Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
Wikipedia: “De Vlaamse strijdvlag is een niet-erkende vlag die onder meer door organisaties uit de Vlaamse Beweging gevoerd wordt. (…) Het belangrijkste verschil met de officiële vlag is de kleur van de klauwen en de tong (rood). Dit doet voor sommige Vlaams-nationalisten te veel denken aan de Belgische driekleur (zwart, geel, rood). Dat is de reden waarom ze de voorkeur geven aan de zwart-gele versie.” (wikipedia)
Dat Pukkelpop als reactie op het incident specifiek de Vlaamse strijdvlaggen verwijderde, lokt heel wat kritiek uit. (vrt.be)
Naar aanleiding van 11 juli omschrijven enkele linkse opiniemakers de Vlaamse strijdvlag als de collaboratievlag. (knack.be)
Wikipedia: “De Brigade Piron of officieel Belgische 1e Infanteriebrigade werd tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Verenigd Koninkrijk opgericht en stond onder bevel van Jean-Baptiste Piron die op zijn beurt onder het commando stond van de Britse 6e Luchtlandingsdivisie van het Canadese 1e Leger. (…) De brigade bestond uit 2200 (volgens een andere bron 2500) gevluchte Belgische en Luxemburgse militairen. (…) Ze nam niet deel aan de landing in Normandië maar landde op 7 augustus 1944 in Arromanches en Courseulles-sur-Mer, en bevrijdde op 21 augustus Cabourg, op 22 augustus Deauville, op 24 augustus Trouville-sur-Mer en op 25 augustus Honfleur.”
75 jaar geleden: Belgische militairen nemen als Brigade Piron deel aan de bevrijding van België en Nederland (vrt.be)
Mijn velddagboek : met de brigade Piron in Normandië. Auteur: Emile Michaël.
Gezamenlijk namen de Brigade Piron en de Prinses Irene Brigade vanaf augustus 1944 deel aan de invasie en daarna aan de bevrijding van West-Europa. (paalonline.be)
Op 4 september trekt de brigade Piron Brussel binnen. Het volk juicht, de hoofdstad is bevrijd. (mivbstories.be)
Zo SN als het maar kan, maar wordt, allicht omwille van de klemtoon op de tweede lettergreep, door talloze onwetende Vlaamse taalverbetaars, waaronder een geheele rist leraars Nederlands, tot op vandaag nog altijd ‘verbeterd’ tot ‘stuk’ of ‘defect’. ‘Stuk’ in de betekenis ‘kapot’ is daarenboven een in het Vlaams bijzonder ongebruikelijk woord.
“Stuk en kapot zijn allebei correct, maar stuk kan in de standaardtaal niet gebruikt worden als bijvoeglijk naamwoord vóór een zelfstandig naamwoord.” (taaltelefoon.be)
“Kan stuk voor een zelfstandig naamwoord gebruikt worden, bijvoorbeeld een stukke auto of een stuk horloge?
Nee, combinaties als de stukke auto en een stuk horloge zijn geen standaardtaal. Correct is bijvoorbeeld de kapotte auto of een kapot horloge." (taaladvies.net)
zie ook stikkapot
-
hetzelfde met zijn, doen, gaan, vergaan, staan, verstaan, bestaan;
zie ik gevolgd door infinitief in de ott
Zonder bril zien ik dat niet duidelijk.
Doen ik het zo goed?
Ik vergaan van den honger.
> andere betekenis van zien
- een toestand als de temperatuur beneden het nulpunt gedaald is
- ook bevriezen (> gewestelijk: bevroos, bevrozen), ontvriezen, vervriezen.
De r in de verleden tijd meervoud ‘vroren’ en het verleden deelwoord ‘gevroren’ is klankwettig ontstaan door grammatische wisseling en rotacisme, zoals in (uit)verkoren bij verkiezen. De oorspronkelijke verleden tijd ‘vroos’ — nog Vlaams — werd door analogie met verloor vervangen door vroor. In het Duits is hetzelfde gebeurd en is de – r – uiteindelijk zelfs doorgedrongen in de infinitief frieren en in de vormen van de tegenwoordige tijd. ( Etym. Woordenboek)
In de winter van 1986 waren de conservenblikjes op zolder zo hard bevrozen, tot een week na de dooi.
