Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "zaat." Bekijk alle definities.
scheepstimmerwerf
< Middelnederlands sate. Van zitten.
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
scheepstimmerwerf. Gewestelijk in Vlaams-België, meestal in den vorm zaat.
“Ongelukkig voor Bavo arbeidde ook, Jan Donckers, Bert’s vader, toen reeds op de zaat”, Sleeckx (1863).
“Te Hoboken is ’en groote zaat”, Corn.-Vervliet (1903).
Van Dale 2013 online: gewestelijk
vormvariant: zate
Tot in de eerste helft van de 20ste eeuw stond er in Herentals een zaat, naast het binnendok en het huidige station. Op de zaat staan nu woningen en de straat noemt de Zaatweg.
Aan het kanaal in Schoten noemt de straat: de Zaatstraat.
< andere definitie van zaat
Gedempte vaart en Zaat
Herentals
Wat nu een verhoogde berm is, met een oud spoorlijntje naar het Engels kamp in Grobbendonk, was vroeger een kanaal. De Noordervaart sloot ter hoogte van de Roest aan op de (gekanaliseerde) Kleine Nete. Naast het kanaal kwamen industriële vestigingen. Onder andere een scheepsherstelling (de “Zaat”). Een zaat of zate werd oorspronkelijk gebruikt voor een droogvallende plek naast een (getijde)rivier. Later bij uitbreiding voor een droogdok. Tijdens WO II werd het kanaal in de stad gedempt (vandaar: “toegedaan vaart”).
Toen, in het begin van de vorige eeuw, er nog geen havens waren werden de visserijschepen op het strand gezet tot morgen. Ook dat werd “op de zate zetten” genoemd zelfs als ze er niet aan werkten. In het visserijmuseum te Oostduinkerke kan men daarvan afbeeldingen zien.
Misschien nog een kleine aanvulling? Naast de kiel van die oude houten schepen werden er in langsverband zwaardere balken gezet. Die waren speciaal bedoeld om “op de zate” te liggen zonder schade. Ze werden zaathouten genoemd. Zelfs nu, met alleen nog stalen schepen, worden de langsverbanden naast de kiel nog steeds zaathouten genoemd. Veel traditie in de scheepvaart!
MNW:
saethout komt onder allerlei timmermanstermen driemalen voor ZVl. Bijdr. 6, 191 (a. 1404).
WNT:
Zaathoutbalk:
balk gebruikt als zaathout.
Zaadhoutbalk, ”4 zaadhoutbalken”, verkooping afbraak barkschip a° 1895
Zaathout:
(Scheepsb.) Zware balk die aan de binnenzijde van den scheepsbodem tegen de kiel aan ligt en waar de ribben en de masten in bevestigd zijn; ook kolsem, tegenkiel en binnenkiel genoemd.
ook (WNT):
ategeld, zaatgeld, belasting op het gebruik van een ligplaats voor een schip in een haven of op een scheepswerf. Gewest. in Vl.-België.
Zatehuis, herberg. Alleen in een Vl.-Belgische bron, en veroud.
Zaatligger. Gewest. in Vl.-België.
Zatewijs, al zittend. Veroud., en alleen in een Vl.-Belgische bron aangetroffen.
Scheepstimmerwerf. Gewest. in Vl.-België, meestal in den vorm zaat.
Steun waarop een in aanbouw zijnd schip rust. Gewest. in Oostende.
gedempte vaart
Men noemt die plaats bij ons de “gedempte vaart”.
frontzate
Frontzate: de spoorweglijn van Nieuwpoort naar Diksmuide (lijn 74), een aftakking van de lijn Gent- De Panne, werd de Frontzate genoemd omdat die onder de oorlog gebruikt werd om oorlogsmateriaal te vervoeren.
Nu is het een fietsroute tussen Diksmuide en Nieuwpoort
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
