Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
er iets aan kunnen doen, er iets aan kunnen verbeteren
DS2015 standaardtaal
Een duur en omstreden dammenproject, waar momenteel aan gewerkt wordt, zal daar niets aan kunnen verhelpen (knack.be)
Urenlang had hij liggen woelen, daar hadden een voetbadje of lindebloesemtheetjes niets aan kunnen verhelpen. (standaard.be)
met iets in zijn maag zitten, er verlegen mee zijn/zitten
verveeld zitten met iets, verveeld zijn met iets standaardtaal in België
Van Dale 2018: BE verveeld zitten of zijn met …
er geen raad mee weten, ermee in zijn maag zitten
DS2015 verveeld zitten met iets: standaardtaal
Hij zit duidelijk verveeld met die zaak. Maar ja, hij zal het toch moeten oplossen.
Weer eens een minister die een mail naar een verkeerd adres stuurde. De minister-president zat erg verveeld met die zoveelste flater. We hebben er wel misschien een nieuw Vlaams woord aan overgehouden: delieten…
Hoe Willem I in 1815 aan Hollandse rekenkunde doet: “De Grondwetsherziening komt er alleen door, omdat bij de volksstemming in België de thuisblijvers bij de voorstanders zijn opgeteld. Ook Belgen die alleen vanwege de bepalingen over de godsdienst tegen waren, worden bij de voorstanders gerekend. ‘Hollandse rekenkunde’ wordt dit genoemd.” (www.heeleuropa.nl)
Daarom is Hollandse rekenkunde of “Arithmétique hollandaise”: iets onorthodox bepalen, uitrekenen, naar je toe rekenen.
NL: creatief boekhouden
Niet in VD2014
google2014: .BE (>1000) .NL (>100)
demorgen.be: “Klopt niet”, reageert N-VA. “Dat is Hollandse rekenkunde. Misschien moeten ze bij sp.a de batterij van hun rekenmachine eens vervangen. Zij schrijven 3 miljard in voor fraudebestrijding om hun rekening te doen kloppen.”
standaard.be: Dat de Nederlandse financiële gigant ING in een moeilijk economisch jaar goed geboerd heeft, is maar schijn, en het resultaat van Hollandse rekenkunde.
tijd.be: Pinxten verwijt de VLD Hollandse rekenkunde en electorale demagogie.
demorgen.be: “Op basis van Hollandse rekenkunde spelen jullie met de toekomst van de Vlamingen”, vulde Hermes Sanctorum (Groen) aan.
Hij tovert de armoede gewoon weg met een staaltje Hollandse rekenkunde. (vrt.be)
Van Dale past nog altijd Hollandse rekenkunde toe om een woord of uitdrukking tot algemeen of standaard Nederlands te verheffen: De zwijgende Vlaming wordt automatisch bij de voorstemmers gerekend, ook al gebruikt of kent hij het taalgebruik niet.
handwasbassin (in toilet en badkamer)
→ Fr. évier (= gootsteen, pompbak)
Is den eviee gekuist?
scheusseneere is mv, zonder -n
schorseneer
Antw.: scheursenele; uitspraak schërsëneele
Hageland: scheussenere
zie ook protstok
Scheusseneere zen lekker me melksaas.
relativerend of ridiculiserend tussenwerpsel
ook: vivan bomma, patatten met saucissen
oorspronkelijk uit een Antwerps lied,maar nu veralgemeend in VL. (o.a. via de Kampioenen: Viva Boma, patatten met saucissen; zie www.youtube.com/watch?v=NXzlg7jNzqc)
uitspraak: …met sossissen
De Belgische politiek, wat moet ik daarvan zeggen? Viva bomma patatten met sossissen zeker?
van een forum gepikt: Quelqu’un sait qui a chanté cette chanson culte du folklore bruxellois : “e viva boma (pataten met saucissen)” ?
Bij het officiële diner kreeg de Belgische delegatie muzikale verpozing in de vorm van ‘Vivan bomma, patatten met saucissen’. (nieuwsblad.be)
Of denk je misschien dat “Vivan bomma, patatten met saucissen” beter is? (forum.politics.be)
kinderen
Ouders steken de draak met hun kinders op Facebook (fotospecial). (humo.be)
Nie Voe Kinders – Zesde Metaal – Cd-album – Fnac.be
Op verschillende plaatsen vooral ook ochtendfiles vol gestresseerde ouders die hun kinders kwamen droppen om dan de jungle in te duiken. (kerygma.be)
Hoeveel kinders klappe d’er thuis nog gens en hoeveele hên d’er nog een pa en ma die zelve een moendsje Gens klappe. (nieuwsblad.be)
Vraagt nu aan getrouwde mensen: hoeveel kinders hebt gij al? D’een zal zeggen: ’t valt te wensen dat ik kinders krijgen zal. (wreed-en-plezant.be)
Ook al plaats ik hier sowieso nooit foto’s van mijn fotogenieke kinders, want ik heb geen kinders. (mavieenvert.be)
Wat moeten de kinders op school uit het hoofd kunnen opdreunen. (vrt.be – Louis van Dievel)
daar
wordt voornamelijk zelfstandig gebruikt
overgebleven uit het Middelnederlands
Hmm, waar liggen mijn sleuters nou weer… Ah, daare.
