Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
koolraap
sloorbiet werd geteeld als voedsel voor de dieren
zie ook sloor
Kato, een vrouw uit onze geburen bracht eens bij moeder drie geschilde sloorbieten voor de koe. (www.volksverhalenbank.be)
De Duitse aardappel werd, toen de voedselschaarste nog nijpender werd, door koolraap vervangen, die afhankelijk van de streek ook wel sloorbiet of stekereep werd genoemd. (googlebooks.be; het huis in de Rothschildstraat)
mond, gezicht
zie ook toot, teut
andere betekenis van tote
Hij is niet op zijn tote gevallen. (hij is niet op zijn mond gevallen: van iemand die het goed kan uitleggen)
Als hij zijn handen niet kan thuishouden zal ik hem een trek op zijn tote geven. (een slag op zijn gezicht geven)
- Een route kiezen zonder cafés te passeren en aldus onderweg zeker geen geld uitgeven.
- Een binnenweg nemen.
We gaan naar huis langs de gierigaard, het is genoeg geweest.
Lochristi: langst den gieregoird goin.
- Een route kiezen zonder cafés te passeren en aldus onderweg zeker geen geld uitgeven.
- Een binnenweg nemen
We gaan naar huis langs de gierigaard, het is genoeg geweest.
Lochristi: langst den gieregoird goin.
borstspier van de kip, kippenborst
Van Dale 2018 online: BE; kipfilet, fijne vleeswaar met kipfilet als hoofdbestanddeel
Antwerpen: ‘het wit van de kip’ (of van het kieken)
zie ook tweede betekenis kippenwit
Van de kip bevat het kippenwit het meeste vlees.
trottoir, voetpad, stoep
uitspraak in Antwerpen: klik hier
< Frans alentours (les ~) de omgeving, lieux autour: omstreken
oorsprong: De straten hadden geen voetpaden zoals nu, maar de rijken hadden wel een verhoogd wandelpad, voetpad dat ‘aux alentours’ lag (rond het eigendom).
Nog gebruikelijk in het Antwerps dialect.
De kinderen hinkelen oep (op) de lantoer.
voetpad
uitspraak in Antwerpen: klik hier
Lantoor: afkomstig uit het Frans. De straten hadden geen voetpaden zoals nu maar de rijken hadden wel een verhoogd wandelpad, voetpad dat aux allentours lag ofte rond het eigendom. Allentour..lantoor (Antwerps.be)
< verhollandsing, Schoon Vlaams voor lantoer
herkomst: Frans alentours (zie reacties)
Ge moogt niet van de lantoor gaan !
juridischforum.be: Als u verder dan 25 meter gaat staan mag u noch stilstaan noch parkeren want daar is het trottoir ofte lantoor. Ook in de Sint-Kathelijnevest is er zo’n strook.
users.skynet.be: Ik woon na al bekan ting joar in Spanje en ik koam hier gereigeld mense tege oit bellege en antwaarpe en azzek vraag of dasse het woord lantoor kenne dan zender mor weineg die daar oep kunne aantwourde zenne: lantoor is voetpad of trottoir.
1) vrouw met een sullig voorkomen
2) beklagenswaardige, goede vrouw
3) slons, een onverzorgde en slordige vrouw
zie ook slure
Van Dale 2018 online: BE; spreektaal
1. onnozele, sullige vrouw
2. beklagenswaardige, goede vrouw
= ziel
3. slordige, slonzige vrouw
1) Ziet ze daar lopen, de sloor, ge zoudt ze nen euro geven.
2) Die arme sloor verdient bekan niks.
“Ik zag ze geern, ze was een goede sloore, en ze heeft altijd met mij geleefd, mijmerde hij”, Stijn Streuvels
“De arme sloor en de kinderen stierven helaas! van armoede en gebrek”, Teirlinck, Cilia.
3) Kamt uw haren en doet die kapotte t-shirt uit, ge ziet eruit gelijk een sloor.
Iemand die afkomstig is uit de provincies “van over ’t water”, uit de Vlaanders dus. Het bijhorend adjectief is eveneens “Vlaanders”. Deze woorden hebben geen affectieve bijbetekenis en zijn louter aanduidend.