t’Was deze winter fel gevrozen
Zeventien graden onder nul
k’Vree met een meisken , ze heette Roze
k’Zeg het zonder flauwe kul
Kom zei ze zo , laat ons heel zachtjes
Kom zei ze , t’zal kermis zijn
k’Weet nog zo veel ondiepe grachtjes
Die al toegevrozen zijn
( https://muzikum.eu/nl/123-90-518823/vlaamse-volksliederen/aan-een-gevrozen-songtekst.html#ixzz5Y44cEzCW)
Zo SN als het maar kan, maar wordt, allicht omwille van de klemtoon op de tweede lettergreep, door talloze onwetende Vlaamse taalverbetaars, waaronder een geheele rist leraars Nederlands, tot op vandaag nog altijd ‘verbeterd’ tot ‘stuk’ of ‘defect’. ‘Stuk’ in de betekenis ‘kapot’ is daarenboven een in het Vlaams bijzonder ongebruikelijk woord.
“Stuk en kapot zijn allebei correct, maar stuk kan in de standaardtaal niet gebruikt worden als bijvoeglijk naamwoord vóór een zelfstandig naamwoord.” (taaltelefoon.be)
“Kan stuk voor een zelfstandig naamwoord gebruikt worden, bijvoorbeeld een stukke auto of een stuk horloge?
Nee, combinaties als de stukke auto en een stuk horloge zijn geen standaardtaal. Correct is bijvoorbeeld de kapotte auto of een kapot horloge." (taaladvies.net)
-
hobby, passie, interesse
→ Fr. dada “stokpaardje”
klemtoon op de tweede lettergreep
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, informeel
DS2015 geen standaardtaal
DS2018 BE; informeel
Ik hou van kunstschilderen, dat is echt mijn dada.
Haar dada is koken voor familiefeesten.
> andere betekenis van dada
die persoon als partner hebben, moet helemaal niet plezant zijn
in het Schoon Vlaams: wees daarmee getrouwd
zie ook zij, zijt
“Die vriendin van Gerda van de Jean, wat voor een mossel is dat? Amai, zijt daar mee getrouwd…” (Georges Grootjans in het Vlaams Woordenboek)
“Man, man, man, kan die een stukske zagen, zijt daar mee getrouwd.” (gonosgedichtenhoek 31 jan. 2009)
“ROSA : Amai, wees daarmee getrouwd … Dan nog liever mijne Lowie, dat is tenminste niet zo een zuurpruim.” (toneelfonds.be)
Zo SN als het maar kan, maar wordt, allicht omwille van de klemtoon op de tweede lettergreep door talloze onwetende Vlaamse taalverbetaars, waaronder een geheele rist leraars Nederlands, tot op vandaag nog altijd ‘verbeterd’ tot ‘stuk’ of ‘defect’. ‘Stuk’ in de betekenis ‘kapot’ is daarenboven een in het Vlaams bijzonder ongebruikelijk woord.
“Stuk en kapot zijn allebei correct, maar stuk kan in de standaardtaal niet gebruikt worden als bijvoeglijk naamwoord vóór een zelfstandig naamwoord.” (taaltelefoon.be)
“Kan stuk voor een zelfstandig naamwoord gebruikt worden, bijvoorbeeld een stukke auto of een stuk horloge?
Nee, combinaties als de stukke auto en een stuk horloge zijn geen standaardtaal. Correct is bijvoorbeeld de kapotte auto of een kapot horloge." (taaladvies.net)
-
reeks, rij, serie, rist
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, rist
vormvariant: resel
< (1562) verwant met rijgen
VRT taalnet: Standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
dikwijls in de vaste woordverbinding ‘een hele resem’
We moeten nog een hele resem todo’s afwerken.
“Met één druk op de knop wordt een resem bewerkingen uitgevoerd.” (vrt Taalnet)
De regering-Di Rupo heeft in alle discretie een akkoord bereikt over nog een resem topjobs. (DeMorgen.be)
resem, opeenvolging, verzameling, reeks (niet in de betekenis van reeks), rits (niet in de betekenis van spriet)
voornamelijk abstract gebruikt, meestal als onderdeel van de uitdrukking “een hele rist”
NL: ris
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘rist’ herkend door:
28 % van de Nederlanders;
51 % van de Vlamingen.” (nl.wiktionary.org/wiki/rist)
vgl.
