Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
heenwedstrijd; uitwedstrijd
ANW: (vooral) in België
zie ook terugmatch
vgl. ook match
“Niet laten misleiden door 2-5 in heenmatch” – Het Nieuwsblad
Roeselare klopt Maaseik met 3-1 in de heenmatch van de halve finale van de volleybeker. (sporza.be)
In de heenmatch om de beker van België heeft Filou Oostende met 80-83 gewonnen van Okapi Aalstar. (knack.be)
heenwedstrijd; uitwedstrijd
ANW: (vooral) in België
“Niet laten misleiden door 2-5 in heenmatch” – Het Nieuwsblad
Roeselare klopt Maaseik met 3-1 in de heenmatch van de halve finale van de volleybeker. (sporza.be)
In de heenmatch om de beker van België heeft Filou Oostende met 80-83 gewonnen van Okapi Aalstar. (knack.be)
uitwedstrijd
(voorbeeld van een Vlaams woord dat in Nederland niet snel begrepen zou worden)
< Frans: match aller
“Heenwedstrijd is correct.
De Belgische term is intussen ook in Nederland bekend voor de eerste van twee wedstrijden (uit en thuis) die twee ploegen tegen elkaar spelen.” vrttaal.net
ook heenmatch
De burgemeester wijst er ook op dat een paar weken geleden de heenwedstrijd Algerije-Marokko is gespeeld en dat na die wedstrijd alles rustig is gebleven. (VRT journaal)
socio-economisch: wanneer mensen of vakbonden zich roeren om hun eisen of verzuchtingen kracht bij te zetten
zie ook: sociale vrede
Sociale onvrede bij personeel Daikin Europe in Oostende (hln.be)
,,Sociale onvrede oorzaak van reeks brandstichtingen’’ – De Standaard
En sinds een week probeert de N-VA ook de sociale onvrede van de gele hesjes te verstikken door het maatschappelijke debat af te wenden van de sociale en democratische verzuchtingen van de gele hesjes”, zo stelt de groepering in een persbericht, zonder te preciseren hoeveel mensen de groep vertegenwoordigt. (metrotime.be)
socio-economisch: wanneer mensen of vakbonden zich roeren om hun eisen of verzuchtingen kracht bij te zetten
zie ook: sociale vrede
Sociale onvrede bij personeel Daikin Europe in Oostende (hln.be)
,,Sociale onvrede oorzaak van reeks brandstichtingen’’ – De Standaard
sociaal-economisch: Wanneer de vakbonden niet tot acties overgaan (betogingen, stakingen). Sociale onrust (onvrede) is er meestal in de onderhandelingsfase tussen de sociale partners onderling (o.a. vakbonden, werkgevers) en de regering
ook gebruikelijk: sociale onvrede
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
NL: arbeidsrust
zie ook: patronaat
De gewesten zouden richtlijnen krijgen over hoe ze moeten activeren. De regering wil ook garanties voor sociale vrede. (deredactie.be)
(kwartjeslummels en stoeplopers)
spotnamen voor de inwoners van Bree
meestal worden ze samen vermeld
zie ook Belgische bijnamen van inwoners
“Kwaartjeslimmes en stoepluipers, die bijnamen kregen de Breeënaren jaren geleden mee. Hoe ze aan die namen komen, daarnaar blijft het gissen.’ (DS 040706)
alfabetische lijst van bijnamen voor inwoners van Belgische gemeenten, steden, dorpen
locofaulisme: een schimp- of scheldnaam voor de inwoners van een bepaalde plaats of streek.