Van Dale 2018 online: BE; niet algemeen een man afkomstig uit Oost- of West-Vlaanderen, vrouw Vlaanderse, Vlaanderes
Mijn nonkel was een Vlaanderaar die tijdens de mobilisatie in het dorp lag en daar mijn tante had leren kennen. Ik verstond nog de helft niet van wat hij zei.
- begrijpen, kunnen volgen
- duidelijk horen van een boodschap of boodschapper
- inzicht hebben in iets of iemand
- begrip tonen voor een situatie
- een goede verstandhouding hebben (elkaar verstaan)
De betekenis van “verstaan” is in Vlaanderen breder dan het duidelijk kunnen horen van een boodschap of een spreker, zoals aangegeven in de Nederlandse standaardtaal. Zo ook wordt de betekenis van “begrijpen” bedoeld bij het gebruik van “verstaan”. En niet alleen het begrijpen van een spreker maar ook begrip tonen voor iemand of een situatie.
Van Dale:
ver·staan 3 (overgankelijk werkwoord; verstond, heeft verstaan)
1. (een spreker of het gesproken) duidelijk horen
2. (een boodschapper of de boodschap) goed begrijpen
- Verstaat ge wat ik u zeg, want ik ga het niet herhalen.
- Verstaat ge de verkeersregels?
- Ik versta niet waarom dat nog niet geregeld is.
- Mijn broer en ik verstaan elkaar heel goed. Twee handen op een buik, zoals ze zeggen.
- Ik verstaan heel goed waarom zij dat gedaan heeft. Moest ik in die situatie zijn, ik zou hetzelfde doen.
- Hij verstaat geen Frans.
- Ge kunt u daaruit niet verstaan hoe het zo ver gekomen is.
- snap je, snap je ’t
- begrepen, verstaan
zie ook hoort ge, begrijpt ge, verstaat ge
…ik was da’ beu, snapt ge, dus ik zei: ’positief denken,… (books.google.be)
Van klein naar groot sorteren, nu is de volgorde verkeerd, snaptet?
- snap je, snap je ’t
- begrepen, verstaan
…ik was da’ beu, snapt ge, dus ik zei: ’positief denken,… (books.google.be)
Van klein naar groot sorteren, nu is de volgorde verkeerd, snapt ge.?
- begrijp je, begrijp je ’t
- hebt ge het begrepen?
- begrepen?
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hooren: in Z.-Ndl. hoordet (joos 1900-1904), begrijp-je(‘t)? versta-je(’t)? begrepen? Al of niet met nadruk; in ’t laatste geval in sommige streken als een bloot stopwoord in gebruik.
Inzonderheid in de uitdrukking begrijpt ge (begrijp je), waarmede een spreker den aangesprokene tracht te doen erkennen dat hetgeen hij zegt wel te verklaren en zeer natuurlijk is.
zie ook hoort ge, verstaat ge, snapt ge
Ge zijt al te beleefd,” hernam TITMoUSE, kleurende van verrassing en vreugde. … (ik wil hem niet te kort doen, begrijpt ge) (book.googgle.be)
Zich mócht, begrijpt ge. Alsof ik geen andere verlangens had dan op hun overschot rond te kruipen,…(uit: Vergeten straat, Louis Paul Boon)
We hebben het goed, dus nemen we het ervan, begrijptet?
- begrijp je, begrijp je ’t
- hebt ge het begrepen?
- begrepen?
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hooren: in Z.-Ndl. hoordet (joos 1900-1904), begrijp-je(‘t)? versta-je(’t)? begrepen? Al of niet met nadruk; in ’t laatste geval in sommige streken als een bloot stopwoord in gebruik.
Inzonderheid in de uitdrukking begrijpt ge (begrijp je), waarmede een spreker den aangesprokene tracht te doen erkennen dat hetgeen hij zegt wel te verklaren en zeer natuurlijk is.
zie ook hoort ge, verstaat ge
Ge zijt al te beleefd,” hernam TITMoUSE, kleurende van verrassing en vreugde. … (ik wil hem niet te kort doen, begrijpt ge) (book.googgle.be)
Zich mócht, begrijpt ge. Alsof ik geen andere verlangens had dan op hun overschot rond te kruipen,…(uit: Vergeten straat, Louis Paul Boon)
- versta je, versta je ’t
- hebt ge het verstaan?
