Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #4601

    spanvijs
    (zn. v.; ~vijzen)

    bankschroef
    ook: lijmklem, spanklem

    zie ook serzjant

    SN-NL: bankschroef

    vnw: bankschroef

    Gebruik deze spanvijs van Ferm in combinatie met je zaagmachine van hetzelfde merk. Deze spanvijs van 65 mm zorgt ervoor dat je materiaal niet verschuift (gamma.be)

    “Mijn zenuwen deden het nog, het voelde alsof ze een spanvijs rond mijn hand aandraaiden. Pijn, niet te verdragen.” (hln.be)

    …en ik klem die poutrel met een spanvijs op de voetplaat zodat deze niet kan bewegen als we de dallen leggen (bouwinfo.be)

    Span eerst de spant vast met een spanvijs vooraleer vast te schroeven aan de constructie. (exteriorliving.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 11:38
    5 reactie(s)

    #4602

    vluchtelingenwerking
    (zn. v.; ~en)

    initiatieven en activiteiten voor of over vluchtelingen

    zie werking

    Joba vluchtelingenwerking begeleidt jongeren tussen 16 en 25 jaar in het kader van zelfstandigheid. (11.be)

    Ze is ambassadrice voor Oxfam en voor de vluchtelingenwerking van de Verenigde Naties. (standaard.be)

    In december 2015 stampten een groep Lierenaars met het project Woonhulp voor vluchtelingen een nieuwe vluchtelingenwerking uit de grond. (hln.be)

    Het geld gaat naar het World Food Programme en naar het VN-vluchtelingenfonds UNHCR en zal dienen om vluchtelingenwerkingen in landen als Turkije, Libanon en … (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:58
    0 reactie(s)

    #4603

    werking
    (zn. v.; ~en)

    het organiseren van activiteiten voor een bepaalde doelgroep of met een bepaald doel, de omgang met een bepaalde doelgroep

    ook in samenstellingen: chirowerking, gehandicaptenwerking, jeugdwerking, jongerenwerking, ouderenwerking, scoutswerking, speelpleinwerking, vluchtelingenwerking, ziekenwerking

    Het specialiseerde zich sterk in de werking met ouderen. Het ouderenteam werkt vanuit een expliciete visie op ouderen en ouder worden (kuleuven.be)

    Er is al een werking met mindervaliden, zowel in sporthallen als zwembad. – Elke handicap vraagt andere eisen en een andere aanpak. (http://isb.colo.ba.be/)

    Het stadsbestuur wil de werking rond jongeren die in armoede leven bekender en inhoudelijk sterker maken. (nieuwsblad.be)

    CBAW Vluchtelingenwerking begeleidt 40 Niet begeleide minderjarige vluchtelingen tussen 17 en 25 jaar die zelfstandig gaan wonen. (mmzkiosk.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:55
    0 reactie(s)

    #4604

    speelpleinwerking
    (de ~ (v.), ~en)

    het organiseren van dagactiviteiten voor kinderen op speelpleinen tijdens vakantieperiodes

    vnw: het tijdens de schoolvakanties organiseren van dagactiviteiten voor kinderen op speelpleinen, onder begeleiding van monitoren

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook werking

    vergelijk: speelschool; speelpleinanimator

    De zoon van mijn zus ging, tijdens de zomermaanden, regelmatig naar de speelpleinwerking.

    demorgen.be: Bijna een op de vijf speelpleinwerkingen gaat prijs verhogen

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:53
    0 reactie(s)

    #4605

    wandelkoer
    (zelfst. naamw. v. -en)

    synoniem voor binnenkoer in de gevangenis

    zie ook koer

    “Naast werken en een opleiding volgen, kan de gedetineerde zich ook op verschillende manieren ontspannen in de gevangenis. Hij heeft het recht om dagelijks minstens een uur in de buitenlucht te verblijven op de wandelkoer van de gevangenis en hij kan ook minstens twee uur per week aan sport doen.” (Federale Overheidsdienst-justitie.belgium.be)

    Aangezien de wandelkoer naast de huidige komt, zullen de werkzaamheden zo goed als geen invloed hebben op het gevangenisleven. (standaard.be)

    De gedetineerden zitten in een aparte gang, hebben een eigen wandelkoer en vooral: eigen regels. (vrt.be)

    Ondertussen mocht de rest van de gevangenen, zo’n 85 personen, buiten blijven op de wandelkoer. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:52
    0 reactie(s)

    #4606

    koer
    (de ~ (v.), ~en)

    binnenplaats

    ook cour (vnw), zie voorbeelden

    < Frans: la cour

    vnw

    Van Dale 2017 online: BE, spreektaal

    zie ook achterkoer, voorkoer, zijkoer, binnenkoer, parkeerkoer; speelkoer; wandelkoer

    Ik zal mijn emmer gaan uitgieten boven het putteke van de koer.