tegenover
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook schuinover
Het is rechtover de kerk.
schuin tegenover
ook: schuinsover
zie ook rechtover
Hij woonde schuinover ons.
hier
wordt voornamelijk zelfstandig gebruikt
overgebleven uit het Middelnederlands
- Waar zijde? ’k Zien ou nie!
- Hiere!
waar?
wordt voornamelijk zelfstandig gebruikt, als vraagwoord
overgebleven uit het Middelnederlands
- Kunde mijn gerief ne keer voor mij halen? ’t Ligt op tafel in de living.
- Waare?
- Op tafel in de living!
daar
wordt voornamelijk zelfstandig gebruikt
overgebleven uit het Middelnederlands
Hmm, waar liggen mijn sleuters nu weer… Ah, daare.
een oplijsting van culturele en historische feiten die tot het Vlaams erfgoed behoren
naar analogie met de Nederlandse canon
In navolging van Nederland moet Vlaanderen een ‘Vlaamse canon’ krijgen vindt N-VA. Een kwestie van ‘identiteitsbesef’. (demorgen.be)
In de startnota van Vlaams informateur Bart De Wever wordt een pleidooi gehouden voor een “Vlaamse canon”, een lijst van “ankerpunten” uit de Vlaamse cultuur en geschiedenis “die Vlaanderen als Europese natie typeren”.(metrotime.be)
De Vlaamse canon – zoals dat genoemd wordt – bevat 51 boeken. (literairecanon.be – 2015)
Woordenboek der Nederlandse Taal: (Vl., Belg.-Brab.) M. betr. t. hetgeen zwaait, beweegt als schommels e.d.: door laten zwaaien tot hij vanzelf tot stilstand komt.
Den touter laten uitzwieren, Cornelissen-Vervliet (1906).
negentig.
Vermoedelijk van het Oudgermaanse ‘tien-negen’: *‘hant-negen’ > *‘t-negen’, waarvan de t in het Standaardnederlands enkel bij ‘t-achtig’ is bewaard en waaraan opnieuw het suffix ‘-tig’, zijnde tien, werd toegevoegd.
Of minder waarschijnlijk: gevormd naar analogie met ‘tachtig’.
De vorm ‘tnegentig’ is zeldzamer dan de andere, want moeilijk uitspreekbaar.
Algemeen in gebruik in West- en Oost-Vlaanderen evenals Zeeland, daarbuiten (sterk) verouderd maar niet uitgestorven.
Dialectkaart ‘tnegentig’ van A.A. Weijnen (bron: Jan Stroop, twitter.com)
?Tveertig, tvijftig, tsjestig, tsjeeëntig, tachtig, tnegentig.
Mijn pépé en mémé zijn allebei in de tnegentig geworden, hij eenennegentig en zij vierennegentig.
negentig.
Vermoedelijk van het Oudgermaanse ‘tien-negen’: *‘hant-negen’ > *‘t-negen’, waarvan de t in het Standaardnederlands enkel bij ‘t-achtig’ is bewaard en waaraan opnieuw het suffix ‘-tig’, zijnde tien, werd toegevoegd.
Of minder waarschijnlijk: gevormd naar analogie met ‘tachtig’.
De vorm ‘tnegentig’ is zeldzamer dan de andere, want moeilijk uitspreekbaar.
Algemeen in gebruik in West- en Oost-Vlaanderen evenals Zeeland, daarbuiten (sterk) verouderd maar niet uitgestorven.
?Tveertig, tvijftig, tsjestig, tsjeeëntig, tachtig, tnegentig.
Mijn pépé en mémé zijn allebei in de tnegentig geworden, hij eenennegentig en zij vierennegentig.
niemand
NL: er is geen hond
< Frans: il n’y a pas un chat: er is niemand
Van Dale online: BE, informeel
zie ook: kat, geen ~ die weet, kat, zijn ~ sturen
Hm. Is dat feestje vandaag? Hier is precies geen kat.
Daar was geen kat te zien.
Er was geen kat op de baan toen ik vanmorgen vroeg naar mijn werk fietste.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
