Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
achterdeel, kont, achterwerk, zitvlak, reet , gat , billen, achterste, aars, anus, bips, billen, poeper, poepgat
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
vnw: (bnl.) stelsel, geheel van regels voor het gebruik van de landstalen
znwb: Statuut betreffende het gebruik der landstalen (in België).
De aanwezigheid van heel wat internationale organisaties is geen verantwoording om te morrelen aan het taalstatuut van Brussel. (vrt.be)
De rustige rebel verhuist naar Luik omdat zijn actiemiddelen om Voeren een ander taalstatuut te geven op gemeentelijk vlak uitgeput zijn. (demorgen.be)
In het reglement stond dat de markthouders er zich eenzijdig toe moeten verbinden het taalstatuut van de gemeente te respecteren bij aankondigingen aan het … (standaard.be)
Moeten ondernemingen dan een taalstatuut kiezen in functie van het rechtssysteem? (trends.knack.be)
huiswerk, werkstuk
een taak maken
vnw: huiswerk, opdracht, oefening
znwb: Huiswerk (dat men iedere dag opgegeven krijgt).
Opm.: In de standaardt. wel in toep. op een min of meer uitgebreide hoeveelheid huiswerk, die iem. in de vakantie moet maken, om in de hogere klasse te worden toegelaten.
Opm: Het gwnt vermeldt in 1950: de jongen heeft een taak gekregen, hij moet, om in de hogere klasse te worden toegelaten, in de vacantie een zekere hoeveelheid werk maken: overgaan met een taak. Inmiddels is taak in .NL ook wel in gebruik in de VL betekenis.
Hey! Ik ben Jennifer, een vlotte en enthousiaste student! Zelf vind ik taken maken echt niet vervelend en daarom zou ik jou daar graag bij willen helpen. (knoowy.be)
De laatste weken zijn tot 19 keer zoveel taken gemaakt binnen het digitale leerplatform diddit in het secundair onderwijs. (nieuwsblad.be)
Er moeten voor het eerst in zijn leven punten vergaard worden, taken gemaakt en examens voorbereid. (demorgen.be)
plotseling, zomaar, halsoverkop, onverwacht
Van Dale:
à bout portant
(1865) Frans
(eigenlijk) met de loop op de borst, van vlakbij, (figuurlijk) op de man af
Aboepertant mit dien sjtudie ophoute, dat kint toch neet.
Zomaar met je studie ophouden dat kan toch niet.
" ‘Afijn, komt me dieje mens op ons af en aboepertant zeet ie: Weg hier, dit is privéterrein. Wisse wij veul’. " (http://bolduque.blogspot.com/2014/01/aboepertant.html)
pissen, plassen
Na een paar pintjes moet ik plots hevig pirelen.
jatten, stelen
Mijn nieuwe gsm is gerat. Ik ga hem onmiddellijk blokkeren.
“Ze hebben mijn geldbeurs gerat”, Cornelissen-Vervliet (1903).
morsen
zie ook sjoefelaar
Hare man is zo vol van zijn eigen dat hij alles kan, met zijne mond; hij sjoefelt meer dan dat hij iets fatsoenlijk maakt.
(eigenl.) onbeholpen schaatsen; krabbelen, grabbelen, zwoegen
VD BE; informeel, iteratief van krassen
vnw:
•morsen, prutsen
•krabbelen, spartelen
vgl. rechtkrasselen; opkrasselen
Christophe Smeets ziet Torpedo krasselen en toch winnen (TITEL) (HN 29.10.08)
“Even later krasselde de 61-jarige gewoon terug recht, kroop van de sporen het perron op.” (HLN 01.01.09)
- niet goed behandelen, verpesten
- bewerken, hanteren, manipuleren
< verhan(d)svollen – Veel in de handen nemen en alzoo schenden of beschadigen
“Pèren verhandsvollen”. (Cornelissen 1899)
- Rommel zo niet in die mand appelen, je gaat ze helemaal verhansvollen.
- “Nog een werk bij, dat kunnen we niet verhandsvollen!” zei de aannemer.
pap met botermelk gemaakt, karnemelkpap
En dan nog, meestal was dat gezuurde melk. Later, en tot ver in de twintigste eeuw, was het pap, in allerhande versies: botermelkpap, rijstpap, … (bruzz.be)
Het is vanavond pap, botermelkpap, en ik eet dat zoo gaarne. (Abel Gholaerts – Louis-Paul Boon)
Hij heeft het dan ook over een boterham met gestoofde ajuin, broodpudding en botermelkpap.(nieuwsblad.be)
stelen
Mijn nieuwe gsm is gerat. Ik ga hem onmiddellijk blokkeren.
“Ze hebben mijn geldbeurs gerat”, Cornelissen-Vervliet (1903).
geranium
uitspraak: zjeeraerioem, zjeraerioem, zjèraerioem …
Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
gerarium: znw., m. – Geranium
“hoi mijn gerarium staat nog altijd in de bloem hoor natuurlijk als het nog kouder wordt zal hij wel bevriezen hé weet niet of jullie het zien hij zag het ook eerst niet hoor ga het niet zeggen hoor anders is de lol er af hé gr vic” (50plussers.nl 19 jan. 2012)
“Een hommel op een gerarium macrorhizum in onze tuin. Na wat proberen met de 70-300mm zoom toch een opname die min of meer gelukt is.” (forum.belgiumdigital.com 14 mei 2010)
“Werkelijk -10% op ALLES
enkele voorbeelden van ons gamma:
snijbloemen – boeketten – kamerplanten – potterie – hortensia – mandavilla – citrusboompjes – olijfboompjes – hangpotten – hangzakken – lavendel – potgrond – gerarium in verschillende maten – surfina – bacopa – enz…”
(freedelity.be 27 april 2019)
“Tijdens het voorjaar en de daaropvolgende zomer bieden wij u steevast een groot gamma aan van niet-winterharde bloeiende zomerplanten, Van gerarium tot bougainvillea.” (plantencentrum-wijns.be)
vnw: kaarsvet
znwb: kaarsvet
ook: kaarsriet (zie voorbeelden)
verouderd? Waar nog in gebruik?
