Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
bankschroef
ook: lijmklem, spanklem
zie ook serzjant
SN-NL: bankschroef
vnw: bankschroef
Gebruik deze spanvijs van Ferm in combinatie met je zaagmachine van hetzelfde merk. Deze spanvijs van 65 mm zorgt ervoor dat je materiaal niet verschuift (gamma.be)
“Mijn zenuwen deden het nog, het voelde alsof ze een spanvijs rond mijn hand aandraaiden. Pijn, niet te verdragen.” (hln.be)
…en ik klem die poutrel met een spanvijs op de voetplaat zodat deze niet kan bewegen als we de dallen leggen (bouwinfo.be)
Span eerst de spant vast met een spanvijs vooraleer vast te schroeven aan de constructie. (exteriorliving.be)
initiatieven en activiteiten voor of over vluchtelingen
zie werking
Joba vluchtelingenwerking begeleidt jongeren tussen 16 en 25 jaar in het kader van zelfstandigheid. (11.be)
Ze is ambassadrice voor Oxfam en voor de vluchtelingenwerking van de Verenigde Naties. (standaard.be)
In december 2015 stampten een groep Lierenaars met het project Woonhulp voor vluchtelingen een nieuwe vluchtelingenwerking uit de grond. (hln.be)
Het geld gaat naar het World Food Programme en naar het VN-vluchtelingenfonds UNHCR en zal dienen om vluchtelingenwerkingen in landen als Turkije, Libanon en … (knack.be)
het organiseren van activiteiten voor een bepaalde doelgroep of met een bepaald doel, de omgang met een bepaalde doelgroep
ook in samenstellingen: chirowerking, gehandicaptenwerking, jeugdwerking, jongerenwerking, ouderenwerking, scoutswerking, speelpleinwerking, vluchtelingenwerking, ziekenwerking
Het specialiseerde zich sterk in de werking met ouderen. Het ouderenteam werkt vanuit een expliciete visie op ouderen en ouder worden (kuleuven.be)
Er is al een werking met mindervaliden, zowel in sporthallen als zwembad. – Elke handicap vraagt andere eisen en een andere aanpak. (http://isb.colo.ba.be/)
Het stadsbestuur wil de werking rond jongeren die in armoede leven bekender en inhoudelijk sterker maken. (nieuwsblad.be)
CBAW Vluchtelingenwerking begeleidt 40 Niet begeleide minderjarige vluchtelingen tussen 17 en 25 jaar die zelfstandig gaan wonen. (mmzkiosk.be)
het organiseren van dagactiviteiten voor kinderen op speelpleinen tijdens vakantieperiodes
vnw: het tijdens de schoolvakanties organiseren van dagactiviteiten voor kinderen op speelpleinen, onder begeleiding van monitoren
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook werking
vergelijk: speelschool; speelpleinanimator
De zoon van mijn zus ging, tijdens de zomermaanden, regelmatig naar de speelpleinwerking.
demorgen.be: Bijna een op de vijf speelpleinwerkingen gaat prijs verhogen
synoniem voor binnenkoer in de gevangenis
zie ook koer
“Naast werken en een opleiding volgen, kan de gedetineerde zich ook op verschillende manieren ontspannen in de gevangenis. Hij heeft het recht om dagelijks minstens een uur in de buitenlucht te verblijven op de wandelkoer van de gevangenis en hij kan ook minstens twee uur per week aan sport doen.” (Federale Overheidsdienst-justitie.belgium.be)
Aangezien de wandelkoer naast de huidige komt, zullen de werkzaamheden zo goed als geen invloed hebben op het gevangenisleven. (standaard.be)
De gedetineerden zitten in een aparte gang, hebben een eigen wandelkoer en vooral: eigen regels. (vrt.be)
Ondertussen mocht de rest van de gevangenen, zo’n 85 personen, buiten blijven op de wandelkoer. (demorgen.be)
binnenplaats
ook cour (vnw), zie voorbeelden
< Frans: la cour
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
zie ook achterkoer, voorkoer, zijkoer, binnenkoer, parkeerkoer; speelkoer; wandelkoer
Ik zal mijn emmer gaan uitgieten boven het putteke van de koer.
Of die keer dat ik mijn voet had verstuikt op het koertje en ik met een dik verband rondliep. (Louis van Dievel – vrt.be)
Fiets van politieman op de koer van het commissariaat gestolen: “Dit getuigt van heel veel lef” (vrt.be)
Op de Cour, de grote binnenplaats met tuin heb je een prachtig uitzicht over de tuinen en weilanden. (natuurhuisje.be)
De grote keuken is centraal gelegen zodat ze in contact staat met de eetruimte het terras op de cour en de zitruimte. (camus-archictecten.be)
> andere betekenissen van koer
binnenplaats
ook cour (vnw), zie voorbeelden
< Frans: la cour
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
zie ook achterkoer, voorkoer, zijkoer, binnenkoer, parkeerkoer; speelkoer
Ik zal mijn emmer gaan uitgieten boven het putteke van de koer.