    Of die keer dat ik mijn voet had verstuikt op het koertje en ik met een dik verband rondliep. (Louis van Dievel – vrt.be)

    Fiets van politieman op de koer van het commissariaat gestolen: “Dit getuigt van heel veel lef” (vrt.be)

    Op de Cour, de grote binnenplaats met tuin heb je een prachtig uitzicht over de tuinen en weilanden. (natuurhuisje.be)

    De grote keuken is centraal gelegen zodat ze in contact staat met de eetruimte het terras op de cour en de zitruimte. (camus-archictecten.be)

    > andere betekenissen van koer

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:51
    0 reactie(s)

    #4607

    koer
    (de ~ (v.), ~en)

    binnenplaats

    ook cour (vnw), zie voorbeelden

    < Frans: la cour

    vnw

    Van Dale 2017 online: BE, spreektaal

    zie ook achterkoer, voorkoer, zijkoer, binnenkoer, parkeerkoer; speelkoer

    Ik zal mijn emmer gaan uitgieten boven het putteke van de koer.

    Of die keer dat ik mijn voet had verstuikt op het koertje en ik met een dik verband rondliep. (Louis van Dievel – vrt.be)

    Fiets van politieman op de koer van het commissariaat gestolen: “Dit getuigt van heel veel lef” (vrt.be)

    Op de Cour, de grote binnenplaats met tuin heb je een prachtig uitzicht over de tuinen en weilanden. (natuurhuisje.be)

    De grote keuken is centraal gelegen zodat ze in contact staat met de eetruimte het terras op de cour en de zitruimte. (camus-archictecten.be)

    > andere betekenissen van koer

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:49
    0 reactie(s)

    #4608

    speelkoer
    (zn. v. ~en)

    speelplaats, meestal in een school

    vnw: speelplaats, schoolplein

    Klik op de afbeelding
    School playground, Olvi-Pius X secondary school, Zele, 2007

    zie ook koer

    Om 10 uur belt het en stormen de kinderen naar de speelkoer.

    De speelkoer van het Secundair Kunstinstituut aan de Ottogracht maakt nu buiten de schooluren deel uit van het Baudelohof. (vrt.be)

    Aftandse douches en vochtplekken op de muur, herinneringen aan die paasvakantie met rotte waterleiding en Dixietoiletten op de speelkoer. (demorgen.be)

    De officieel gelabelde ‘kindvriendelijke stad’ staat daarin niet alleen: in heel Vlaanderen zien scholen de voordelen van een groene speelkoer (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:49
    1 reactie(s)

    #4609

    speculoos
    (de ~ (m.), geen mv.)

    in Nederland: speculaas (doch anders van smaak)

    vnw: speculaas

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: In het Belgisch-Nederlands is de nevenvorm (van speculaas) speculoos wijdverbreid. Deze gaat terug op een Brabantse uitspraak van speculaas en heeft zich ook uitgebreid tot het Belgisch-Frans als spéculoos of spéculaus. (M. Philippa e.a.)

    vergelijk speculatie

    Biscuit de speculoos 2

    “Speculaas en onze speculoos zijn twee verschillende koekjes. Wij maken bij Lotus Bakeries helemaal geen speculaas. Speculaas is iets typisch Nederlands en is gemaakt op basis van het specifieke speculaaskruid. De smaak van onze koekjes krijgen we net door een speciaal bakproces waarbij de suiker in het koekje karameliseert en dit heet dus Speculoos.” (lotusbakeries.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:46
    7 reactie(s)

    #4610

    specifiëren
    (ww. specifieerde; gespecifieerd)

    specificeren

    vnw: specificeren

    vrt.taalnet: ‘Beide vormen zijn correct. Voorkeur: specificeren.’

