Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
zonder verband in elkaar flansen, neersmijten, bijeengooien
zie ook ineen~
Die spreekbeurt had hij van ginderachter ineengeflaanst.
zonder verband in elkaar flansen, neersmijten, bijeengooien
Die spreekbeurt had hij van ginderachter ineengeflaanst.
- zitting van stoel
- zadel van fiets
< Middelnederlands sate. Van zitten.
WNT: Zaak, bestemd of gebruikt om op te zitten. Verouderd, maar nog gewestelijk, inzonderheid in West-Vlaanderen en Zeeland.
ook in de Antwerpse Kempen, vooral als zitting van een stoel
De zaat (de zate) van een keukenstoel kun je laten herstellen, maar het kost bijna evenveel als een nieuwe kopen.
De kleuter rijdt met vader mee op het zaatje vooraan op de fiets.
< andere definitie van zaat
- zitting van stoel
- zadel van fiets
< Middelnederlands sate. Van zitten.
WNT: Zaak, bestemd of gebruikt om op te zitten. Verouderd, maar nog gewestelijk, inz. in West-Vlaanderen en Zeeland.
ook in de Antwerpse Kempen, vooral als zitting van een stoel
De zaat (de zate) van een keukenstoel kun je laten herstellen, maar het kost bijna evenveel als een nieuwe kopen.
De kleuter rijdt met vader mee op het zaatje vooraan op de fiets.
< andere definitie van zaat
- zitting van stoel
- zadel van fiets
WNT: Zaak, bestemd of gebruikt om op te zitten. Verouderd, maar nog gewestelijk, inz. in West-Vlaanderen en Zeeland.
ook in de Antwerpse Kempen, vooral als zitting van een stoel
De zaat (de zate) van een keukenstoel kun je laten herstellen, maar het kost bijna evenveel als een nieuwe kopen.
De kleuter rijdt met vader mee op het zaatje vooraan op de fiets.
< andere definitie van zaat
scheepstimmerwerf
< Middelnederlands sate. Van zitten.
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
scheepstimmerwerf. Gewestelijk in Vlaams-België, meestal in den vorm zaat.
“Ongelukkig voor Bavo arbeidde ook, Jan Donckers, Bert’s vader, toen reeds op de zaat”, Sleeckx (1863).
“Te Hoboken is ’en groote zaat”, Corn.-Vervliet (1903).
Van Dale 2013 online: gewestelijk
vormvariant: zate
Tot in de eerste helft van de 20ste eeuw stond er in Herentals een zaat, naast het binnendok en het huidige station. Op de zaat staan nu woningen en de straat noemt de Zaatweg.
Aan het kanaal in Schoten noemt de straat: de Zaatstraat.
< andere definitie van zaat
breigaren
In Streuvels Stijn, De Oogst, Desclée De Brouwer, 1958 (15), bladzijde 8: "… lag een bolleken zwarte wolsajette
< Frans sayette
zie ook sjette, saai (sui), sedde
Hij draagt nog sajetten sokken, gebreid door zijn grootmoeder.
ga uit mijn weg
Van Dale 2018 “schietlap” leren lap die men om de linkerarm bindt bij het schieten met de handboog
zie ook goerte, uit m’n ~
Hallo! Ga eens uit mijne schietlap staan. Ge riskeert doelwit te worden.
- indrinken, voordrinken
- zowel jongeren als volwassenen die thuis al aan de alcohol beginnen alvorens naar een stapje in de uitgaanswereld te zetten
zie ook pre-drinken, preboozen
VILLAGE GANTOISE, waar Buffalo’s zondag ‘inpilsen’ (nieuwsblad.be)
Eerst glas of zes en dan kan fuif beginnen
HELFT 12- TOT 15-JARIGEN DOET AAN ‘INPILSEN’ (hln.be)
Het inpilsen kan een aanvang nemen! (proximusgoformusic.be)
Indrinken of inpilsen. Een bak bier kopen om samen op kot op te drinken is gezellig en het kost minder. (standaard.be)
Een groep jongeren die samenkomt bij iemand thuis waar men op voorhand alcoholische dranken consumeert om in de stemming te geraken voor het uitgaan.
syn.: indrinken, voordrinken
zie ook boozen, buizen, boes, pre-drinken
> jongerentaal
Bij mijn dochter thuis komt de groep meestal bijeen. Ze preboozen eerst met cava en whiskey alvorens ze naar een festival, naar een discotheek of gewoon op café gaan.
Pre-drinken is de verzamelnaam voor het consumeren van alcohol, meestal bij iemand thuis, voordat men naar een andere uitgaansgelegenheid gaat. Deze activiteit komt vaak voor bij jong volwassenen. Het wordt geassocieerd met een verhoogde intoxicatie alsook met alcohol gerelateerde problemen. De verhoogde intoxicatie is het gevolg van het feit dat de jongeren hun alcoholgebruik op het evenement niet minderen, maar een vergelijkbare hoeveelheid drinken als de personen die niet pre-drinken. (drugspunt.be)
zie ook: preboozen
“Jongeren die al op voorhand drinken, pre-drinken genaamd, zijn vaak al onder invloed wanneer ze op het evenement aankomen.Pre-drinken maakt deel uit van de jongerencultuur, dit bleek uit de enquête die werd afgenomen bij 1634 14-25-jarigen uit Vlaanderen, waar de grote meerderheid aangaf dit gedrag al te hebben gesteld.” (bachelorproef criminologie van T. Dedeurwaerder)
kleine veldmuis
< ook jèèrdol, van jèèr (aarde) + dol
Woordenboek der Nederlandsche Taal: dol
znw. m. Misschien samenhangend met ‘dol’, bnw. (de beet van eene spitsmuis werd vroeger als giftig beschouwd).