Of die keer dat ik mijn voet had verstuikt op het koertje en ik met een dik verband rondliep. (Louis van Dievel – vrt.be)
Fiets van politieman op de koer van het commissariaat gestolen: “Dit getuigt van heel veel lef” (vrt.be)
Op de Cour, de grote binnenplaats met tuin heb je een prachtig uitzicht over de tuinen en weilanden. (natuurhuisje.be)
De grote keuken is centraal gelegen zodat ze in contact staat met de eetruimte het terras op de cour en de zitruimte. (camus-archictecten.be)
> andere betekenissen van koer
speelplaats, meestal in een school
vnw: speelplaats, schoolplein
zie ook koer
Om 10 uur belt het en stormen de kinderen naar de speelkoer.
De speelkoer van het Secundair Kunstinstituut aan de Ottogracht maakt nu buiten de schooluren deel uit van het Baudelohof. (vrt.be)
Aftandse douches en vochtplekken op de muur, herinneringen aan die paasvakantie met rotte waterleiding en Dixietoiletten op de speelkoer. (demorgen.be)
De officieel gelabelde ‘kindvriendelijke stad’ staat daarin niet alleen: in heel Vlaanderen zien scholen de voordelen van een groene speelkoer (standaard.be)
in Nederland: speculaas (doch anders van smaak)
vnw: speculaas
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In het Belgisch-Nederlands is de nevenvorm (van speculaas) speculoos wijdverbreid. Deze gaat terug op een Brabantse uitspraak van speculaas en heeft zich ook uitgebreid tot het Belgisch-Frans als spéculoos of spéculaus. (M. Philippa e.a.)
vergelijk speculatie
“Speculaas en onze speculoos zijn twee verschillende koekjes. Wij maken bij Lotus Bakeries helemaal geen speculaas. Speculaas is iets typisch Nederlands en is gemaakt op basis van het specifieke speculaaskruid. De smaak van onze koekjes krijgen we net door een speciaal bakproces waarbij de suiker in het koekje karameliseert en dit heet dus Speculoos.” (lotusbakeries.be)
specificeren
vnw: specificeren
vrt.taalnet: ‘Beide vormen zijn correct. Voorkeur: specificeren.’
Maar google2016 geeft aan dat specifiëren toch eerder een VL variant is:
‘specifiëren’ .BE (>3.200) ; .NL (>1.000)
‘gespecifieerd’ .BE (>29.200) ; .NL (>8.800)
‘specificeren’ .BE (>26.900) ; .NL (>208.000)
‘gespecificeerd’ .BE (>87.700) ; .NL (>420.000)
zie ook certifiëren, plastifiëren
deredactie.be: Van Overtveldt: “Wat Griekenland wil doen is onvoldoende gespecifieerd en diepgaand”.
smartsyndic.be: Een volmacht moet niet specifiëren hoe gestemd moet worden.
omroepster
ook: presentatrice
man.: speaker (zie voorbeelden)
vnw: speaker, speakerin: in België ook: omroep(st)er, presentator, presentatrice
< Fr.: speakerine
Op de vtm is er een nieuw speakerinneke, een ferm maske, ik heb ze nu al een paar keren gezien.
En van volwassenen die in hun zondagse kleren tv keken omdat de omroepster er ook deftig uitzag. Zij dachten “dat de speakerin hen kon zien”. (.janhertoghs.be)
De speaker kondigt op het driedorpenpunt van Nederlands Putte met Stabroek en Kapellen de Vlaamse burgemeesters Rik Frans en Dirk van Mechelen aan. (hln.be)
SN-NL: bankschroef
vnw: bankschroef
Gebruik deze spanvijs van Ferm in combinatie met je zaagmachine van hetzelfde merk. Deze spanvijs van 65 mm zorgt ervoor dat je materiaal niet verschuift (gamma.be)
“Mijn zenuwen deden het nog, het voelde alsof ze een spanvijs rond mijn hand aandraaiden. Pijn, niet te verdragen.” (hln.be)
…en ik klem die poutrel met een spanvijs op de voetplaat zodat deze niet kan bewegen als we de dallen leggen (bouwinfo.be)
Span eerst de spant vast met een spanvijs vooraleer vast te schroeven aan de constructie. (exteriorliving.be)
van een kledingstuk: iets dat om het lijf spant, bv. spannend kleedje, spannende broek, spannende vest, …
SN-NL: strak
vnw: spannende kleren: strakke kleren
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Vriendin van Jens Teunckens toont haar enorm achterwerk in spannende broek. (voetbalflitsen.be)
spannend truitje met short,rokje of coulant of een spannend kleedje. er moet een kledingstuk strak zijn. (turnkringvlamertinge.be)
Al opeens bleef de commandant staan voôr eenen soldaat, die niet al te veel op zijn gemak in zijne spannende vest scheen te zijn. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
van een kledingstuk: iets dat om het lijf spant, bv. spannend kleedje, spannende broek, spannende vest, …
SN-NL: strak
vnw: pannende kleren: strakke kleren
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Vriendin van Jens Teunckens toont haar enorm achterwerk in spannende broek. (voetbalflitsen.be)
spannend truitje met short,rokje of coulant of een spannend kleedje. er moet een kledingstuk strak zijn. (turnkringvlamertinge.be)
Al opeens bleef de commandant staan voôr eenen soldaat, die niet al te veel op zijn gemak in zijne spannende vest scheen te zijn. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
vnw: (bnl.) spaarbank
VD2014 online: Belgisch-Nederlands
vdk.be: VDK werd op 25 november 1926 in Gent opgericht onder de naam Volksspaarwezen. Het initiatief voor de oprichting lag bij een aantal leidende figuren binnen de Gentse christelijke arbeidersbeweging. De stichters stelden zich tot doel om als lokale spaarkas enerzijds de spaarzin van de gewone man te bevorderen, en anderzijds om diezelfde doelgroep – die destijds niet bij de commerciële banken terecht kon – de kans te bieden om een eigendom te verwerven via huisvestingskrediet aan gunstige voorwaarden.