    Maar google2016 geeft aan dat specifiëren toch eerder een VL variant is:

    ‘specifiëren’ .BE (>3.200) ; .NL (>1.000)
    ‘gespecifieerd’ .BE (>29.200) ; .NL (>8.800)
    ‘specificeren’ .BE (>26.900) ; .NL (>208.000)
    ‘gespecificeerd’ .BE (>87.700) ; .NL (>420.000)

    zie ook certifiëren, plastifiëren

    deredactie.be: Van Overtveldt: “Wat Griekenland wil doen is onvoldoende gespecifieerd en diepgaand”.

    smartsyndic.be: Een volmacht moet niet specifiëren hoe gestemd moet worden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:45
    1 reactie(s)

    #4611

    speaker

    zie speakerin

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:44
    0 reactie(s)

    #4612

    speakerin
    (de ~ (v.), -nen)

    omroepster
    ook: presentatrice

    man.: speaker (zie voorbeelden)

    vnw: speaker, speakerin: in België ook: omroep(st)er, presentator, presentatrice

    < Fr.: speakerine

    Op de vtm is er een nieuw speakerinneke, een ferm maske, ik heb ze nu al een paar keren gezien.

    En van volwassenen die in hun zondagse kleren tv keken omdat de omroepster er ook deftig uitzag. Zij dachten “dat de speakerin hen kon zien”. (.janhertoghs.be)

    De speaker kondigt op het driedorpenpunt van Nederlands Putte met Stabroek en Kapellen de Vlaamse burgemeesters Rik Frans en Dirk van Mechelen aan. (hln.be)

    Regio Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:43
    0 reactie(s)

    #4613

    spanvijs
    (zn. v.; ~vijzen)

    SN-NL: bankschroef

    vnw: bankschroef

    Gebruik deze spanvijs van Ferm in combinatie met je zaagmachine van hetzelfde merk. Deze spanvijs van 65 mm zorgt ervoor dat je materiaal niet verschuift (gamma.be)

    “Mijn zenuwen deden het nog, het voelde alsof ze een spanvijs rond mijn hand aandraaiden. Pijn, niet te verdragen.” (hln.be)

    …en ik klem die poutrel met een spanvijs op de voetplaat zodat deze niet kan bewegen als we de dallen leggen (bouwinfo.be)

    Span eerst de spant vast met een spanvijs vooraleer vast te schroeven aan de constructie. (exteriorliving.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:38
    5 reactie(s)

    #4614

    spannend
    (bn.)

    van een kledingstuk: iets dat om het lijf spant, bv. spannend kleedje, spannende broek, spannende vest, …

    SN-NL: strak

    vnw: spannende kleren: strakke kleren

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Vriendin van Jens Teunckens toont haar enorm achterwerk in spannende broek. (voetbalflitsen.be)

    spannend truitje met short,rokje of coulant of een spannend kleedje. er moet een kledingstuk strak zijn. (turnkringvlamertinge.be)

    Al opeens bleef de commandant staan voôr eenen soldaat, die niet al te veel op zijn gemak in zijne spannende vest scheen te zijn. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:31
    0 reactie(s)

    #4615

    spannend
    (bn.)

    van een kledingstuk: iets dat om het lijf spant, bv. spannend kleedje, spannende broek, spannende vest, …

    SN-NL: strak

    vnw: pannende kleren: strakke kleren

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Vriendin van Jens Teunckens toont haar enorm achterwerk in spannende broek. (voetbalflitsen.be)

    spannend truitje met short,rokje of coulant of een spannend kleedje. er moet een kledingstuk strak zijn. (turnkringvlamertinge.be)

    Al opeens bleef de commandant staan voôr eenen soldaat, die niet al te veel op zijn gemak in zijne spannende vest scheen te zijn. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:31
    0 reactie(s)

    #4616

    spaarkas
    (zn. m.)

    spaarbank

    vnw: (bnl.) spaarbank

    VD2014 online: Belgisch-Nederlands

    vdk.be: VDK werd op 25 november 1926 in Gent opgericht onder de naam Volksspaarwezen. Het initiatief voor de oprichting lag bij een aantal leidende figuren binnen de Gentse christelijke arbeiders­beweging. De stichters stelden zich tot doel om als lokale spaarkas enerzijds de spaarzin van de gewone man te bevorderen, en anderzijds om diezelfde doelgroep – die destijds niet bij de commerciële banken terecht kon – de kans te bieden om een eigendom te verwerven via huisvestingskrediet aan gunstige voorwaarden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 Mar 2025 07:30
    0 reactie(s)