(Ze) doet alsof ze wat kaarsriet komt wegkrabben, of de vaas met bloemen eens nazien, en weet dan altijd in gesprek te komen, (Felix Timmermans).
Het behangsel droeg ettelijke sporen van de stormen, die onder de regering van de studenten, mijn voorgangers, in dit verblijf gewoed hadden, en telkenmaal dat men de deur opende, steeg er van onder uit de kruidenierswinkel een gemengde geur omhoog van haring en kaas, stokvis en citroenen, kaarsroet en gedroogde appelen, waaraan men zich met der tijd gewennen moest. (literairgent.be)
Zo sprak mijn moeder vroeger altijd over ‘kaarsriet’… als ze het vet van de kaars bedoelde. (seniorennet.be)
Het gesmolten kaarsriet of wat het ook is hoeft voor mij niet, maar dat is mijn mening. (tuinadvies.be)
aardbei
ook jarrebees, jerbees, jetbees, jebbees
< jaard + bees
’k hem lekkere jaarebezen gegeten met kinnekessuiker
schoon, net, netjes
Belgisch-Nederlands volgens het RBBN
Van Dale 2008: proper
1 goed verzorgd
2 schoon
3 (in België; informeel) (van moppen) niet schuin, ondubbelzinnig
Van Dale 2017 online:
1 goed verzorgd, keurig, fraai
2 BE; spreektaal goed schoon
= zindelijk (1), rein
•er proper uitzien
•proper gekleed zijn
•met propere handen
•een propere zakdoek
3 BE; spreektaal ondubbelzinnig, niet schuin
•een propere mop
4 BE; spreektaal goed, netjes, zoals het hoort
•iets proper regelen, oplossen
vnw:
proper
proper (bn.)
•keurig, verzorgd, netjes, schoon
-iets proper houden: iets netjes houden
-iets proper maken: schoonmaken, poetsen
•niet schuin, ondubbelzinnig van moppen
•fair, correct, niet gemeen
-dat is niet proper: dat is niet correct, dat is gemeen
vgl. proper en opgekuist; proper zetten, iets ~
Zorg dat uw handen proper zijn voor ge aan tafel gaat.
“Den Bart met de Luc, dat zijn toch twee propere jongens, en zo altijd bij mekaar gebleven, is dat nu niet schoon?” (Bert Kruismans)
Hij heeft dan wel gene nagel om zijn gat te krabben (nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben), maar proper op zijn eigen is em wel. (verzorgd)
Dat is niet proper, hetgeen ze hem daar gelapt hebben. (niet netjes)
Dat hebt ge proper opgelost. (goed, netjes)
Er ligt een propere handdoek klaar voor als ge gaat douchen. En vergeet geen proper onderbroek en proper kousen aan te doen.
aardbei
zie ook jerbees, eirbees, jaarebees, etsbees, jetbees, jebbees
> jarrebees is de recente en deftige uitspraak van jaarebees
> in Antwerpen wordt aarde uitgesproken als jaard
Geef me nog eens wat jarrebezen, ze zijn lekker.
stroom van drijfzand en water onderin een waterput
Nonkel Jules was de waterput aan ’t kuisen toen plots de ladder, waarop hij stond, begon weg te zakken in de drift. We hebben nogal moeten sleuren om hem eruit te krijgen.
jatten, stelen
Mijn nieuwe gsm is gerat. Ik ga hem onmiddellijk blokkeren.
“Ze hebben mijn geldbeurs gerat”, Cornelissen-Vervliet (1903).
Een geranium
uitspraak: zjeeraerioem, zjeraerioem, zjèraerioem …
Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
gerarium: znw., m. – Geranium
“hoi mijn gerarium staat nog altijd in de bloem hoor natuurlijk als het nog kouder wordt zal hij wel bevriezen hé weet niet of jullie het zien hij zag het ook eerst niet hoor ga het niet zeggen hoor anders is de lol er af hé gr vic” (50plussers.nl 19 jan. 2012)
“Een hommel op een gerarium macrorhizum in onze tuin. Na wat proberen met de 70-300mm zoom toch een opname die min of meer gelukt is.” (forum.belgiumdigital.com 14 mei 2010)
“Werkelijk -10% op ALLES
enkele voorbeelden van ons gamma:
snijbloemen – boeketten – kamerplanten – potterie – hortensia – mandavilla – citrusboompjes – olijfboompjes – hangpotten – hangzakken – lavendel – potgrond – gerarium in verschillende maten – surfina – bacopa – enz…”
(freedelity.be 27 april 2019)
“Tijdens het voorjaar en de daaropvolgende zomer bieden wij u steevast een groot gamma aan van niet-winterharde bloeiende zomerplanten, Van gerarium tot bougainvillea.” (plantencentrum-wijns.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.