zie ook Belgische sportploegen, Belgische bijnamen van plaatsen, Belgische bijnamen
Ajuin, Ajuinenvreter (Aalstenaar)
Carolo, Karolinger (inwoner van Charleroi: carolorégien of Carolos)
Dikke nek, Likkebaard, Vinstermik, Ossenkop (Hasselaar)
Gapers, Anzegem, Hapert, Kemmel, Lembeke en Maaseik
Kasseistamper inwoner van Aarschot
Kiekefretter (Brusselaar)
Klokkenverver, Peesteker (Herentalsenaar)
Konijnenfretter (Dilbekenaar)
Kopvleesfretter (inwoner van Dendermonde)
Kwaartjeslimmes en stoepluipers(inwoners van Bree)
Maneblusser (Mechelaar)
Messenvechter (Tremelonaar)
Pieterman, Koeienschieter (Leuvenaar)
Pjeirefretter (Vilvoordenaar)
Schapenkop (Lierenaar)
Sinjoor (Antwerpenaar)
Slijkschepper, Slijktrapper (inwoner van Berchem)
Stroppendrager, Strop (Gentenaar)
Wortelkrabber, Kaffeegieter, Stekskesman, Voddenmarchand (Ninovieter)
Witvoet (Aalstenaar)
Zot (Bruggeling)
(kwartjeslummels en stoeplopers)
spotnamen voor de inwoners van Bree
meestal worden ze samen vermeld
“Kwaartjeslimmes en stoepluipers, die bijnamen kregen de Breeënaren jaren geleden mee. Hoe ze aan die namen komen, daarnaar blijft het gissen.’ (DS 040706)
spotnamen voor de inwoners van Bree
meestal worden ze samen vermeld
“Kwaartjeslimmes en stoepluipers, die bijnamen kregen de Breeënaren jaren geleden mee. Hoe ze aan die namen komen, daarnaar blijft het gissen.’ (DS 040706)
alfabetische lijst van bijnamen voor inwoners van Belgische gemeenten, steden, dorpen
locofaulisme: een schimp- of scheldnaam voor de inwoners van een bepaalde plaats of streek.
zie ook Belgische sportploegen, Belgische bijnamen van plaatsen, Belgische bijnamen
Ajuin, Ajuinenvreter (Aalstenaar)
Carolo, Karolinger (inwoner van Charleroi: carolorégien of Carolos)
Dikke nek, Likkebaard, Vinstermik, Ossenkop (Hasselaar)
Gapers, Anzegem, Hapert, Kemmel, Lembeke en Maaseik
Kasseistamper inwoner van Aarschot
Kiekefretter (Brusselaar)
Klokkenverver, Peesteker (Herentalsenaar)
Konijnenfretter (Dilbekenaar)
Kopvleesfretter (inwoner van Dendermonde)
Kwaartjeslummels en stoepluipers(inwoners van Bree)
Maneblusser (Mechelaar)
Messenvechter (Tremelonaar)
Pieterman, Koeienschieter (Leuvenaar)
Pjeirefretter (Vilvoordenaar)
Schapenkop (Lierenaar)
Sinjoor (Antwerpenaar)
Slijkschepper, Slijktrapper (inwoner van Berchem)
Stroppendrager, Strop (Gentenaar)
Wortelkrabber, Kaffeegieter, Stekskesman, Voddenmarchand (Ninovieter)
Witvoet (Aalstenaar)
Zot (Bruggeling)
idiote, dwaze vrouw, een oude vrouw
WNT: Gewestelijk in Vlaams-België: als misprijzende aanduiding voor een, inz. dwaze, lichtzinnige, vrouw.
- Waaie, de. Ongestadig, zwervend, schierloos vrouwmensch, Loquela 1888.
- Waai (wooi) Lichtzinnig, dwaas vrouwspersoon, Rutten 1890.
zie ook wiewaai, wiewa, geweijde
Het is best dat ge met die waai niet omgaat.
Ons Fien is toch een waai! Ze kreeg niet voor niets de bijnaam ‘Aap’.
gras
uitspraak:
Westhoek: hès
Kempen: gès
Antwerpen stad: gras
Het gès staat hoog. (Kempen)
‘k Kunne t’hès nie afrien, want ‘t reint. (’k Kan ’t gras niet afrijden, want ’t regent)
‘t hès es lank want de hèsmachine es kapot. (’t Gras is lang, want de grasmaaier is stuk)
gras
uitspraak:
Westhoek: hès
Kempen: gès
Antwerpen stad: gras
Het gès staat hoog. (Kempen)
‘k Kunne t’hès nie afrien, want ‘t reint. (’k Kan ’t gras niet afrijden, want ’t regent)
‘t hès es lank want de hèsmachine es kapot. (’t Gras is lang, want de grasmaaier is stuk)
bestuurder van een auto; chauffeur
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
ook bv. autobusvoerder
112antwerpen.be: De autovoerder, een man van 52 uit Kapellen, die op vrijdag 11 februari na een aanrijding op de Antwerpsesteenweg in Hoevenen vluchtmisdrijf pleegde is …
gazetvandeurne.be: De autovoerder verklaarde dat hij net voor het wegrijden nog eens extra had gekeken of er geen tram kwam aangereden.