Volksgebruik in Arendonk. Kinderen gaan op 25 november van deur tot deur om Sint Katharina te zingen. Ze nemen hierbij een lampionnetje mee en hopen zo op die avond zakken vol met snoepgoed bijeen te zingen.
zie Sinte Mette, zingen, nieuwjaarszingen
Sinte Katriena…fille fille mina
Een kjeske vur ne cent en al wie daer nie over kan
over dè kjeske, over dè kjeske
en al wie daar nie over kan
over dè kjeske veur ne cent
laat ons, laat ons
ne goeien avond onder ons
demorgen.be: “Vanavond tussen 18.00u en 20.00u is het in Arendonk Sinte Katriena, een waar kinderfeest waarbij de Arendonkse kinderen van huis naar huis stappen. En daarbij ’sintekatriena, fille fille mina, kjeske vur ne cent, … ’ zingen”, schrijft burgemeester Kristof Hendrickx in de uitgelekte e-mail.
voorloper van het stripverhaal, geïllustreerde volksuitgaven
zie ook beelekesboek of (kortweg) mannekes
bij uitbreiding: iets dat erg druk, onoverzichtelijk en schreeuwerig is; met teveel verschillende kleuren, teveel maquillage, een te drukke layout, teveel prints op een klein oppervlak enz.
“Het eenvoudige “mannekesblad” vormt in de evolutie van de volkscultuur een belangrijk element. In een periode waarin 75% van de bevolking ongeletterd was, diende het beeld de volkswijsheid te ondersteunen en te illustreren. Het mannekesblad lag binnen het bereik van de minvermogenden."
(stadsarchiefturnhout.be: “van mannekesblad tot strip”)
Tevens gebruikt in Oost-Vlaanderen.
Dat is geen tatoo meer, dat is een mannekesblad!
Uitdrukking om aan te geven dat iemand moet opgeven / inbinden
of dat een situatie een einde neemt
met dien verstande dat er kennelijk ook niets aan te doen valt.
Vaak gebruikt met een toon van spot, minachting of leedvermaak wanneer iemand faalt vooral nadat deze heeft gepocht :
- over hoe ze boven iedereen uit zouden steken
- over hoe zij het varkentje wel even zouden wassen
en daarbij tussen de regels beweerden dat ze slimmer, handiger, sterker, beter,… zouden zijn dan de anderen.
Hij reed tijdens de koers in de sloot en hij kon naar huis gaan kakken.
Hij ging eens baas spelen over iedereen maar toen de echte chef arriveerde kon hij naar huis gaan kakken.
Fijne buitenactiviteit maar als het nu begint te regenen kunnen we naar huis gaan kakken.
Uitdrukking om aan te geven dat iemand moet opgeven / inbinden
of dat een situatie een einde neemt
met dien verstande dat er kennelijk ook niets aan te doen valt.
Vaak gebruikt met een toon van spot, minachting of leedvermaak wanneer iemand faalt nadat deze heeft gepocht :
- over hoe ze boven iedereen uit zouden steken
- over hoe zij het varkentje wel even zouden wassen
en daarbij tussen de regels zeggen dat ze slimmer, handiger, sterker, beter,… zouden zijn dan de anderen.
Hij reed tijdens de koers in de sloot en hij kon naar huis gaan kakken.
Hij ging eens baas spelen over iedereen maar toen de echte chef arriveerde kon hij naar huis gaan kakken.
Fijne buitenactiviteit maar als het nu begint te regenen kunnen we naar huis gaan kakken.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.