht tegen te houden. Het perkament had een bleke, vale kleur. Vandaar de combinatie blaf-tuur, nl. oorspr. een bleek deurtje. Nu verwijst het naar de luiken voor een venster. Deze hebben eveneens de vorm van een deur.
En vergeet de blaffeturen niet dicht te doen als het donker wordt.
In de zomer sluit ik meestal mijn blaffeturen.
Trek de blaffeturen maar op!
kant-en-klaarwoning
ANW: ((vooral) in België, bouwbedrijven (gebouwen))
Van Dale 2018: sleutel-op-de-deur
leenvertaling van Frans clé sur porte
1. BE sleutelklaar
Vele mensen kiezen de formule sleutel op de deur. Doorgaans is alles klaar en kunnen ze er zo intrekken.
in Aalst pejoratief gebruikt voor gehoororgaan
zie ook blaffetuur
Weeral niet begrepen, jongen? Zet je blaffeturen dan wijd open!
ooglid, oogscheel
zie ook blaffetuur
Het zal niet lang meer duren eer de kleine slaapt, zijn blaffeturen vallen reeds toe.
voetbalmania voor de Rode Duivels
vgl. Oranjegekte in NL, maar die kan daar zowel voor de voetbalploeg als voor het koningshuis zijn
Duivelsgekte slaat ook toe in Rock Werchter – De Standaard
Nog exact 17 dagen tot ons nationale elftal aantreedt op het WK Voetbal in Rusland, maar in de Papestraat is de Rode Duivelsgekte nu al losgebarsten. (hln.be)
Duivelsgekte maakt zich meester van MIVB: haltenamen aangepast, hele dag Braziliaanse muziek (vrt.be)
Duivelsgekte slaat toe op het VW: duivelsgekte ingevoerd en meteen woord van de dag! (vlaamswoordenboek.be)
versnellen, verdapperen
ook: van katoen geven
dbnl: De uitdr. is algemeen bekend ook in den vorm katoen geven in Zuid-Nederland
Van Dale 2015 online: BE; spreektaal
< men kon de vlam in een petroleumlamp feller doen branden door de katoenen lont langer te maken, dus door ‘katoen te geven’.
W.-Vl.: sjette geven
zie ook: petrol geven
Toen hij zag dat hij terrein verloor, begon hij katoen te geven.
“Helaas wordt de plas door automobilisten nauwelijks opgemerkt omdat ze daar nogal katoen geven, nu ze daar sneller mogen rijden dan op …” (internetgazet.be/hechtel-eksel 19 mrt. 2014)
de Vlaamgsgezinde beweging
ANW: ((vooral) in België): beweging in (Vlaams) België die zich verzet tegen de overheersing van het Frans en die opkomt voor en streeft naar de emancipatie van het Vlaams in België; beweging, gezindheid van flaminganten
zie ook flamingant
vgl. wallingantisme
Het flamingantisme ontstond aan het einde van de negentiende eeuw.
Verhofstadts recente bekering tot het flamingantisme was de eerste as uit de nieuwe strategie. (De Standaard, 1996)
Sinds vrijdagochtend hangt er aan het huis van de Antwerpse burgemeester een Vlaamse Leeuw te wapperen. Moet dit gelezen worden als een anti-voetbalstatement of als een opstoot van flamingantisme? (GVA.be)
de Vlaamgsgezinde beweging
zie flamingant
vgl. wallingantisme
Het flamingantisme ontstond aan het einde van de negentiende eeuw.
medisch getuigschrijft om uw arbeidsongeschiktheid te bewijzen aan de werkgever of aan een onderwijsinstelling
Van Dale 2018: doktersbriefje
1. doktersattest
zie ook ziektebriefje, ziekenbrief
Wettelijk gezien is het niet verplicht om een doktersbriefje aan de werkgever te geven, uitgezonderd als deze verplichting echter in het arbeidsreglement werd opgenomen.
Algemeen wordt aangenomen dat het doktersbriefje binnen de 48 uur of 2 werkdagen naar de werkgever moet worden gestuurd.
Crevits wil af van verplicht doktersbriefje in strijd tegen luxeverzuim. (DS 6 nov 2014)
eindwerk, eindverhandeling
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Mijn thesis ligt eindelijk bij den drukker!
kant-en-klaarwoning
ANW: ((vooral) in België, bouwbedrijven (gebouwen))
Van Dale 2018: sleutel-op-de-deur
leenvertaling van Frans clé sur porte
1. BE sleutelklaar
Vele mensen kiezen de formule sleutel op de deur. Doorgaans is alles klaar en kunt ge er zo intrekken.
luisteren
De u uitspreken als doffe e.
< hurten, bijvorm van horten
Als gij nie urt, ga je het nooit weten hé?
de gelijkvloerse verdieping, de verdieping op de begane grond
standaardtaal in België
Van Dale 2016: BE benedenverdieping
Onze living is op het gelijkvloers en geeft uit op den hof.
" Onderaan ziet u de plattegrond van het gelijkvloers. “(standaardtaal in België)” Taaladvies.net
griezelig, verschrikkelijk, akelig
ook grellig
< het werkwoord “grillen” dat “rillen” betekent. Volgens de etymologen zou dit ontstaan zijn onder invloed van woorden zoals gruwelijk, grouwen, griezelen die semantisch verwant zijn
Ons geburen hebben een gerellige hond, ik heb er echt schrik van.
Het deed gisteren grellig buiten, het was geen weer om een hond door te jagen.
Wat een gerellige lucht. Sebiet een goei onweer.
Amai, dat meisje kan gerellig krijsen van schrik als een grote hond in haar buurt komt.
1. gloeiend, vurig, zie ook: geluntig
2. serieus, vurig, heet, erg
WNT: gloeiendig, bij Vondel zeer gewoon, doch thans verouderd behalve in dialecten
1. Het vriest buiten en ’t chauffage staat gloeiendig heet nu.
2. Als ge iets hebt uitgespookt dat niet door de beugel kan, zijt maar zeker, dan zijt ge er gloeiendig bij (zijn, er bij ~).
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