tenmandere.be: De autovoerder was maar licht gekwetst en ging seffens aan klacht doen bij de politie, die nog denzelfden avond auto en officier aanhield.
historischekranten.be:Thans heb ik een geval onder handen van een werkman die gekwetst werd en waarvan de autobusvoerder niet verzekerd is.
zo vet als een varken, moddervet
uitspraak beer: bie-(j)-er
Van Dale 2014 online: gewestelijk
De Leo wordt zo vet als een beer. Heel den dag door eet die alles wat onder zijn ogen komt.
klein meisje of vrouw met een kleine gestalte
(liefkozend) meestal dim. “krutje”
vergelijk Frans “crotte” (Larousse: Terme d’affection : “Ma petite crotte.”-letterlijk “keuteltje”)
zie ook drobbeke
Die kleine krut, is dat nu je tante Bertha?
Kom maar snel naar mama, mijn klein krutje.
Kinderen die op oudjaar, in de voormiddag, bij de buren gaan zingen om een snoepje of een cent, (een cent is in principe voor driekoningen).
wikipedia: Nieuwjaarszingen is een folkloristisch gebruik, dat vooral voorkomt in de Antwerpse Kempen en het Hageland.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Nieuwjaarzingen, waarschijnlijk ontstaan uit te nieuwjaar zingen, langs de huizen gaan om voor een belooning een nieuwjaarslied te zingen; bij Cornelissen-Vervliet wordt gezegd, dat in Zuid-Nederland dit gebruik nog bestaat bij de dorpskinderen, en wel op oudejaarsdag.
Oorsprong en geschiedenis: Artikel zie hier
Afbeelding zie hier
syn. nieuwjaarkezoete zingen; oudjaar zingen
vergelijk koekenzingen
Nievejoarke zoete
ons varken hee vier voetee
vier voete en ien steirt
is da soems gien deutje weird
een deutje is in de provinvie Antwerpen een ‘duitje’, een oud muntstuk, dat in gebruik bleef tot begin 20ste eeu
een voorbeeld van een liedje voor nieuwjaarszingen:
Nieuwjaarke hottentot
ons vader heeft nen blottekop
Zeven jaar zonder haar,
Ik wens u een gelukkig nieuwjaar
Kinderen die op oudjaar, in de voormiddag, bij de buren gaan zingen om een snoepje of een cent, (een cent is in principe voor driekoningen).
wikipedia: Nieuwjaarszingen is een folkloristisch gebruik, dat vooral voorkomt in de Antwerpse Kempen en het Hageland.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Nieuwjaarzingen, waarschijnlijk ontstaan uit te nieuwjaar zingen, langs de huizen gaan om voor een belooning een nieuwjaarslied te zingen; bij Cornelissen-Vervliet wordt gezegd, dat in Zuid-Nederland dit gebruik nog bestaat bij de dorpskinderen, en wel op oudejaarsdag.
Oorsprong en geschiedenis: Artikel zie hier
Afbeelding zie hier
syn. nieuwjaarkezoete zingen
vergelijk koekenzingen
Nievejoarke zoete
ons varken hee vier voetee
vier voete en ien steirt
is da soems gien deutje weird
een deutje is in de provinvie Antwerpen een ‘duitje’, een oud muntstuk, dat in gebruik bleef tot begin 20ste eeuw
zie ook oudjaar zingen
een voorbeeld van een liedje voor nieuwjaarszingen:
Nieuwjaarke hottentot
ons vader heeft nen blottekop
Zeven jaar zonder haar,
Ik wens u een gelukkig nieuwjaar
nieuwjaarszingen op oudjaar
“Oudjaar zingen gaat jaar door op zondag 31 december. Aftellen naar Nieuwjaar doe je ook niet de dag ervoor?”, zegt Schepen van communicatie en feestelijkheden Hilde Goris. (regioranst.be)
Oudjaar zingen 31 december 2018. Voor de zingende kindjes wordt de straat veilig gemaakt op 30 december 2016 vanaf 8u tot 14u. (marialaan.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