In Z.-Ndl. benaming voor de verschillende soorten van spitsmuizen (gesl. Sorex).
Samenst. Aarddol, te St. Truiden als benaming voor de spitsmuis en ook wel voor de mol.
zie ook de etymologie van tolp
Nu het begint te vriezen proberen de ijerdollekes binnen te komen.
spitsmuis
< vergelijk het woord tolp, dat waarschijnlijk dezelfde oorsprong heeft
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland benaming voor de verschillende soorten van spitsmuizen (geslacht Sorex).
< Aarddol, te St. Truiden als benaming voor de spitsmuis en ook wel voor de mol.
Van Dale 1995: gewestelijk
zie ook dolleke, eijerdolleke
De kat kwam met een kadootje af: een levensloze dol.
> zie andere betekenis van dol
veldmuisje
< waarschijnlijk hetzelfde woord en dezelfde etymologie als tolp
Woordenboek der Nederlandsche taal: dol: genoemd naar de beet van eene spitsmuis, die werd vroeger als giftig beschouwd.
In Zuid-Nederland benaming voor de verschillende soorten van spitsmuizen (gesl. Sorex).
De Spitsmuizen, gewoonlijk Dollen genoemd, behooren met Egel en Mol tot … de Insekteneters, (Teirlinck)
Van Dale online: gewestelijk spitsmuis
ook in de Kempen
Wat is dat toch met die vrouwen dat die al op de loop schieten voor zo’n piepklein dolleke?
uitspraakvariant voor sikkel
ww. zikkelen
zie ook: zichel, ziekel
vgl pik
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: zikkel
— ziggel — Bijvorm van sikkel. Behalve in vlaamse en zeeuwse dialecten verouderd.
“Zulks (zekere inbreuk op auteursrechten) noemen myne geeerde vrienden den zikkel onbetamelyk in eens anders oogst te slaan” V. Effen, (1732).
De randen van onze gazon doen we nog altijd af met een zikkel.
zie pikken
Dien wollen trui piekt.
> andere betekenis van pieken
(verouderd in Nederland)
Deze zwakke vervoeging van zeggen, naast de onregelmatige vorm ‘zei’ is standaardtaal in België. (taaladvies.net)
< Een regelmatige verleden tijd zegde is in het Nederlands verouderd of formeel en alleen gebruikelijk in samenstellingen en afleidingen, bijv. ontzegde, zegde toe, zegde af. Ook in alle BN-dialecten wordt de vorm zei gebruikt, maar doordat sommigen die vorm als dialectisch aanvoelen, geven zij vaak de voorkeur aan het exogene zegde. (M. Philippa e.a.)
Ze had genoeg van hare straatengel en zegde dat ze bij hem wegging.
Ze zegde dat wel, maar ofdat ze het effectief gaat doen, dat is een ander paar mouwen (mouwen, een ander paar ~).
sinds
in NL formeel taalgebruik, in VL nog vrij alledaags (hoewel ‘sinds’ ook populairder is)
We hebben sedert een half jaar een samsung lcd tv. Nu is hij sedert 2 dagen raar beginnen doen. We waren tv aan het kijken en plots ging het geluid vanzelf helemaal naar beneden. (9lives.be)
Deze prachtige vaas is sedert meer dan 30 jaar in mijn bezit en in excellente conditie dwz geen krasje of scheurtje of wat dan ook (2dehands.be)
Gebruikt geweest als demo boot ,motor heeft 51 uren sedert 2007. (2dehands.be)
soms, af en toe
NL: van tijd tot tijd (~ Frans: de temps en temps)
ook: van tijds
Van tijd zoudt ge hem toch een lap rond zijn oren geven zoals die het kan uithangen.
thank you JanS for the info.on my old school.Ik waardeer al de info.dat ik oppik aan deze webside.Van tijd heb ik wel een beetje moeilijkheid om vlaams te spreken of te schrijven.Ik ben in de states sedert 1956,dat is een lange tijd,maar mijn vlaams begint stilaan terug te komen.Thanks to my computer.Keep in touch.Louis (mechelenblogt.be)
soms, af en toe
NL: van tijd tot tijd (~ Frans: de temps en temps)
ook: van tijds
Van tijd zoudt ge hem toch een lap rond zijn oren geven zoals die het kan uithangen.
thank you JanS for the info.on my old school.Ik waardeer al de info.dat ik oppik aan deze webside.Van tijd heb ik wel een beetje moeilijkheid om vlaams te spreken of te schrijven.Ik ben in de states sedert 1956,dat is een lange tijd,maar mijn vlaams begint stilaan terug te komen.Thanks to my computer.Keep in touch.Louis (mechelenblogt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