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘ris’ herkend door:
51 % van de Nederlanders;
35 % van de Vlamingen.” (nl.wiktionary.org/wiki/ris)
BMW komt met rist nieuwe modellen (hln.be)
Hele rist nieuwe namen voor Summerfestival bekend (nieuwsblad.be)
Ge kijkt naar de threads van Dweize mins en ge maakt een rist kaartjes aan. (9lives.be)
zohaast, zodra
eigenlijk: van zohaast dat
bovendien:
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘zohaast’ herkend door:
31 % van de Nederlanders;
49 % van de Vlamingen.” (nl.wiktionary.org/wiki/zohaast)
komt nog maar weinig nimeer voor, de meeste sprekers gebruiken ‘van zodra dat’
Van zohaast hij lopen kan, klautert hij de molentrap op; zelf wordt hij aleens nog heel klein zijnde bij vader in de molen gebracht als moeder aan de was of wat weet ik bezig hem liever kwijt is. (dekroniekenvandewesthoek.be)
zodra, meteen, nadat, van als
standaardtaal in België? status onduidelijk
DS2015 geen standaardtaal
zie ook van zohaast
Van zodra de winkeldeuren opengingen, stroomde het volk naar binnen.
Deze waarborg krijgt U terug van zodra het paspoort gevalideerd werd door onze diensten.
“Van zodra we uw brief ontvangen, sturen we de bestelling op. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
standaard.be: Proficiat, u kunt dS Avond gratis lezen tot en met 22 mei. We verwerken nog even uw gegevens. Van zodra dit gebeurd is, kunt u meteen beginnen lezen.
deedactie.be: Van zodra het traangas uit de dozen ontsnapte, vroeg parlementsvoorzitter Kadri Veseli de afgevaardigden de zaal te verlaten.
demorgen.be: Van zodra het buiten warmer wordt en de zon begint te schijnen, beginnen we weer en masse vlees te roosteren op de grill.
Van zodra hij met een brancard uit de grot was gebracht, stond er een medisch urgentieteam op hem te wachten om hem naar het ziekenhuis te brengen. (standaard.be)
Men spreekt van een epidemie van zodra 140 personen per 100.000 inwoners hun arts met dergelijke symptomen raadplegen. (standaard.be)
Van zodra de tankbeurt is afgelopen, verschijnt de afrekening op het smartphonescherm. (standaard.be)
zohaast, zodra
eigenlijk: van zohaast dat
bovendien:
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘zohaast’ herkend door:
31 % van de Nederlanders;
49 % van de Vlamingen.” (nl.wiktionary.org/wiki/zohaast)
komt nog maar weinig meer voor, de meeste sprekers gebruiken ‘van zodra dat’
Van zohaast hij lopen kan, klautert hij de molentrap op; zelf wordt hij aleens nog heel klein zijnde bij vader in de molen gebracht als moeder aan de was of wat weet ik bezig hem liever kwijt is. (dekroniekenvandewesthoek.be)
gesloten, ihb van winkels, bedrijven, …
Soms ook gebruikt voor een definitieve sluiting van een bedrijf.
zie ook toe
Morgen is ’t paasmaandag, dan zijn de winkels dicht. Maar den bakker zal wel open zijn.
De Jean kan ander werk gaan zoeken, zijn fabriek in de haven gaat dicht.
gesloten zijn, i.h.b. van winkels, bedrijven, …
zie ook toe voor deur, poort, …
zie ook dicht
Met het paasweekend zijn de banken 4 dagen toe.
Als ge nog brood en toespijs wilt, zult ge u moeten spoeien (spoeien, zich ~) want om 7 uur zijn de winkels toe.
die persoon als partner hebben, moet helemaal niet plezant zijn
in het Schoon Vlaams: wees daarmee getrouwd
“Die vriendin van Gerda van de Jean, wat voor een mossel is dat? Amai, zijt daar mee getrouwd…” (Georges Grootjans in het Vlaams Woordenboek)
“Man, man, man, kan die een stukske zagen, zijt daar mee getrouwd.” (gonosgedichtenhoek 31 jan. 2009)
“ROSA : Amai, wees daarmee getrouwd … Dan nog liever mijne Lowie, dat is tenminste niet zo een zuurpruim.” (toneelfonds.be)
die persoon als partner hebben, moet helemaal niet plezant zijn
in het Schoon Vlaams: wees daarmee getrouwd
“Die vriendin van Gerda van de Jean, wat voor een mossel is dat? Amai, zijt daar mee getrouwd…” (Georges Grootjans in het Vlaams Woordenboek)
“ROSA : Amai, wees daarmee getrouwd … Dan nog liever mijne Lowie, dat is tenminste niet zo een zuurpruim.” (toneelfonds.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