    #4617

    Sinte Katriena zingen
    (vaste woordgroep)

    Volksgebruik in Arendonk. Kinderen gaan op 25 november van deur tot deur om Sint Katharina te zingen. Ze nemen hierbij een lampionnetje mee en hopen zo op die avond zakken vol met snoepgoed bijeen te zingen.

    zie Sinte Mette, zingen, nieuwjaarszingen

    Sinte Katriena…fille fille mina
    Een kjeske vur ne cent en al wie daer nie over kan
    over dè kjeske, over dè kjeske
    en al wie daar nie over kan
    over dè kjeske veur ne cent
    laat ons, laat ons
    ne goeien avond onder ons

    demorgen.be: “Vanavond tussen 18.00u en 20.00u is het in Arendonk Sinte Katriena, een waar kinderfeest waarbij de Arendonkse kinderen van huis naar huis stappen. En daarbij ’sintekatriena, fille fille mina, kjeske vur ne cent, … ’ zingen”, schrijft burgemeester Kristof Hendrickx in de uitgelekte e-mail.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 27 Mar 2025 22:14
    0 reactie(s)

    #4618

    mannekesblad
    (het ~, mannekesbladen onz. zelfst. nw.)

    voorloper van het stripverhaal, geïllustreerde volksuitgaven
    zie ook beelekesboek of (kortweg) mannekes

    bij uitbreiding: iets dat erg druk, onoverzichtelijk en schreeuwerig is; met teveel verschillende kleuren, teveel maquillage, een te drukke layout, teveel prints op een klein oppervlak enz.

    “Het eenvoudige “mannekesblad” vormt in de evolutie van de volkscultuur een belangrijk element. In een periode waarin 75% van de bevolking ongeletterd was, diende het beeld de volkswijsheid te ondersteunen en te illustreren. Het mannekesblad lag binnen het bereik van de minvermogenden."
    (stadsarchiefturnhout.be: “van mannekesblad tot strip”)

    Tevens gebruikt in Oost-Vlaanderen.

    Dat is geen tatoo meer, dat is een mannekesblad!

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 27 Mar 2025 21:31
    0 reactie(s)

    #4619

    kakken, naar huis gaan ~
    (uitdrukking)

    Uitdrukking om aan te geven dat iemand moet opgeven / inbinden
    of dat een situatie een einde neemt

    met dien verstande dat er kennelijk ook niets aan te doen valt.
    Vaak gebruikt met een toon van spot, minachting of leedvermaak wanneer iemand faalt vooral nadat deze heeft gepocht :
    - over hoe ze boven iedereen uit zouden steken
    - over hoe zij het varkentje wel even zouden wassen
    en daarbij tussen de regels beweerden dat ze slimmer, handiger, sterker, beter,… zouden zijn dan de anderen.

    Hij reed tijdens de koers in de sloot en hij kon naar huis gaan kakken.

    Hij ging eens baas spelen over iedereen maar toen de echte chef arriveerde kon hij naar huis gaan kakken.

    Fijne buitenactiviteit maar als het nu begint te regenen kunnen we naar huis gaan kakken.

    Regio Waasland
    Bewerking door moomer op 27 Mar 2025 15:45
    0 reactie(s)

    #4620

    kakken, naar huis gaan ~
    (uitdrukking)

    Uitdrukking om aan te geven dat iemand moet opgeven / inbinden
    of dat een situatie een einde neemt

    met dien verstande dat er kennelijk ook niets aan te doen valt.
    Vaak gebruikt met een toon van spot, minachting of leedvermaak wanneer iemand faalt nadat deze heeft gepocht :
    - over hoe ze boven iedereen uit zouden steken
    - over hoe zij het varkentje wel even zouden wassen
    en daarbij tussen de regels zeggen dat ze slimmer, handiger, sterker, beter,… zouden zijn dan de anderen.

    Hij reed tijdens de koers in de sloot en hij kon naar huis gaan kakken.

    Hij ging eens baas spelen over iedereen maar toen de echte chef arriveerde kon hij naar huis gaan kakken.

    Fijne buitenactiviteit maar als het nu begint te regenen kunnen we naar huis gaan kakken.

    Regio Waasland
    Bewerking door moomer op 27 Mar 2025 15:44
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.