- begrepen?
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hooren: in Z.-Ndl. hoordet (joos 1900-1904), begrijp-je(‘t)? versta-je(’t)? begrepen? Al of niet met nadruk; in ’t laatste geval in sommige streken als een bloot stopwoord in gebruik.
Versta je dat versta je wel? hoor je dat (goed)? Gezegd om het gesprokene (vooral een ge- of verbod) kracht bij te zetten.
zie ook hoort ge, begrijpt ge, verstaan
Verstaadet wat ik u wil zeggen? Met dees heet weer houden we de vensters en deuren toe zodat het binnen fris blijft.
En als ge ne weerwolf tegen kwam, verstaat ge het, en ge had ne zakdoek, ge werpte die eh… op die weerwolf… (Vlaamse volksverhalenbank)
Wat ik u juist heb uitgelegd, dat gaan we zeker niet doen, verstaat ge?
- begrijp je, begrijp je ’t
- hebt ge het begrepen?
- begrepen?
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hooren: in Z.-Ndl. hoordet (joos 1900-1904), begrijp-je(‘t)? versta-je(’t)? begrepen? Al of niet met nadruk; in ’t laatste geval in sommige streken als een bloot stopwoord in gebruik.
zie ook hoort ge, verstaat ge
Ge zijt al te beleefd,” hernam TITMoUSE, kleurende van verrassing en vreugde. … (ik wil hem niet te kort doen, begrijpt ge) (book.googgle.be)
Zich mócht, begrijpt ge. Alsof ik geen andere verlangens had dan op hun overschot rond te kruipen,…(uit: Vergeten straat, Louis Paul Boon)
- hoor je, hoor je ’t
- hebt ge het gehoord?
- begrepen?
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hooren: in Z.-Ndl. hoordet (joos 1900-1904), begrijp-je(‘t)? versta-je(’t)? begrepen? Al of niet met nadruk; in ’t laatste geval in sommige streken als een bloot stopwoord in gebruik.
zie ook begrijpt ge, verstaat ge
Met dit warm weer eten we niet binnen maar buiten, hoordet?
Nu, jongens! niet vechten, niet ravotten, geen kap trekken, en vooral fatsoenlijk, hoort ge! (googlebooks.be)
zot worden van iets of iemand
NL: ergens simpel van worden, ~ niet goed van worden
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook horens krijgen van, horendol, ergens ~ van worden, hoorndul, orendul
Die muggenbeet jeukt verschrikkelijk, ik word daar onnozel van.
Ik word er gelijk onnozel van als ik de gsm niet kan opnemen en ze mij 15 keer na mekaar bellen en geen enkel berichtje inspreken waarvoor ze mij zo dringend nodig hebben.
Kenny, een manneke van 5 jaar, is een druk kind en kan geen 5 minuten stilzitten. Zijn moeder wordt daar onnozel van.
in de circulatie zijn, erbij horen, actief zijn
ook ‘in de wiggel zijn’
WNT: Wiggeling:
Eigenlijk: Heen en weer gaande, schommelende beweging.
Figuurlijk: Weifeling, aarzeling. Buiten de litt. aanh. alleen nog gewest. in Vl.-België.
zie ook wiggel, in de ~ houden, wiggel, iem. aan de ~ houden, wiggelen, wiggel, in de ~ houden
“Bij deze laat ik u weten dat ze regelmatig jullie schrijfsels zal lezen, maar zelf voor onbepaalde tijd even uit de wiggeling is. Ik hou jullie op de …” (blog.seniorennet.be 29 mei 2007)
“Maar toch…ik moet minstens een boek of vier in de ‘wiggeling’ hebben of ik voel me niet gelukkig.” (blog.seniorennet.be 29 nov. 2006)
- H.:" Drie, vier dagen afwas steek ik in de vaatwasser."
- J.:" Ik heb ook veel gerief, maar het is niet in de wiggel."
Ons vader was toen nog in de wiggeling, later heeft hij het daar nooit meer over gehad.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
